YUM-BİR: Yumurta üreticisi piyasa şartlarının üstünde bedel talep edemez!

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon son günlerde çeşitli yayın organları tarafından çeşitli iddialara hedef olan yumurta fiyatları ile ilgili bir açıklama yaptı.

Maliyetleri son zamanlarda tavan yapan üreticilerin yumurta fiyatlarını kendi insiyatifleri ile belirleyemediğinin altını çizen İbrahim Afyon ayrıca üreticinin 2019 yılını %10, 2020 yılını ise %12 zararla kapattığının altını çizdi.

Çeşitli yayın organlarının yumurtayı hedef göstererek dezenformasyon yaptığını da belirten YUM-BİR Başkanı İbrahim Afyon, yumurta üreticisinin emeğinin kâr etmek için suistimal edildiğini söyledi.

Yapılan açıklamanın tamamı şöyle:

Son günlerde, tüketici odaklı gıda fiyatlarının yüksekliği tartışmalarında, geçmiş zararlarını unutarak günün maliyetini çıkarmaya çalışan yumurta üreticisi, yumurta fiyatlarının fahiş yüksek, tüm pahalılığın ve ekonomik sıkıntıların sebebi gösterilmesine tepkilidir.

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği YUM-BİR olarak yapılan maksatlı-amaçlı, haber, yorum ve tartışmalardan huzursuz olduğumuzu belirtmek isteriz.

Yumurtada kopan fırtınanın sebebi yumurtanın stratejik bir ürün olmasıdır

Yumurta üzerinden yapılan tartışmalarda, şu konuya dikkat çekmek istiyoruz…

Sofralarımızda ve mutfağımızda, vazgeçilmez bir ürün olan yumurtanın, tüm faydaları bir kenara, STRATEJİK bir ürün olduğunu söylemekteyiz. Tüm dünya ülkeleri için gıdanın önemi son yıllarda kendini iyice hissettirmiştir. Özellikle komşu ülkelerimiz ve birçok ülke kendi gıdasını üretme gayretine girmişlerdir. Baş gıdanın YUMURTA olması sebebi ile, hükümet krizleri ekonomik halk tepkilerinin yumurta ile baş gösterdiğine şahit olduk.

Gelecekte çıkacak küresel kavga sebeplerinden birinin de gıda olduğuna dikkat çeken uluslararası kurum ve kişilerin sözleri doğrultusunda şunları söyleyebiliriz… Dünyada, büyük ülkelerin, kuraklığa ve siyasi mücadelelere bağlı, gıda ve protein depolama arzuları, gıda tedarikinde bir dizi sıkıntılar ve buna bağlı olarak hububat başta olmak üzere emtia ve gıda fiyatlarında artış olmuştur. 350 USD/ton olan soya, 3 ay içinde 650 USD/ton olmuştur. %90 kendimize yetebilen mısır gibi bazı hammaddelerimiz de ithal fiyata endeksli ve USD değer karşılığı TL ile satılmaktadır. İthal ürün gelmeyecek inancı olursa stokçu tüccar, piyasaya satışı nazlı yapmaktadır. Ürün yok algısı, ürünün değerini gereksiz artırmaktadır. Devletimizin TMO aracılığı ile 2020 kasım sonunda, küçük dokunuşu, maliyetleri aşağı esnetse de yumurta fiyatlarını 1,5 TL, 1,8 TL/adet e kadar çıkaran bazı kesimler karlarından fedakârlık etmemeye kararlı idi. Çünkü artık, küçük miktarla yumurtaya “pahalı” sıfatı kazandırılmıştı, suçlu ÜRETİCİ ilan edilmişti…

Üreticinin zararı ile alınıp, fahiş fiyata satmak bir rant kapısı oluşturmakta idi. Normal fiyatla satılan ve tüketimin %80 ini kapsayan beyaz yumurta ve bunu normal fiyata satan marketlere baskı yapılırken, gerçek sorunu ve sebebi atlanmaktadır. Gerçek sorun, tüketici algısını yöneterek tüketicinin farklı ürüne gereksiz rağbet göstermesidir. Belirli bir kesim tüketici istediği farklı üretim model ürüne, dilediği kadar fazla bedel ödeyebilir ama fazla ödediği bedel tüm yumurtaları kapsamamaktadır.

Yumurtanın faydalarını, sektörün büyüklüğünü güvenli gıda ve ekonomiye etkisinin önemini bir tarafa koyarak, vatandaşın “yumurta pahalı” tepkisinin, daha doğrusu “ALGI”sının kaynağına inmek istiyoruz.

Yumurta pahalı değil!

Yıllardır, fakir yiyeceği, sofraların, hava su kadar mecburi ihtiyacı vazgeçilmezi, yumurta, en ucuz protein kaynağından ziyade, “ÇOK UCUZ” protein kaynağı olarak insanların beyninde yer etmiştir. Evet halen en ucuz protein kaynağıdır. Fakat, “çok” ucuz olamayış nedenini, birkaç sebeple anlatmamız lazım.

