Evcil Kuşlarda Bağırsak Solucanları


 

 muhabbet_kusu_yavrulari

 

 

EVCİL KUŞLARDA NEMATOD (YUVARLAK BAĞIRSAK SOLUCANLARI) ENFESTİNASYONU (Ascaridiasis)

 

 

Dr. Kaya DEMİRÖZÜ

 Kanatlı Sağ‎ً‎lığı ve Hastalı‎kları‎ Uzman‎ı

(Drk.demirozu@yahoo.com.tr)

 

 

 

 

Tanımı ve Önemi

 

Halk arasında “Yuvarlak kurt (solucan)” olarak bilinen bağırsak parazitleri ascaridleri de içine alan nematodları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bunlar silindirik formlu, iki uçları sivri kurtlardır.

Nematodlar sindirim sistemi, solunum sistemi, kalp ve kan damarları, beyin, gözler ve bağ doku dâhil olmak üzere, hemen hemen tüm vücut sistemini etkileyebilirler.

Yuvarlak bağırsak solucanları, muhabbet kuşları, sultan ve macaw (ara) papağanları gibi dış ortamı ve yerde oyalanmayı seven kuşlar ara- sında yaygın bir parazittir. Yuvarlak solucanların oluşturduğu hastalığa      (enfestasyon) “ascariasis” denilmektedir.

Yuvarlak bağırsak solucanları şiddetli enfeksiyonlara ve üzücü olaylara neden olmaktadırlar:

  • Gerek yumurta ve larvaları gerekse erişkin parazitler hayvanın yerleştiği doku ve organlarında ciddi lezyonlar oluşturur.
  • Besinin değerlendirilmesi, gelişme, üreme gibi fizyolojik faaliyetleri ve sağlığı olumsuz etkilemektedir.
  • Parazit yumurtaları bakteriyel ve viral etkenlerin taşınma ve bulaşmasında rol oynarlar.
  • Bağırsaklarda bazı hastalık etkenlerinin yerleşmesi tetiklerler.
  • Salgıladıkları toksinlerle konak canlının daha da düşkün hale gelmesini sağlamış olurlar.

 

Adsız

Parazitin biyolojik döngüsü

Parazitin biyolojik döngüsü ascaridiasisden korunma, kontrol ve savaş açısından kritik bir noktadır.

DİĞER HABERLER
Polifarma, etkin madde üretim alanını açtı

Kuşlarda bağırsak yuvarlak solucanların yaşam döngüsü direkt olup, tek konaktır. Kuş genellikle kontamine yiyecek, su ve dışkı yemesi ve teması sonucu, parazit yumurtalarını da almış olur.

vva

Resim.1. 7 cm. Dudak parlatıcı ile olgun                                             

 

 

zzçz

Resim .2. Nematod yumurtası  nematodların karşılaştırılması.    

 

 

 

 

 

 

 

 

Bağırsakta olgun parazit ve dış ortamda enfektif dönem olmak üzere başlıca iki popülâsyondur.

 

Sindirim sisteminde erişkin erkek ve dişi parazitler birlikte yaşarlar (Resim.1). Erkek dişi parazit çiftleşir. Olgun bir dişi ascarid günde yaklaşık 5000 adet kadar yumurta üretir ve yumurtalar dışkı ile vücudu terk eder.  Yumurtalar oval şekilde ve albüminli kalın kabukludur. Kuraklığa dayanıklı ve dış ortamda uzun süre canlılıklarını korumaktadırlar(Resim.2).

 

Bu halleriyle yumurtalar hastalık oluşturma yeteneğine sahip değil-dirler. Uygun ısı(28 C) ve rutubette gaita içinde yumurtada embriyo oluş-maya başlar. Süreç için 10 gün yeterlidir. Ancak şartlar uygun olmadığın- da bu süre 14-21 güne kadar uzayabilir. Ve yumurta içinde larva oluşur. Artık hastalık yapma yeteneğine kavuşur(enfektif süreç) ve ısı, ışık, rutu-bet, kuraklık, dezenfektanlara dayanıklı olup donmadığı sürece, dış ortam-da en az 4- 5 yıl yaşayabilmektedir (Şekil.1).

