Deprem için toplanan 40 milyar nerede?
1999 Gölcük depremi sonrasında geçici olarak yürürlüğe konulan deprem vergisi tahminen 40 milyar TL’yi buldu fakat paranın nerde olduğu belirsiz.
1999’daki depremlerden sonra hükümet, deprem hasarının giderilebilmesi için tüm vatandaşlardan toplanacak bir deprem vergisi çıkartmıştı. Bu vergi kapsamında şimdiye kadar 40 milyar liraya yakın para toplandığı hesap ediliyor. Ancak bu paranın nerede kimin kontrolünde olduğuna ve nasıl kullanıldığına dair hiçbir bilgi yok.
Van’da meydana gelen 7.2’lik deprem sonrasında son verilere göre 200 üzerinde vatandaşımız hayatını kaybederken korkular bu rakamanın bini bulması yönünde. Dün yerle bir olan Erçiş görüntüleri ve Van’da tost olan binalar, akıllara toplanan deprem vergisini getirdi. Deprem konusunda duyarlılığın artması ve binaların depreme dayanıklılığını artırılması konusunda toplanan vergi ne kadar görevini yerine getirdi merak konusu.
1999 depremin ardından 4481 sayılı kanunla ek gelir ve kurumlar vergisi, ek emlak vergisi, ek motorlu taşıtlar vergisi, özel iletişim vergisi ve özel işlem vergisi getirilmişti. Kanun 2003 sonunda yürürlükten kaldırıldı fakat özel iletişim vergisi Gider Vergileri Kanunu kapsamına alındı ve kalıcı hale geldi.
2004 başında kaldırılan özel işlem vergisiyle yaklaşık 1,8 milyar lira bütçeye aktarıldı.
“Kalıcı hale gelen ve en önemli gelir kaynağı bugün sayıları 65 milyonu aşan telefon abonelerinden alınan özel iletişim vergisi ise 10 yılda halkın cebinden 22.3 milyar lira çıkmasına neden oldu.”
2011 itibariyle deprem vergisi olarak toplanan paranın 40 milyar TL olduğu hesaplanıyor.
GEÇİCİ OLARAK ÇIKARTILMIŞTI
Depremin olduğu yıl geçici olarak çıkarılan ancak 2009 yılında AKP’nin yaptığı düzenlemeyle büyük bir kısmı kalıcı hale getirilen deprem vergisi adeta halkı soymanın bir aracına dönüştü. Ek Emlak Vergisi, ek motorlu taşıtlar vergisi, özel iletişim vergisi, özel işlem vergisi, daha açık bir dille, milli piyango biletinden, pasaporta, cep telefonundan, faturalara oradan motorlu taşıtlara birçok kalemden deprem vergisi alındı. O günden bu güne depreme dönük Türkiye’nin hiçbir adım atmadığını, dolayısıyla bu paranın kullanılmadığını ya da başka işlere ayrıldığını yazmıştık.
PARANIN AKIBETİ BELLİ DEĞİL
Konuyla ilgili 2006 yılında dönemin CHP Milletvekili Berhan Şimşek, Başbakan Erdoğan’a “cep telefonundan bankacılık işlemlerine, vergi beyannamelerinden uçak biletleri, talih oyunları, gümrük ve pasaport işlemlerine kadar birçok alanda deprem vergisi” alındığını belirtip bu paraların ne olduğunu sormuştu. Yine 2009 yılında CHP Gaziantep Milletvekili Yaşar Ağyüz, bir soru önergesi vererek paraların nereye kullanıldığını sormuştu. 2010 yılında ise MHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Serdaroğlu, TBMM’de deprem vergilerinin ne olduğunu sormuş, paranın bilgisinin Sayıştay’da dahi bulunmadığını söylemişti. En son konu bu yıl Ağustos ayında gündeme getirildi. CHP Kocaeli Milletvekili Haydar Akar, Gölcük Depremi’nin ardından halktan toplanan ve tahmini 40 milyar liraya ulaşan deprem vergisinin akıbetiyle alakalı olarak meclise soru önergesi verdi. Akar söz konusu meblanın depremde zarar gören evlerin onarımın da kullanılıp kullanılmadığını sordu.
