Gıdada Sadece Hijyen Eğitimleri ile Sorunun Çözümü Ne Kadar mümkün?

Abdussamed  Boyu

Gıda Mühendisleri Derneği Başkanı

Değerli basın mensupları;

Gıda TH Bakanı Sn Mehdi Eker 26 Mart Salı günü “Okul Kantinlerine Dair Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği” hakkında bilgilendirmede bulundu ve MEB’e bağlı 12 800 okul kantininde çalışan 24 bin kantin personeline hijyen eğitimleri verileceğini ve bunun Nisan ayında başlanarak 2014 yılına kadar bitirilmesini hedeflendiğini söyledi.

Geçtiğimiz yıl içinde Çumra Meslek Yüksekokulu tarafından yürütülen “Restoran ve Okul Kantinlerinde Gıda Güvenliği Farkındalığı” (Safe-Rest) projesi kapsamında, 5 ilde 268 işletmede yapılan anket sonucunda, okul kantinlerinde çalışanların yüzde 73’ünün gıda güvenliği ve hijyen konusunda hiçbir eğitim almadığını ve bilgisinin olmadığı ortaya çıktı.

Bu sonuç gelişim çağındaki yavrularımızın ne kadar büyük bir tehlikeyle karşı karşıya olduğunun acı bir göstergesidir. Okul kantinleri birçok okul için önemli bir gelir kaynağı, ihale usülü çalıştırılan bu kantinlerde çoğu zaman ticari kaygı ön plana çıktığından işletme hijyeninden ve gıda güvenliğinden söz etmek pek mümkün olmuyor.  Böylesi önemli bir tehlikeye bugüne kadar bir aksiyon alınmaması, yavrularımızı sağlıksız besinlere muhatap bırakılması, sorgulanması gereken önemli bir husus. Gıda TH Bakanlığı, MEB ve Sağlık Bakanlığı tarafından atılan bu adımı önemsiyoruz ama bu adımın yeterli bir adım olmayacağını, sadece eğitimle okullardaki bu tehlikenin tamamıyla önüne geçilemeyeceğini düşünüyoruz.

Ülkemizde gıda güvenliği bilincini olması gereken düzeyin çok altında, sektörün yıllardır içinde olan bizler bu gerçeğin farkındayız ve uyarıyoruz. Biliyoruz ki verilen birkaç günlük hijyen eğitimleri kesinlikle yeterli olmayacak! Bakanlık bazı yasal düzenlemeler yaparak buna dair birkaç günlük eğitimler vererek bir bilinç oluşturabileceğini düşünüyor ama  bunun asla yeterli olmayacağını düşünüyor ve yeterli olmadığını da görüyoruz. Nitekim 5996 sayılı kanun öncesinde gıda üretimi yapan bütün işletmeler sorumlu yönetici sıfatıyla çalışan bir teknik personel tarafından iç denetim mekanizmasına tabiydi; personel eğitimleri,  işletmenin ve üretimin yasal mevzuatlara uygunluğunu sağlıyordu , 5996 ile birlikte 30 beygir gücü altındaki işletmelerin iç denetim mekanizmasını ve yasal mevzuata göre üretimini sağlayacak olan teknik personel çalıştırma zorunluluğunu ortadan kaldırdı.

Ülkemizde üretim satış depolama gibi faaliyet gösteren 500 bine yakın gıda işletmesinin yaklaşık % 80’i küçük ölçekli işletme yani 30 beygir gücünün altında, dolayısıyla bir iç denetim mekanizmasından yoksun. Okul kantinleri de bu dilimin içinde. İç denetim mekanizmasından yoksun bir durumda hijyenik ve güvenli bir üretimden söz etmek pek mümkün olmuyor. Bakanlık küçük ölçekli işletmelerde güvenilir gıda üretimini sağlamak için birkaç günlük personel eğitimleri verip, bu riskin önüne geçmeye çalışıyor, her ne kadar faydalı olsa da soruna gündelik çözümler dışında sürekli bir çözüm getirmiyor.  Okul kantinlerinde de durum bundan farklı olmayacaktır.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının bünyesinde yeterli gıda denetçi personeli olmadığından gıda işletmeleri yeterinde denetlenemiyor, böyle bir duruma eğitim verilecek sonrasında yeterince denetim de olmayınca değişen bir şey olmayacaktır.  Bakanlık eğitim verdikten sonra ya sürekli denetlemeli ya da denetlettirmelidir. Ülkemizde okul kantinleri dahil tüm 30 beygir gücü altındaki işletmelerin taklit ve tağşişe başvurmadan, sağlıklı ve güvenilir gıdaları üretmesini sağlamanın tek yolu, gıda mühendislerinin tamamıyla sürece hakim olduğu ve ücret noktasında işverene bağlı olunmayan bağımsız çalışabilecek, sağlıklı ve etkin bir iç denetim mekanizmasının kurulmasıyla mümkün gözükmektedir

Milli Eğitim, Sağlık ve Gıda TH Bakanlığı gibi 3 önemli bakanlığın üzerinde çalıştığı ve geleceğimizin teminatı yavrularımızın sağlığını bizzat ilgilendiren bu kadar önemli bir konuda daha sağlıklı bir yapı için karar alınması ve uygulanmaya konulması hiç de zor değildir.  Karşılaşılacak riskler göz önüne alındığında bir an önce bu yapının kurulması zorunluluk arz etmektedir.

Geleceğimizin teminatı yavrularımızın sağlıklı beslenebilmesi için gıda güvenliğinin gerekliliğine olan inancımız, bizlere bu uyarıyı yapma ihtiyacı hissettirmiştir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.