DİĞER HABERLER
Çorum'da hayvan veriminin artırılması için aşı kampanyası

Kuş tarafından kontamine gıda, su vb. alınan yumurtalar bezli mide veya duedenumda (12 parmak bağırsağı) açılır. Genç larvalar 9 gün kadar duedenum lümeninde yaşar ve mukoza içine girer, kistik form oluşur(doku fazı). 17-18 Gün sonra kistler açılarak genç solucanlar tekrar bağırsak lümenine dönerler. Bu evrede bağırsak mukozası zarar görür ve değişik ölçülerde kanamalar söz konusudur. Parazit 28-30 gün içinde erişkin hale gelir. Parazitler genç kuşlarda 30 gün, erişkinlerde 50 gün içinde cinsel olgunluğa erişirler.

 

 

Klinik bulgular

 

Hafif enfestasyondaishal, iştahsızlık ve kilo kaybıgibi sorunlar yaşa-nabilir. Parazitin toksik metabolitleri hayvanın merkezi sinir sisteminde olumsuz etkileri olabilmektedir. Zamanla felçler veya başta titremeler gö-rülebilir. Bazıkuşlardakusmaveyadışkı miktarında azalma söz konusu-dur.Gençkuşlarda gelişme geriliğine sebep olabilir.Ağırenfestasyonlarda, solucalar bağırsağın birkısmının veyatamamının tıkanıklığına neden ola-bildiğinden sonuçtakuşunölümüne yol açmaktadır.

 

 

Teşhis

 

Boyları 2.5-3.5 cm olan erişkin solucanlar gaitada nadiren görülür. Genellikle bağırsak yuvarlak solucan enfestasyonu kuşun dışkısında parazit yumurtalarının tespit ile teşhis edilir. Eğer ölüm söz konusu ise; otopside erişkin parazitlerin görülmesi ile mümkündür.

 

Tedavi

 

Ascariasis tedavisinde yaygın olarak; pyrantel pamoate veya pyrantel tartarate, tpiperazine, fenbendazole ya da ivermectin içeren ilaçlar kullanılmaktadır. Şiddetli enfestasyonlarda çoğunlukla destekleyici tedavi ve besin gerekir. Genellikle 10-14 gün sonra tedavinin tekrarlan- ması tavsiye edilir. Kuşun tedavisi sürerken, hastalığın bulaşma zincirini kırmak ve nüksetmesini önlemek için hayvanın kafesi ve yaşadığı ortamda hijyeni sağlanmalıdır. Dışkı ile bulaşık kafes, yemlik, suluk, tünek, folluk, oyuncak ve tüm malzemeler yıkanıp ve iyice kurulanmalıdır. Parazit yu-murtaları hemen hemen tüm dezenfektanlara karşı dayanıklı olmalarına rağmen ekipmanın dezenfekte edilmesi yararlı olacaktır. Nihai olarak bu-harla temizlik parazit yumurtalarını öldürecektir.

DİĞER HABERLER
Yumurtacılar Afyon’dan Sonra Mersinde Bir Araya Geldi

 

Koruma

 

Yuvarlak solucan bulaşmasını önlemek için yeni alınacak tüm kuşlara karantina uygulanması ve gaita analizlerinin yapılması gerekir. Eğer hay-vanlar dışında tutuluyor ve serbest yetişriliyorsa, yerle doğrudan temasları sınırlandırılmalıdır.

İyi bir biyogüvenlik ve sağlık programının düzenli uygulanması, yal-nız solucan saldırısınndan korunmak için değil; hayvanın sağlıklı yaşamı, diğer hastalıklardan korunması açısından da elzemdir. Kuşun yaşadığı or-tam kuru ve temiz tutulursa parazit yumurtalarının hayatta kalma olasılığı azalmış olacaktır.

 

KAYNAKLAR

 

  1. DEMİRÖZÜ, K. (1985): Tavuklarda Ascaridiasis. Pendik Vet. Mikro. Enst.Dergisi XVII(1-2), 35-39.
  2. DEMİRÖZÜ, K. (2007): Kanatlılarda İç Parazitler. Power Point sunu.

13 Nisan 2016. 18:13
0 0 Oylar
Okuyucu puanı:
Abone ol
Bildir
guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Bütün yorumları gör
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
0
Düşünceleriniz bizim için önemlidir, lütfen yorum bırakınız.x