Buğday Yayım Projesiyle,verim ve kalite arttırılıyor !….
Giderek Dünyanın bir numarılı stratejik ürünü mü oluyor?!……
Halim UTLU
“Tarımsal Yeniliklerin Yaygınlaştırılması Projesi” kapsamında yer alan yeni “Buğday Yayım Projesi”nin, belli bir program dahilinde, Türkiye’nin ekime uygun alanlarında tanıtılması amacıyla, çeşitli illerde çiftçi eğitim ve yayım çalışmalarına başlandı.Yeni proje kapsamında,fakir fukaranın vazgeçilmezi olan buğday unundan yapılan ekmeğin önemi de,giderek artmaya başlıyor…
2012 yılında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca uygulamaya konulan ve bu amaca yönelik faaliyetlerden yeni teklif “Buğday Yayım Projesi”nin eğitim çalışmalarına da, Samsun’un Vezirköprü,Bafra, Alaçam, Asarcık, Ladik ve Havza ilçelerinde başlanırken, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilip, 2012’de tescil ettirilen ALTINDANE Ekmeklik Buğday çeşidinin tanıtımı da yapılıyor.
Demonstrasyon yapılacak
Buğday tarımı ve proje uygulama bölgesinde, daha önceden yapılan teşhis alan araştırmalarında tespit edilen çiftçilik problemlerinin çözümüne yönelik hususlara da yer verilen çiftçi eğitim ve yayım çalışmalarında, ALTINDANE çeşidinin yanı sıra, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından tescil ettirilen, SAKİN ve CANİK çeşitleri ile kontrol çeşidi olarak, bölgede yaygın ekilen türlerin de yer aldığı demonstrasyonlar yapılacak.
Öte yandan 2013 yılı TÜİK verilerine göre, Samsun genelinde yaklaşık 1.027.000 dekar alanda buğday tarımı yapıldığı ortaya çıktı. 273 kg/da olan bu ortalama verim, Türkiye buğday verim ortalamasının altında seyrediyor.
Samsun, buğday verim ortalamasının altında
“Tarımsal Yeniliklerin Yaygınlaştırılması Projesi”nde yer alan yeni “Buğday Yayım Projesi” kapsamında başlatılan, çiftçi eğitim ve yayım çalışmaları ile ilgili olarak bilgi veren
Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Samsun İl Müdürü Kadir Güven,ilin tarla tarımı yapılan alanların yaklaşık % 26’sını teşkil eden buğday tarımında, verim ve kalitenin artırılması için, bölgeye uyumlu, yüksek verimli çeşitlerin tarımının yaygınlaştırılması gerektiğini, aynı zamanda, çiftçilerin buğday tarımında karşılaştıkları problemlerin çözümünün de yapıldığı eğitim-yayım çalışmalarının önemli olduğunu belirtti.
Altındane Ekmeklik Buğday
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (Samsun) tarafından geliştirilerek, 2012 yılında ekmeklik buğday çeşidi ismiyle tescil ettirilen Altındane, seleksiyon yoluyla ıslah edildi. Yazlık karakterde, beyaz başaklı, beyaz daneli, orta erkenci ve kılçıklı bir tür olan Altındane buğday çeşidi,90-100 cm kadar boylanabiliyor,yatmaya dayanıyor, azotlu gübre ve suya karşı iyi karşılık verebiliyor.Gluten indeksi 98-99, enerji değeri 140-430, protein oranı %13-18 aralığında, zeleni, SDS, gluten ve direnç değerleri kabul edilebilir sınırların üzerinde olan Altındane, deneme şartlarında ortalama verimi, dekara 470 kg olarak tespit edildi.
Yaprak hastalıklarına toleranslı, birçok çeşidin tam zarar gördüğü sarı pas epidemisine mukavemet gösterebilen, tam yazlık bir çeşit olan Altındane,Bafra ovası şartlarında, tarla verimi dekara 650 kilograma kadar çıkıyor.
Canik Ekmeklik Buğday
Kışa, kurağa, yatmaya dayanıklı, orta geççi,alternatif karakterli bir çeşit olan Canik 2003 ekmeklik buğday,geç dönem soğuklarını kolaylıkla atlatır. Kırmızı-sert daneli, dane dökmeyen, gübreye reaksiyonu, kardeşlenmesi ve harman olma kabiliyeti iyi,bitki boyu 90-100 cm,başak rengi beyaz, uzun ve kılçıklı özelliğiyle biliniyor. Sahil bölgesinde 15 Ekim-15 Kasım, geçit bölgelerinde 15-30 Ekim tarihleri arasında ekiliyor,ekimde m2’ye 500 tane hesabıyla, dekara 20 kg tohumluk kullanılıyor.
Çeşit tescil denemelerinde 250-850 kg/da arasında verim değerleri alınan, bölgedeki ortalama verimi 495 kg/da olan Canik, pas hastalıklarına ve küllemeye orta seviyede dayanıklı, geçit yöreleri ile Kuzey Marmara bölgesinin taban ve yarı taban alanları için uygun olduğu ifade ediliyor.
Sakin Ekmeklik Buğday
2002’de tescil edilen,Karadeniz sahil kesiminde meydana gelen Şubat-Mart dönemi soğuklarını kolaylıkla atlatan, soğuğa dayanıklı, boyu 90 cm civarında, sağlam saplı, yatmaya dayanıklı olan Sakin ekmeklik buğday, orta geçci, kılçıklı, beyaz başaklı, kırmızı-sert daneli, küllemeye karşı orta hassas bir çeşit olarak tanındı.
Sahil bölgesinde 15 Ekim-15 Kasım, geçit bölgelerinde 15-30 Ekim tarihleri arasında ekiliyor.Kardeşlenme kapasitesi yüksek, tohumluk miktarı m2’ye 500 dane hesabıyla ayarlanıyor.Bölge ortalaması dekara 600 kg, uygun şartlarda dekara 750 kg verim alınabiliyor. Yüksek rutubete bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklara ve paslara, orta dayanıklı ve yüksek verimli bir bitki.
