Altlık kalitesini iyileştirmek için hedeflenen yaklaşımlar
Dr. Kaya DEMİRÖZÜ
Kanatlı Sağًlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Hindiler hayatlarını altlıkla yakın temas halinde geçirirler. Amaç, pododermatitis, solunum sorunu ve karkas kalitesinde bozulmasınıı azaltmak için kuru altlık, tozsuz bir ortam sağlamak ve sürdürmektir.
Sağlık, beslenme ve genetik, iyi altlık kalitesi elde etmede önemli roller oynasa da, kanatlı refahını artırmak ve iyi bir ticari performans elde etmek için altlık nemini kontrol etmeye yönelik birçok pratik yöntem bulunmaktadır.
* Suyun yaklaşık% 45’i su buharı olarak havaya verilir.
* %55’i Dışkı şeklinde altlığa atılır.
*Altlık nemi, ortam hava neminin bir fonksiyonudur. Kümes ideal hava nemi %50-65 arasında olmalıdır.
“Altlık hayvanın ikinci akciğeridir.” Dr. Demirözü
Dikkate alınması gereken diğer yönetim faktörleri şunlardır:* Ham maddeler: İyi altlık materyali kuru, emici, kalıplaşmamış kolay ufalanabilir olmalı, yalıtım sağlamalı ve kirleticilerden arındırılmış olmalıdır. Planya talaşı ve kıyılmış saman hindiler için yaygın olarak kullanılan altlık malzemeleridir.
Tablo 1. Yaygın olarak kullanılan altlık materyalleri
Altlık kalınlığı ve zemin yalıtımı:
Patojenler tarafından yeniden enfeksiyonu önlemek için her sürüde yeni altlık kullanılmalıdır. Talaş kullanılırken altlık kalınlığı yazın en az 68 cm, kışın en az 10 cm olmalıdır. Yerden ısıtma kullanılıyorsa, altlık kalınlığı azaltılabilir. Altlık kümes boyunca eşit olarak dağıtılmalı ve düzgün serilmelidir.
Sürü yoğunluğu
Ulusal yasalara ve düzenlemelere uyulmalıdır. Kümes, iklimin ve yerel yönetim koşullarının tolere edebileceği kanatlı sayısını aşmamak önemlidir.
Isı ve nem
Altlık nemi kümes ısıı, ısıtma, havalandırma oranı, yeni altlık eklenmesi ve sprey soğutma sistemleri değiştirilerek yönetilebilir.
Havalandırma
Havalandırma sistemlerinin kümesin her yerinde eşit olacak şekilde yönetilmesi gerekir. Binaya giren hava, kanatlı ve altlık üzerine sıcak ve kuru gelmelidir.
Aydınlatma
Eşit bir ışık dağılımı, hindilerin iyi bir şekilde yayılmasını sağlayarak altlık kalitesinin eşitlenmesine yardımcı olur. Doğru ışık yoğunluğu, hayvan aktivitesini teşvik edecek ve onları altlık üzerinde dağılmaya teşvik edecektir.
İçme suyu yönetimi
Doğru sayıda ve türde suluk kullanılmalı. Suluk yüksekliğini ve su seviyeleri doğru ayarlanmalıdır.
Altlık yönetimi prosedürleri
Yaşamın ilk haftasında altlığın ıslanmasını ve topaklanmasını önlenmesi önemlidir. Amaç, hayvanın ayaklarını tamamen temiz ve kuru hale getirmektir. Bu şu şekilde başarılabilir:
*Mümkünse yemlik ve suluk ekipmanlarını düzenli olarak farklı pozisyon lara ayarlamak.
* Islak veya topaklanmış altlık atılmalı ve kalan altlık karıştırılmalı.
*Taze altlık ekleme ve eski altlık ile karıştırma. Hayvanlar büyüdükçe altlığın yönetimi bir rutin olarak devam etmelidir.