Hiçbir ticari yapı, kazanç beklentisi olmadan üretim, ticaret yapılmayacağı bilinir. Sürdürülebilir üretiminde, ticaretinde kar ile ayakta durulacağı aşikardır. Bu demek değildir, 1 verip 10 alayım. Olağan üstü bir yıl olan 2020 yılı dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok ağır hissedildi. Devletimizin tüm sektörlere olduğu gibi yumurta üretim sektörü için de gayretlerini, bilmekteyiz. Bazı sektörlerin afaki kazancı olabilir ama tarım sektörünün kazanmak şöyle dursun zarar ederek devam etmek zorunda olabilir. Yapılan 10 larca milyon tl lik yatırımlar sebebi ile ve ara verilen üretime tekrar dönüş olamayacağı için, zarar da etse üretime devam etme mecburiyeti vardır. Açıklanması doğru bulunmamasına rağmen, yumurta sektörünün bu kadar “ŞEFFAF” maliyet belirtmesinin sebebi tüm girdi maliyetleri alenen hesaplanabilir olmasından kaynaklıdır.

Tüm hesapların yapıldığı ve tüketimin %80’ini oluşturan BEYAZ yumurtada, başlangıç donemiz olan 63-72gr. “L” boy yumurtanın 30 adetli 1 kolisi 2 kg civarı gelmektedir ve kg’ı 15 TL ye denk düşmesi, her kesim tarafından kabul görmektedir. Lakin bu fiyatın üzerine, tüketicinin haklı itirazını duymakta ve devletimizle birlikte denge bulmaya çalışmaktayız…
 
Tüketicinin 1 kg’ını 15 TL ye anlayışla alabildiği gıda üzerinde, bu kadar fırtınalar koparması ortada bir ALGI-AMAÇ olduğunu göstermektedir.

ALGI şudur. Bazı tüketiciler tarafından Yumurta ucuzdu hep ucuz kalmalı…

Farklı üretim modelleri farklı ise faydalıdır, pahalı ise iyidir…

Aileme çocuklarıma en iyisini yedirmeliyim, o halde en pahalısını almalıyım anlayışı…

Yumurta kirli ise doğaldır, Yumurta farklı renkte ise organiktir anlayışı, fırsatçılara gün doğurup, yumurtanın, gereğinden yüksek bedele satılmasına sebep olmaktadır. Böylece yumurta pahalıdır ALGISI oluşturmaktadır.

Üreticiden markete yumurta %100 zamlı mı geliyor?

1 adet yumurta, üreticisine, en iyi şartlarda, en büyük maliyet girdisi olan yem olan, 200 gr yem bedeline mal olmaktadır. Yumurta üretiminde maliyet paritesi 200 gr yem = 1 adet yumurtadır.

1 tavuğun yumurtalama yaşı olan 16-17 hafta dan sonra, verime ulaşmak için ve baz ürün olan “L” verimine kadar gelir gider farkı, Haftalarca, aylarca ettiği zararın etkisi ile ekonomisini düze çıkaramayan işletmelerin ekstra giderleri hesaba katıldığında, 220 gr. yem/1 adet yumurta paritesini bile yakalamakta zorlanmaktadır.

200 gr. Yem bedeli, +10krş ambalaj, +nakliye, +aracı, + %7 KDV farkı, + market kazancı, hepsi haklı ve zaruri bedeldir. Sarı yumurtlayan tavuğun ırkından kaynaklı, tüketimi ve maliyeti yüksektir, %20 fazla olabilir. Bu hesapların toplamı, beyaz için 90-95 krş. sarı için 110, 120 krş olması, her kesim tarafından uygundur… Yüksek bulunması durumunda üreticinin zarar etmemesi için, ucuz girdiye veya nihai satıcıdan, kar marjlarını, zarar etmeden, üretici ve tüketici lehine iyileştirerek, mevcut dönemde destek olması beklenmektedir.

 
1- Hiçbir zaman üretici, hiçbir girdisinin bedelini biçemediği gibi, ürününün değerini de biçememiştir.
2- Üreticinin, değerini tayin edemediği bedeli, alıcı belirlemekte, alıcı toptan ticaret yapan kişiden ziyade, çok şubeli ulusal zincirler olmaktadır.
3- Marketlerin peşin satıp, tedarikçisine 70 günde ödemesi sebebiyle, sürümü çok hızlı olan YUMURTA’yı finans kaynağı görmekteler. Yüksek bedelle satma istekleri, kâr marjlarının “%” ile belirlenmesi, yüksek bedelde yüksek kar demektir.
4- Satılması mecbur olan yumurtanın, aracının 1 haftalık tedarikini stok yapıp 2. hafta yavaş çekim yapma tehdidi ile üreticiye baskı uygulanmaktadır. Üreticinin satabilmek için tek savunma silahı olan zarara razı olma kaderciliği, tüm kesimler tarafından suistimal edilmiştir.

