Bal Üretimini Kötü Vurdu
Çam ormanlarında Basra Böceği yardımıyla üretimi gerçekleştirilen çam balı üretiminde son 5 yıldır iklim değişikliğine bağlı yaşanan aşırı sıcaklar nedeniyle düşüş yaşanıyor.
Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği İkinci Başkanı ve Muğla Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ziya Şahin, Türkiye’nin dünya çam balı üretiminin yüzde 90’ını karşıladığını, Türkiye çam balı üretiminin yaklaşık yüzde 80’inin ise Muğla’da yapıldığını söyledi.
Normal şartlarda ağustos ayının ilk haftasında hasat yapılması gerektiğini, ancak son yıllarda küresel iklim değişikliği nedeniyle çam balı üretiminde denge bozukluğu yaşandığını belirten Şahin, “Temmuz ayında hasat edilmesi gereken bal havaların aşırı sıcak olması nedeniyle bu yıl henüz hasat edilemedi” dedi.
Temmuz ayının istedikleri şekilde gittiğini kaydeden Şahin, ancak ağustosta yaşanan aşırı sıcakların arıların bal yapmasına yardımcı olan ve çam ağaçlarının dallarında bulunan Basra Böceği’nin (Marchelina Helenica) yaşam döngüsünü kesite uğrattığını, bu nedenle bugüne kadar bal hasadı yapamadıklarını dile getirdi.
Basra Böceği’nin Muğla’daki çam ormanlarının yüzde 14’lük kısmında bulunduğunu, böceklerin yaşamını devam ettirebilmek için ağacın öz suyunu emdiğini kaydeden Şahin, şöyle konuştu:
“Basra Böceği çam ağaçlarının öz suyu ile besleniyor. Böcekler ağacın öz suyunda bulunan proteinin yüzde 20’sini hayatlarını devam ettirmek için kendi bünyesine alıyor. Geriye kalan yüzde 80’lik karbonhidrat kısmını da ifraz ediyor. Arılar böceğin ifraz ettiği karbonhidratı alarak çam balına dönüştürüyor. Bu böcekler çok sıcak ortamda yaşayamadıkları için arılar çam balını üretemiyor.”
Ziya Şahin, bal üretim tarihinin her geçen yıl ileriye kaydığını anlatarak, “Bu yıl hava şartları yeni yeni çam balı üretimi yapabileceğimiz aşamaya geldi. Arılarımız bal yapmaya başladı. Önümüzdeki günlerde kısmen hasada başlayacağız” dedi.
Hedef 12 bin ton bal üretmek
Şahin, 10 yıl önce Muğla’da 30 bin ton çam balı üretildiğini, bu yıl ise 12 bin ton bal üretmeyi hedeflediklerini vurguladı. Son yıllarda çam balı üretiminde bir azalma olduğunu anımsatan Şahin, “Özellikle son 5 yıldan bu yana azalma daha etkili oluyor. Bunun temel nedeni iklimsel değişiklikler. Burada yapılması gereken iklimsel değişikliklere karşı Basra Böceği’nin dirençlerinin geliştirilmesi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Isparta ve İstanbul’daki orman fakülteleri ile bir proje yürütüyor. Projeyle çam balı üretiminin sürekliliğini sağlamayı hedefliyoruz. Bu bizim için çok önemli bir proje” diye konuştu.
Önceki yıllarda Muğla bölgesinde üretilen balın yarısının ülke içinde tüketildiğini, yarısının ise ihraç edildiğini belirten Şahin, son 5-6 yıldır küresel iklim değişikliği nedeniyle ihracatta çok büyük düşüş yaşandığını, bu konuda bakanlığın ve arı yetiştiricileri birliklerinin çalışma yapması gerektiğini kaydetti.
“Tüketiciler balsız kalmayacak”
Bu yıl 12 bin ton üretmeyi hedefledikleri çam balının ülkenin ihtiyacını karşılamaya yeteceğini işaret eden Şahin, “Tüketicimiz balsız kalmayacak. İhtiyacımızın fazlasını ihraç ediyoruz. Avrupa Birliği’nin çam balı talebi limitsiz. Muğla arıcıları olarak kaliteli üretim yapmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
Yerkesik beldesindeki Çatakbağyaka köyünde arıcılık yapan Mehmet Aydın ise son yıllarda bal üretiminde hava şartları nedeniyle bir düşüş yaşandığını söyledi.
Önceki yıllarda havanın daha nemli olduğu için bal üretiminin daha erken tarihte ve daha fazla yapıldığını dile getiren Aydın, “Bu yıl iklim sıcak ve kurak geçtiği için çam ağaçlarındaki arının bal yapmasını sağlayan Basra Böcekleri’nde azalma mevcut. Bu nedenle arılar tam konsantre olamıyor ve strese giriyor. İnşallah bundan sonraki süreçte üretime başlayacağız” dedi.
