Uzmanlar gıda zincirinde antibiyotik sorununa çare arıyor

“Super bug” olarak da bilinen dirençli mikroplar, insan hayatını ciddi şekilde etkiliyor ve yılda yaklaşık 700 bin kişinin ölümüne yol açıyor

Gıda güvenliği teknisyenleri baldaki antibiyotikler için deneme yapıyor. Fotoğraf: ©FAO/Dorin Goian

22 Mayıs 2017, Soçi, Rusya Federasyonu –Bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler antibiyotik ve mikroplarla mücadele kullanılan diğer ilaçlara karşı giderek daha dirençli hale geliyor. Bu da enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla kullanılan ilaçların artık etkisinin iyice azaldığını ve hatta hiç işe yaramadığı anlamına geliyor.

Artık insan sağlığına yönelik en ciddi küresel tehditlerden birisi olarak görülen antimikrobiyal direnç sorunu geçtiğimiz hafta Rusya Federal Tüketici Hakları ve İnsan Sağlığını Koruma Kurumu (Rospotrebnadzor) ve BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından düzenlenen uluslararası konferansın gündem maddesiydi.

Kuzey Amerika, Avrupa, Orta Asya ile FAO ve Rusya Federasyonu’ndan uzmanlar iki günlük Gıda Güvenliği ve Risk Analizi Konferansı’nda buluştu. Kamu sağlığına risk oluşturan çeşitli gıda güvenliği tehlikelerinin analiz ve değerlendirilmesi konferansın başlıca gündemiydi.

FAO Kıdemli Gıda Güvenliği Yetkilisi Markus Lipp “Antimikrobiyal ilaçlar insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde büyüyen mikropları öldürmek veya durdurmak için kullanılıyor. Antimikrobiyal direnç doğal şekilde zamanla kendiliğinden oluşabilir ama antimikrobiyal ilaçların insanlarda ve tarımda aşırı kullanılması direncin gelişmesini hızlandırabilir.” diye konuştu.

Antimikrobiyallere dirençli mikroplar insanlar, hayvanlar, gıda, su ve çevrede bulunabiliyor. Dirençli mikroplar gıda zincirinde, çevrede, insandan insana veya insanlar ile hayvanlar arasında yayılabiliyor. Bu da ilaçların etkisi zayıfladığından insan ve hayvan sağlığını etkiliyor; daha ciddi hastalıklara yol açıyor ve FAO’nun verilerine göre yıllık yaklaşık 700 bin insanın ölümüne sebep oluyor.

İlaçlar etkisini giderek yitiriyor; insanlarda ve hayvanlarda daha

ciddi hastalıklara yol açıyor ve her sene yaklaşık 700 bin insanın ölümüne sebep oluyor.

FAO; antimikrobiyal direncin insan ve hayvan sağlığına yönelik tehlikelerinin yanı sıra gıda güvensizliğini beraberinde getiren üretim kayıplarına yol açtığı uyarısında bulunuyor. Antimikrobiyal ilaçların aşırı veya kötü kullanımı güvensiz ve kirlenmiş gıdalara yol açıyor; ilaç artıkları ve dirençli mikroplar toprağı ve suyu kirletiyor.
Antimikrobiyal dirence neyin sebep olduğu konusunda çok az fikir ayrılığı var. Bilim insanları ve kamu otoriteleri antibiyotiklerin ve diğer antimikrobiyal ilaçların tarımda ve modern eczacılıkta aşırı ve kötü kullanımının sorunun ana kaynağı olduğunu kabul ediyor.

Konu antimikrobiyal direnç olunca konferansta bir uzmanlar grubu bu riski düşürmek için risk analizi ve stratejilerini masaya yatırdı. Bu konudaki sunumlar şu başlıklardan oluştu: Sıhhi ve epidemiyolojik uygulama için bakteriyofaj kullanımında innovasyonlar, çiftçilikte antimikrobiyal ilaçların kullanımının azaltılması, Doğu Avrupa ve Orta Asya’da gıda ham maddelerinde ve gıda ürünlerinde bakterilerin antibiyotik kontrolü, antimikrobiyallerin gıda zincirinde kulllanımını düşürmek için biyogüvenlik uygulamaları ve diğer tedbirler.

Konferans tüm ülkelerin ulusal ve bölgesel seviyede antimikrobiyal dirence karşı FAO’nun küresel eylem planının uygulanmasına katılmaları gerektiğinin altını çiziyor: Uzmanlar her seviyede çok sektörlü yaklaşım ihtiyacında birleşti: sorumlu veterinerlik uygulamaları ve çiftliklerde hayvanların, bitkilerin ve su ürünleri imkanlarının tedavisi; gıda üreticileri, hayvan eğiticileri ve satıcılarda iyi uıygulamalar ve ulusal gözetim sistemleri.

Lipp “Küresel bir tehdit; insanlar ve hayvanlarda antimikrobiyal kullanımını düşürmek için tüm insanları ve sektörleri bir araya getiren koordineli ve küresel bir cevap gerektiriyor. Bu ilaçlar ölçülü, seçici ve sorumlu şekilde kullanılmalı.” dedi.

FAO antimikrobiyal direncin gelişimini önlemek için gıda ve tarımda en iyi uygulamaları teşvik ederek, daha iyi gözlem ve denetim geliştirerek ve güvenli kullanıma saygı duyulduğunu teminat altına alarak tüm sektörleri içeren ulusal eylem planlarını destekliyor.

Rusya Federasyonu geçtiğimiz ay FAO’nun antimikrobiyal direnç ile mücadele çalışmasını desteklemek için 3.3 milyon Amerikan doları yardım sağlayacağını açıkladı. Rospotrebnadzor Başkanı Anna Popova açılış konuşmasında bu girişime atıfta bulundu.

Popova “Bu konferans antimikrobiyal direnç riskini düşürmek için ulusal stratejilerin geliştirilmesi ve başarılması için Doğu Avrupa ve Orta Asya’daki ülkere yardım etmeyi amaçlayan Rusya-FAO ortaklığında üç yıllık bir programının başlangıcını oluşturuyor.” dedi.  Bu kapsamda beş ülke desteklenecek.