Marketlerin ucuz satma gayretleri yanında sabit kar tabuları sebebi ile fiyatların düştüğü dönemlerde fiyatın üreticinin satış değerlerine yansıtılması, üreticiyi olumsuz etkilemektedir.

Tüketici doğru ürüne doğru bedeli öderse, kendi de dahil herkes kazanacaktır

Üreticinin Tüketiciye ulaşma noktası olan perakende zincirinde, bazı marketlerin son 12 ayda makul fiyatla satış yapıldığını gördük. Yüksek fiyat algısının sebebi, doğru ürüne doğru bedeli ödemeyen TÜKETİCİ,
Baz alınan dönemin en ucuz fiyatlı yumurtası ile günün en yüksek fiyatlı, alakasız yumurtasını kıyaslamaya çalışan bir sınıf MEDYA mensubu,
Tüm çarşı Pazar enflasyon, fiyatların yüksekliğine, yumurtayı günah keçisi yapan ANLAYIŞTIR.

Ayrıca ekonomi üzerine, siyasi hesaplaşmaların YUMURTA üzerine konu edilmesi, EZİLEN TARAFIN ÜRETİCİ olmasına zemin hazırlamaktadır…
 
Yumurta üreticisi 2019 yılını %10; 2020 yılını net %12 zararla kapattı

Ekteki grafikte görüleceği üzere, son 12 ayda 3 kez düşüş trendi yaşayan yumurta sektörü, 3 kez de çıkış trendi yaşamasına rağmen, totalde %12 zarar etmiştir. Artışları %100, %130, hatta %300 arttı gibi haksız suçlamalar yapanlar, düşüş trendini ve %50 zarar edildiği dönemi de görmelidir.

 “Zarar” ifadesi, kardan zarar değil, resmen maliyet altına satışla, “NET” zarar eden ve günün sonunda, %40 küçülen ihracat verileri, %20 küçülen sektör, yatırımını dış ülkelere planlayan yatırımcı olarak karşımıza çıkmıştır. Günümüzün tartışma konusu olan “pahalı gıda” konusunda en masum YUMURTA ve YUMURTA ÜRETİCİSİ, batmadığı müddetçe üretim gayretini bırakmamış, OLAĞANÜSTÜ DÖNEMDE, DEVLETİNİN YANINDA HALKININ İHTİYACI OLAN GIDAYI TÜKETİCİNİN ÖNÜNDEN EKSİK ETMEMİŞ. PAHALI GIDA MÜCADELESİNDE MAKUL OLAN EN UYGUN BEDEL İLE PAZARA ULAŞTIRMIŞ geçmiş acı ve zararlarını unutarak, günlük maliyetini çıkarma mücadelesi yaparken, haksız yere

-“Yumurta pahalılığının kaynağı üreticidir”,   -“Zararlarını çıkarmak için zam yapıyorlar” gibi haksız ve mesnetsiz suçlamalarla karşılaşmaktadır…
 
 
-YUMURTA ÜRETİCİSİ ÜRETİM MALİYET KARŞILIĞINI ALAMAMAKTADIR.

• FAHİŞ FİYATLA MÜCADELEDE DEVLETİMİZİN VE HALKIMIZIN YANINDAYIZ.
• -YUMURTA ÜRETİCİSİ SON 12 AYDA %12 NET “ZARAR” ETMİŞTİR
• -ZARARIMIZI KAPATMAK İÇİN ZAM YAPABİLSE İDİK. ZARAR ETMEZDİK.
• -YUMURTA ÜRETİCİSİ PİYASA ŞARTLARININ ÜSTÜNDE BEDEL TALEP EDEMEMEKTEDİR, ETMEMEKTEDİR.
• -YUMURTA ÜRETİCİSİNİN, MARKET VE PERAKENDECİLERİN FİYATLARINA YÖN VERME ŞANSI YOKTUR.
• -DAHA UCUZ YUMURTA İÇİN, ÜRETİCİYE DAHA UCUZ GİRDİ SAĞLANMALIDIR.
• -YUMURTA ÜRETİCİSİ “PAHALI” SUÇLAMASINA, EN SON MUHATAP OLACAK KİŞİDİR.
• -MARKETTE, AMBALAJINDA Kİ TÜM YUMURTALAR AYNI BESLEYİCİLİK DEĞERDEDİR.
• -SERTİFİKASI VE DENETLENEBİLİR OLDUĞU, BELGESİ İLE İSPATLANAN TÜM YUMURTALAR YUM-BİR DAİRESİNDEDİR.
• HER DURUMDA, TARLADAN TAVAYA PİYASA YAPICI UNSUR ARZ-TALEPTİR

İbrahim AFYON
YUMURTA ÜRETİCİLERİ MERKEZ BİRLİĞİ