Hayvan varlığı artıyor ama et üretimi azalıyor
ANKARA – Et fiyatlarındaki tırmanışla birlikte ortaya çıkan hayvancılıktaki sıkıntı, sektöre çok sayıda yeni oyuncu girmesi ve hayvan varlığındaki artışa karşın giderilemiyor. Bir dönem piyasaya ürün arz etmekte zorlanan kırmızı et sektörü yeni yatırımlarla oluşan arzı piyasaya süremediği için sıkıntılar yaşıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2010 yılı hayvan varlığı verilerine göre 2009 yılında 38 milyon 144 bin olan hayvan sayısı yüzde 6.5 artarak 41 milyon 318 bine yükseldi. Bu dönemde sığır sayısı yüzde 6.6 artarak 11 milyon 433 bine çıkarken, küçükbaş hayvan sayısı yüzde 9.3’lük artışla 26 milyon 877 binden, 29 milyon 382 bine ulaştı.
Büyükbaş hayvan sayısındaki artış ithalat sebebiyle kırmızı et üretimine yansımadı ve et üretimi geriledi. 2010 yılı ilk yarısında 332 bin 530 ton kırmızı et üretiminin yapıldığı Türkiye’de bu yılın aynı döneminde yüzde 10.7 azalarak 296 bin 947 tona indi. Aynı dönemde sığır eti üretimi yüzde 8.9 azalarak 245 bin 322 tona, koyun eti üretimi yüzde 17.9 azalarak 43 bin 812 tona düştü.
Kırmızı et üreticilerinin ithalat isyanı
Kırımızı et sektöründeki gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendiren Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, et üretimindeki gerilemeyi ithalata bağladı.
İthalattaki artışa bağlı olarak piyasaya hayvan sürülemediğini ifade eden Tunç, EBK’nın sürekli ithalat yapmasını eleştirdi. EBK’nın sektör temsilcilerini muhatap alıp konuşması gerektiğini ifade eden Bülent Tunç, “Eğer biz ihtiyaçları karşılamıyorsak dışarıya yönelmeli. Bu insanlar bizim geleceğimizle kaderimizle oynuyorlar. Bakan beyin iyi niyetli olduğunu biliyoruz. Ancak altta birkaç idarecinin basiretsizliği söz konusu” dedi.
Değerlendirilemeyen hayvan varlığının sadece sahipleri için değil, Türkiye ekonomisi için de kayıp olduğunu söyleyen Tunç, EBK’nın son ihalesinde oluşan fiyata et vermeyi taahhüt ettiklerini ancak bunun dikkate alınmadığını bildirdi.
Etin tüm maliyet unsurları dikkati alınarak 20 liranın altına satılabileceğini, buna rağmen insanların 24-25 liraya tüketmek zorunda kaldıklarının altını çizen Bülent Tunç, “Bakın kurbanlık bile ithal edilecek. Bize açıkça üretme diyorlar.
Üreticilere hayvan başına verilen 300 liralık destek 1 Temmuz’dan itibaren kalktı. Oysa bu destek sistemi aynı zamanda sektörü kayıt altına da alıyordu” şeklinde konuştu.
Tavuk ve yumurta üretiminde artış var
Bu yılın ilk yarısında yumurta üretimi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12.4 artarak 5 milyar 641 bin adetten, 6 milyar 345 bin adete yükseldi. Aynı şekilde tavuk eti üretimi yüzde 17.5’lik artışla 686 bin tondan 807 bin tona yükseldi.
Beyaz et sektöründe üretim artışının pazarı zorladığını ifade eden BESDBİR Başkan Yardımcısı Sait Koca, buna rağmen sektörün büyümeye devam edeceğini söyledi. Sektördeki büyümeyi frenlemeye uğraşmadıklarına dikkat çeken Koca,”Biz aslında sektör olarak büyük işlev görüyoruz. Öncelikli olarak kırmızı etin açığını kapatıyoruz. Türkiye’deki tüketicilerin şansı ucuz fiyatta dengeli ve değerli ürün tüketebilmeleridir” dedi. Koca, sektör olarak aynı şekilde mısırın bulunmadığı dönemde yem hammaddesi olarak buğday tüketerek, buğday üreticisini de kurtardıklarını belirtti.
Türkiye Yumurta Üreticileri Merkez Birliği de (YUMBİR) bir süre önce Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e sundukları raporda, sektördeki büyümenin kontrol altına alınmasını istemişlerdi. Raporda, ihracat ve üretimdeki artışa rağmen sektörün ciddi zarar ettiği ve 2010 yılında olduğu gibi 2011 yılının da zararla kapatılacağı uyarısında bulunulmuştu.
Hayvan varlığındaki yıllık değişim
2009 2010 değişim (yüzde)
Büyükbaş 10.811.165 11.518.827 6.5
-Sığır 10.723.958 11.433.128 6.6
-Manda 87.207 85.699 -1.7
Küçükbaş 26.877.793 29.392.924 9.3
-Koyun 21.749.508 23.089.691 6.2
-Keçi 5.128.285 6.293.233 22.7
-Diğer 455.420 417.119 -9.7