İçme suyu yönetimi
* Yeterli sayıda ve türde suluk olmalı.
* Sulukların yüksekliğini doğru ayarlanmalı (çan suluklar için bu, hayvanın omuz hizasında olmalıdır).
*Suluklardaki su miktarını doğru ayarlanmalı (kuşlar sorunsuz içmeli ve sulukta fazla zaman harcamak zorunda kalmamalıdır).
* Sulukları sık sık temizleyin ve dezenfekte edilmeli.
Nippel sulukların yönetimi
* Suluk hatlarının yüksekliği doğru ayarlanmalıdır.Ne alçak ne yüksek.
* Su Hattı eğiminin basıncı ve su dağılımını etkileyebileceğini suluk hatları düz olmalıdır.
* l Hatların, yemliklerden ve yan duvarlardan doğru mesafeye ayarlanmalı(en az iki metre).
Kontrolü havalandırma
Havalandırma sisteminin ısıtıcı, fan ve giriş ayarı yoluyla optimum yönetimi, fazla nemi, amonyak ve tozu giderecek ve altlığın yönetilebileceği ve hindinin ayak ve solunum sisteminin sağlığının iyileştirilebileceği bir ortam sağlayacaktır.
Toz
Altlık bazen yüksek seviyelerde tozla ilişkili problemler yaratabilir. Bu, yazın veya kışın nemin çok düşük olabileceği belirli bölgelerde oldukça tipiktir.
Bu zamanlarda aşağıdaki faktörler önemlidir:
*Doğru altlık malzemesini seçin. Talaş çok tozlu olabilir, ancak saman bunu azaltabilir.
* Hindileri, tozu kontrol etmeye ve nemi artırmaya yardımcı olan su püskürtme sistemlerini kullanarak soğutun
* Havalandırmayı ayarlayın. Aşırı havalandırma, ortam nemini (ve altlık nemini) azaltır ve bunun sonucunda toz oluşumunda bir artış olur.
* Hindiler büyüdükçe yemlik ve suluk yükseltilmeli.
* Özellikle suluk ve yemlik çevresinde kalıplaşma veya ıslak alanların oluşmasını önlemek veya yeni altlık malzemesi eklemek için altlık sık sık karıştırtmalıdır.
* Altlığın ıslak alanları, müdahalenin çok geç kalındığı anlamına gelir.
(*) : Anon.(2021): Targeted Approaches to Achieving Good Litter Quality. International Poultry Production.29(1) 7-8 –Çeviri-
Önerilen Kaynaklar
1. Demirözü, K.(1980):Civcivlerde İlk Günler. Yetiştirici Semineri, Pendik ve Bakanlık Halk Broşürü. Çiftlik Dergisi, 1987, 46:59-61.
- Demirözü, K. (1988): Tavukçunun El Kitabı, Kartal Kimya Yayını, 133 Sayfa, İstanbul.
- Demirözü, K.(1989): Tavukçulukta Temizlik ve Dezenfeksiyon. Tavukçunun Sesi, 7:26-27. Çiftlik Dergisi, 1990,75:30-35.
- Demirözü, K.(1993): Islak Altlık Yüksek Yem Dönüşümü; Broilerlerde Yeni Bir Problem mi? Çiftlik Dergisi, 109: 33-35.
- Demirözü, K.(2010): Hindi Yetiştiricilinde Biyogüvenlik Kriterleri. Çiftlik Dergisi, Temmuz 2010, 317 (36-38)
- Demirözü, K.(2019): İklim Kontrolünde Kritik Sıcaklık Ve Bağıl Nem –Çeviri-12.02.2019 günü https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=131478, yayınlandı.
Demirözü, K.(2020): Kümeste Amonyak Seviyeleri Başarmak İçin 5 İpucu. https://www.ciftlikdergisi.com.tr/kumeste-amonyak-seviyesini-kontrol-icin-5-ipucu.html 09.01.2020 Tarihinde yayınlandı.
