Atık Yağları Lavoboya Dökmeyin…!
Lavaboya dökülen atık yağlar, suları içilmez, arıtma tesislerini kullanılmaz hale getiriyor…Türkiye’de yıllık atık yağ miktarı 350 bin ton.Ancak atık yağların sadece 10 bin tonu geri kazanılabiliyor. Biyodizel yapımında kullanılan atık yağların lavaboya dökülmesi ise çevre ve insan sağlığı için büyük tehdit.1 litre atık yağ 1 milyon metreküp suyu kullanılmaz, 5 milyon metreküp suyu ise içilmez hale getiriyor. Atık yağları sadece yetkili firma ve belediyeler toplayabiliyor. Bitkisel Atık Yağ Toplama Firması Ege Bölge Müdürü Aydan Özgen; “Merdiven altı catering firmalarına satıyorlar bunları, köşe bucakta ev yemeği yapan yerlere içine toz madde katarak eski rengine döndürerek tekrardan firmalara veriyorlar. Bunlar hakkında 37 bin ila 90 bin lira arasında cezalar var.” diye konuştu. Belediyeler, kampanyalar düzenleyerek tüm atık yağları toplama gayretinde… Bu konuda bilgi veren Konak Belediye Çevre Müdürü Yaşar Aslanbuğa; “2010 yılında 39 bin litre iken, 2011 yılında 104 buçuk tona yükseldik ki bu gerçekten çok sevindirici, hedefimiz daha büyük.” dedi. Ülkemizde Ne Kadar Bitkisel Atık Yağ Oluşmaktadır
Türkiye’de yılda 1.500.000 ton bitkisel yağ gıda amacı ile kullanılmaktadır. Bu yağdan yaklaşık olarak 350.000 ton atık yağ oluşmaktadır.
Bitkisel Atık Yağların Zararları Nelerdir
Son zamanlarda ülkemizde yağda kızartılmış patates ve diğer yiyeceklerin kullanımında önemli artışlar olmuştur. Bu artışın sonucu kullanılmış bitkisel yağ atıkları da artmıştır.Bitkisel atık yağların kalorileri çok yüksektir. Bu atık yağlar, suya, kanalizasyona döküldüğü zaman su yüzeyini kaplar, su sistemine zarar verir, havadan suya oksijen transferini önler, zamanla suda bozunarak sudaki oksijenin tükenmesini hızlandırır. Atıksu arıtma tesisinin işletme maliyetini artırır. Atık su kanal borularına yapışarak boru kesitinin daralmasına ve tıkanmasına neden olur. Kullanılmış bitkisel yağlar atık su kirliliğinin %25 ini oluşturmaktadır. Denize, akarsuya ve göle ulaşan bitkisel atık yağlar, kuşlara, balıklara ve diğer canlı türlerine zarar vermektedir. Yukarıda sıralanan olumsuzluklardan dolayı Gelişmiş Ülkelerde ve ülkemizde kullanılmış bitkisel yağların kanalizasyona, yüzeysel sulara dökülmesi yasaktır. Bu tür yağların kanala dökülmesi önlendiği için gelişmiş ülkelerde atık suların kirlilik yükü Türkiye’deki evsel atıksulara göre daha düşüktür.
Kanalizasyona dökülen yağlar atık su arıtma tesislerine zarar verir ve işletme maliyetini artırır. Evsel atık sular genel olarak biyolojik olarak arıtılırlar. Evsel atık su içinde bulunan yağları biyolojik olarak arıtmak mümkün değildir. Ayrıca biyolojik arıtmada faaliyet gösteren bakteriler yağ ve gresle kaplanarak aktiviteleri engellenir. Atık suyun KOI ve BOI’sinde ciddi artışlara neden olur. Sonu arıtma ile bitmeyen atık suların içindeki bitkisel ve hayvansal atık yağlar; denizlere, göllere ve akarsulara döküldüğü zaman o suyun kirlenmesi ve sudaki oksijenin azalması sonucu; ortamdaki, başta balıklar olmak üzere diğer canlılar üzerinde büyük tahribata yol açar.Bitkisel yağ atıklarının çöp içerisine atılması veya dökülmesi yasaktır. Çöpe dökülen atık yağlar çöp depolama alanında sık sık yangın çıkmasına neden olmaktadır. Çöp depolama alanı işleticileri kızartma yağlarının çöpe karışmamasını isterler. Kullanılmış yağlar yer altı sularının kirlenmesine neden olabilir. Kirlenen yer altı sularını temizlemek çok çok pahalı ve zordur. Yer altı suları her ülke için önemli bir içme suyu kaynağıdır. Köpekler, ayılar ve bazı kuş türleri (martı gibi) bitkisel ve hayvansal yağ atıklarını severler. Bu durum hayvanların bu depolama alanına gelmesine neden olur.
Atık yağlardan biyodizel üretimi
Biodizel, soya yağı, kanola yağı gibi bitkisel yağlar ile kullanılmış bitkisel ve hayvansal yağlardan elde edilen diesel motorlarda kullanılan yenilenebilir ve domestik bir yakıttır. Özellikle son zamanlarda geri kazanılan bitkisel ve hayvansal atık yağlar biomotorin (biodizel) üretiminde kullanılması ile; Karbon dioksit gibi sera gazı etkisi, Kanser yapıcı klorlu organik maddelerin egzozdan atmosfere atılması, Yanmamış hidrokarbon emisyonu, Ozon oluşturucu kirleticilerin emisyonu, Egzozdan motorine göre %75 daha fazla kirletici atılması, Su kaynaklarının daha fazla kirlenmesi,
Egzozdan motorinin aksine kükürt dioksit atılması,önlenmektedir. Her bir ton biodizel kullanılması halinde üç ton karbon dioksit emisyonu azalır.Elde edilen biodizel yakıtı motorun içine % 5-20 oranında karıştırarak motorinli araçlarda yakıt olarak kullanılmaktadır.
Atık yağlardan sabun ve diğer ürünlerin üretimi
Geri kazanım tesisleri, sabun üretimi için Sağlık Bakanlığından, yemlik yağ üretimi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığından gerekli izinleri alır. Bunların dışındaki ürünlerin üretimi ve kullanımı için gerekli izinler, meri mevzuat çerçevesinde ilgili kurumlardan alınır.
Standardı belirlenmemiş olan geri kazanım ürünleri ile yarı mamuller nihai tüketim maddesi olarak kullanılmaz
Kullanılmış bitkisel yağların kalorisi çok yüksek olduğundan hayvan yemi hazırlanmasında kullanılabilir. Bu tür atık yağlar hayvan yemi olarak kullanılmadan önce atık yağ içindeki PCB, PAH, furan, dioksin ve dioksin benzeri madde miktarı belirlenmelidir. Hayvan yeminin hem kalorisini artırmak hem de bağlayıcı olarak görev yapması amacı ile belli oranda kullanılmış bitkisel ve hayvansal yağ atıkları kullanılır.
