Tarımda su verimliliğini izlemek

Tarımda su verimliliğini izlemek için gerçek zamanlı uydu verilerini kullanmak

FAO’nun yeni aracı su kıtlığı çeken ülkelere ve nehir havzalarına verimliliği arttırmak için bir yol sunuyor

Fotoğraf: ©FAO/ Dorin Goian

20 Nisan, Roma –BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yardımıyla geliştirilen yeni sistem özellikle su kıtlığı yaşayan ülkelerde tarımda suyun ne kadar verimli kullanıldığını yüksek teknolojiyle ölçecek.

“WaPOR” isimli erişime açık veri tabanı devreye girdi. Proje daha güvenilir tarımsal verim sağlanması ve sulama sistemlerinin en iyi ve verimli şekilde kullanılabilmesinde çiftçilere yardım sağlayacak.

WaPOR FAO’nun üst düzey ortaklarıyla bu hafta gerçekleştirdiği “Tarımda su kıtlığıyla başa çıkmak: İklim değişikliğinde eylem için küresel çerçeve” toplantısında sunuldu. Proje, çiftçilik sistemlerinde kullanılan suyun çok detaylı analizine ve suyun en verimli nasıl kullanılabileceğine dair deneye dayanan bulgular üretmeye imkan tanıyor.

Küresel su kullanımı- ki suyun büyük çoğunluğu tarımda kullanılıyor-geçtiğimiz yüzyılda çoğu zaman nüfus artış oranını geride bıraktı ve bazı bölgeler yaşayabilir sınırları aşmaya yaklaştı.

FAO’nun İklim Değişikliği ve Doğal Kaynaklardan Sorumlu Genel Direktör Yardımcısı Maria Helena Semedo “Su kullanımı yüksek oranda artmaya devam ederken iklim değişikliği artan kuraklık ve uç değerlerdeki hava ile birlikte değişim geçiriyor ve tarım için suyun bulunurluğunu düşürüyor. ” dedi.

WaPOR uydu verilerini tarıyor ve Google Yerküre programını kullanarak haritalar üretmek için gücü hesaplıyor. Böylece kaç metreküp su kullanılarak ne kadar biyokütle ve verim üretildiğini gösteriyor.  Haritalar 30 metreden 250 metreye kadar küçüklük çözünürlüğünde görüntüyü mümkün kılıyor ve bir günden 10 güne kadar güncelleniyor.

FAO’nun bilgi teknolojileri ve toprak ve su uzmanları ekibi Hollanda hükümetinin sağladığı 10 milyon Amerikan dolarlık bütçe ile Afrika ve Yakın Doğu’yu-özellikle de yakın zamanda ciddi su kıtlığı yaşayan veya yaşaması öngörülen ülkelere odaklanarak- WaPOR’u tasarladı.

Kıtasal veri tabanı seviyesi bugün itibariyle çevrimiçi hale gelirken Benin, Burundi, Mısır, Etiyopya, Gana, Ürdün, Kenya, Lübnan, Mali, Fas, Mozambik, Ruanda, Güney Sudan, Suriye, Tunus, Uganda, Batı Şeria ve Gazze Şeridi ve Yemen için ise veriler Haziran ayında hizmete girecek.

Sistem nasıl çalışıyor?

WaPOR kuraklığın hesaplanmasında kullanılan buharlaşma ve terleme miktarını ölçüyor. Buharlaşma ve terleme bir bitkinin yetişme sezonunda doğrudan ne kadar su tükettiğini direkt ölçmeyi sağlıyor; biyokütle ve hasat yapılabilir ürün verimi sözkonusu olduğunda ise mahsul su verimliğini hesaplamaya imkan tanıyor.

Araç, seçilmiş belirli sulama şemalarının işlevini izlemek için detaylı değerlendirmekler üretebiliyor. Böylece modernleşme planlarını destekliyor ve tüm su kullanıcılarının daha güvenilir ve uygun maliyetli su sistemleri alması için gerekli iyileştirmelerin hayata geçmesine yardımcı oluyor.

Program doğal kaynakların daha iyi kullanılmasına olanak sağlayan çok kapsamlı haritaların üretilmesi için görüntü ögesi merkezli bir yöntem kullanıyor. Gerçek zamanlı uydu verileri ile birleştiği zaman, tarımsal genişletme uzmanları daha güvenilir mahsul verimi için  geçimlerini geliştirerek ve daha sürdürülebilir yaparak çiftçilere yardım edebilir.

FAO’nun Genel Direktör Yardımcısı ve İklim, Biyoçeşitlilik, Toprak ve Su Yönetimi Başkanı René Castro “Küçük çiftlik sahibi çiftçileri suyun bulunabilirliğini en iyi duruma getirebilen ve iklim değişikliğine karşı kırılganlıklarını kontrol altına alabilen coğrafi mekânsal bilgilere ulaşımlarını sağlayarak desteklemek FAO’nun ana görevi ve önemli bir ilk adım.” diye konuştu.

UNESCO’nun bir parçası olan ve dünyanın en geniş uluslararası lisansüstü su eğitimi imkanı sağlayan Su Eğitimi için IHE Delft Enstitüsü ile Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) gelişmekte olan ülkelerde bu yeni teknolojiyi kullanmak için kapasite arttırmak çabalarını destekleyecek. Bu desteği ilgili direk veri sorgulamalarını uygun hale getirerek, zaman dilimi analizleri yaparak ve su ve toprak verimliliği değerlendirmelerine katkıda bulunan ana değişkenlere dair veri indirerek sağlayacak.

WaPOR aracı Hollanda’da eLEAF, Twente Üniversitesi, ITC, Su Gözlem Vakfı ve Belçika’dan VITO’nun oluşturduğu bir konsorsiyum ile işbirliği halinde geliştirildi. İş planı programın akıllı telefonlar ile yönetilerek uzaysal veri tabanından ilgili yerel verilere ulaşmaya imkan tanıyacak uygulamaların geliştirilmesini de öngörüyor.

Suyu hesaplamak

Su hesaplanması özellikle su kıtlığı yaşayan bölgelerde vazgeçilmez bir araç olarak teşvik ediliyor. Bu su kaynaklarının bulunabilirliğinin uyumlu değerlendirilmesini içeriyor. FAO uygun sulama hesaplamaları ve denetleme çerçevelerinin kurulması için teknik tavsiye sunuyor.

Tahminlere göre 1 derece küresel ısınma için küresel nüfusun yüzde 7’si yenilenebilir su kaynaklarında yüzde 20 veya daha fazla düşüş yaşayacak. Paris İklim Anlaşması çerçevesinde yapılan taahhütleri yerine getirmek için sunulan ulusal iklim değişikliği ve azaltma planlarının büyük bir çoğunluğunda müdahale için su kaynaklarının iyileştirilmiş yönetimi kritik bir alan olarak tanımlanıyor.