Dünya Kuduz Günü

Halk sağlığında koruyucu hekimliğin ne kadar önemli olduğuna dair bilinen en tehlikeli zoonoz kuduz hastalığıdır. Koruyucu hekimlik etkin olarak uygulandığında hiç rastlanmayan kuduz hastalığı, en ufak bir hatadan yararlanarak ortaya çıktığında hem hayvanlar hem de insanlar için geri dönüşü yoktur.
Bu nedenle 2007 yılında, kuduz aşısını bulan Pasteur’un ölüm yıldönümü olan 28 Eylül günü “Dünya Kuduz Günü” ilan edilmiştir. Dünya Kuduz Günü’nde amaç; kuduz hastalığının hayvanlar ve insanlar üzerindeki etkisi ve önemi hakkında farkındalık yaratmaktır.

Kuduz esas olarak bir hayvan hastalığıdır. Kuduza yakalanan bir hayvanın ısırması ile diğer canlılara da bulaşır. Salya ile bulaşan virüsler yaradan içeri girdikten sonra sinirler yoluyla merkezi sinir sistemine (beyne) ulaşır. Hastalık, ısırık bölgesinde ağrı ve duyu kaybının görülmesi ile başlar. Aşırı korku hali, karamsarlık, saldırganlık, uykusuzluk, psikiyatrik bozuklukların yanısıra; öksürük, boğaz ağrısı, titreme, bulantı-kusma, ishal görülebilir. Boğazda başlayan ağrılı kasılmalardan dolayı, hastanın su içememesi durumu halk arasında “su korkusu” olarak bilinir. Genel felç gelişir ve sonuç yüzde yüz ölümdür. Hastalık belirtileri, virüsün vücuda girmesinden itibaren yaklaşık 3-8 hafta sonra ortaya çıkar. Bu süre, vücudun direnci ve ısırılan yerin beyne olan uzaklığına bağlı olarak değişir.
Hayvanlarda hastalığın başlangıç belirtileri olarak davranış değişiklikleri ve özellikle saldırganlık görülürken daha ileri safhalarda felçler, diğer beyin iltihabı bulguları ve ölüm görülür. Ölüm özellikle solunum felci ile olur.

Kuduz hastalığının seyrinden de anlaşıldığı üzere koruyucu hekimlik tek çözümdür. Kuduzdan korunmanın temelinde hayvan sahiplerinin bilinçli olması yer almaktadır. Kedi ve köpek sahiplerinin hayvanlarının kuduz aşılarını mutlaka ve zamanında yaptırmaları gerekmektedir. Yine ülkemizdeki sahipsiz hayvan sayısının fazlalığından dolayı Belediyelerin de sahipsiz hayvanlara yönelik hizmetlerini aksatmadan yerine getirmeleri önemlidir. Ne yazık ki sahipsiz hayvanlara ilişkin hizmetler belediyeler için halk sağlığı sorunu olarak görülmediğinden gerekli çalışmalar yeterince yapılmamaktadır.

Yaban hayatının kontrolü de ülkemizde yaban hayvanları kaynaklı kuduzun varlığı düşünüldüğünde aynı derecede önem taşımaktadır. Gerek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı gerekse Orman ve Su İşleri Bakanlığı koordineli olarak bu konudaki çalışmaları düzenli olarak yürütmekle yükümlüdür.
Kuduzla mücadelede koruyucu hekimlik hizmetlerinin başarısı esastır. Tek Tıp -Tek Sağlık yaklaşımı içinde insan ve hayvan hekimlerinin birlikte ve koordineli çalışmaları da bugün dolayısıyla ilgililere anımsatılması gereken önemli hususlardan biridir.

28 Eylül’de tüm dünyada 120 ye yakın ülkede hayvanlarda aşılama ve insanlarda farkındalık yaratılmasına yönelik etkinlikler ve çalışmalar yapılmaktadır. Ülkemizde de henüz eradike edilmemiş ve yakın zamanda da eradikasyonu mümkün görülmeyen bu hastalığa ilişkin bilgilendirmeler ve özelikle Belediye yetkililerinde farkındalık oluşturulması açısından önem taşımaktadır.
İzmir Veteriner Hekimler Odası