300 gr Ağırlığında 35 cm Boyunda ‘Lüfer’ Aranıyor

  İstanbul Boğazı’nı çevreleyen semtlerde saatlerce balık tutanların hikâyeleri kulaktan kulağa anlatılır; oltalarına takılan balık çeşitleri bir bir sıralanır.Ancak bu balıklardan en önemlisi, Boğaz balıkçılarının gözdesi lüfer, artık balıkçıların anılarında, balık severlerin hatıralarında kalacak gibi… Çünkü son birkaç yıldır lüfer oltaya gelmiyor! Geçmişte kiloyla aldığımız lüferleri artık sayıyla bile isteyemiyoruz, çünkü ortada lüfer yok. Bu yüzden İstanbullular ‘lüfer’in korumaya alınması için harekete geçti. Fikir Sahibi Damaklar bloğunun sahibi Defne Koryürek’in başlattığı bu projede Boğaziçi’ni lüfersiz bırakmak istemeyenler tek bir kalem olup “İstanbul lüfere hasret kalmasın” sloganıyla imza topluyor. Biz de bütün bu olanlara kayıtsız kalamadık ve soluğu Kumkapı balık halinde aldık. Gezdik dolaştık; balıkçılarla konuştuk. Lüfere hasret kalmamızın sebeplerini bizzat bu işi yapanlar olarak, onlardan dinledik. İstanbul Su Ürünleri Müdürlüğü’nden Sezai Balta, “Lüferin miktarındaki azalmayı anlayabilmek için bir kere lüferin yavrusu çinekopun da avlanma miktarını bilmek gerekiyor. Mesela 2005’te takriben iki yüz elli bin kilo lüfer, buna mukabil yaklaşık altı milyon kilogram da çinekop avlanmış. Anlayacağınız lüfer daha yavru iken ve yumurtlayacak yaşa gelmeden avlanırsa, sonuç bu olur.” diyor. Balta’dan aldığımız avlanma bilgilerine göre son beş yıldır çinekop ne kadar çok avlanmışsa lüferin av miktarı o kadar azalmış. Çinekop da yumurtlama yaşına gelmeden avlandığından son yıllarda Boğaz’da az rastlanan bir balık olma yolunda ilerliyor. Mesela, Su Müdürlüğü istatistiklerine göre çinekop 2005 yılındaki av miktarına göre 2009’da gözle görülür bir azalma göstermiş. Bu yüzden fiyatı da oldukça yüksek. Birkaç yıl önce kilosunu en fazla 4-5 liradan aldığımız çinekopu artık 40 liraya bile bulmak mümkün değil. Hakeza pazara nadir gelen lüferler de yokluktan tane hesabıyla satılıyor ve fiyatı 30 liradan başlıyor. Peki, İstanbul sularının sultanı lüfer nasıl bir balıktır, azalmasının sebebi nedir, korumaya gidilirse yok olmaktan kurtulur mu? İşte bütün bunların cevabı… Boğaz’a lüfer’i yeniden kazandırmak için en az iki yıl avlanmamak gerekiyor İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Bölümü’nden Prof. Dr. Nuran Ünsal’a göre İstanbul Boğazı’nın incisi lüferin azalmasının en büyük sebebi yanlış avlanma. Ünsal, “Lüfer ve benzeri balıkların yok olmasının önüne geçmek için ilk yapılması gereken av yasağı kontrolüdür.” diyor. Ünsal, denizlerde yeniden lüfer görebilmek için en az iki yıl lüfer avlamamasını, yumurtlamasına izin verilmesini ve hayvanların yaşının doldurmasının beklenmesini şart koşuyor. Defneyaprağı, çinekop, sarıkanat ve sonunda ‘lüfer’ Lüfer; Ege, Marmara ve Karadeniz sularında dolaşan göçmen balıklardan. 13-17 cm boyundakilere ‘çinekop’, 18-30 cm arasında olanlara sarıkanat, 30-35 aralığındakilere ise lüfer deniliyor. Ve bu balığın üreme dengesinin bozulmaması için 35 cm’den aşağısının avlanılmaması gerekiyor. 30 yıl önce, 12 ay boyunca Marmara’da lüfer bulunurdu Marmara Bölgesi Balıkçılar Federasyonu Başkanı Haydar Deniz: Marmara Denizi’nde son yıllarda göremediğimiz lüferi 25-30 yıl önce yılın her günü avlayabiliyorduk. Ancak Marmara’da 10 yıldır yüzümüzü güldürecek miktarda lüfere rastlayamadık. Bu yıl ise sadece 30 gün lüfer avı yapabildik. Sonuç ortada: ‘2010 lüferin en az olduğu yıl’. 85’lerden sonra artan deniz kirliliği ve bilinçsiz avlanma ise lüferin hayatını tehlikeye sokan sebepler arasında. Marmara Denizi’ni tekrar lüfere boğmak ise bizim elimizde. Lüfer yavrusu çinekop avının önüne geçersek her şey eskisi gibi olabilir.