Denizlerde verilen ‘hurda teşviki’ yararlı oldu

Denizlerde 1985 yılında tekne başına balık üretimi 61 ton iken günümüzde bu miktarın 27 tona kadar
düşmesi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nı harekete geçirdi, yetkililer avlanmadan çekilen
teknelere teşvik primi uygulaması başlattı. Geçen yıl 404 tekne denizlerden çekilirken, bu yıl ise 534
tekne sahibi çekilme için onay bekliyor.

Türkiye’de tekne sayısındaki fazlalık ve balık üretimindeki azlık sorununu ortadan kaldırmak için
avcılıktan çekilenlere teşvik uygulanıyor. Teşvik kapsamında geçen yıl 404 adet tekne denizlere veda
etti. Bu yıl teşvikten yararlanacak tekne boyutlarının daha da küçültülüp kapsamın genişletilmesiyle
başvuru sayısında önemli artış yaşandı. Geçtiğimiz günlerde sona eren başvurularda 534 adet tekne
sahibi denizden çekilmek için müracaat etti. 460 olan kontenjan sınırının aşılması sebebiyle Gıda, Tarım
ve Hayvancılık Bakanlığı’nın satın alacağı ve lisansını sonlandıracağı gemilerin kura yöntemiyle
belirleneceği öğrenildi. Geçen yıl denizlere veda eden 404 tekneye 68 milyon 636 bin 750 lira ödeyen
bakanlığın bu yıl bu rakamın üzerine çıkacağı ve teknenin büyüklüğüne göre ödeme yapacağı kaydedildi.
Denizlerde başarılı olan sistem, karayollarında da trafikten çekilmesine çalışılan eski araçlar için de
uygulanmak istenmişti.

1985 yılında tekne başına balık üretimi 61 ton iken günümüzde bu miktarın 27 tona kadar düştüğü ifade
ediliyor. Uzmanlar bunun sebebi olarak tekne sayısındaki artışı işaret ediyor. Denizlerin kirletilmesi ve bilinçsiz avcılık da balıkların azalmasındaki sebepler arasında gösteriliyor. Ekim ayı verilerine göre
Avrupa ülkeleri arasında balıkçı filosu en büyük ülke 17 bin 168 tekne ile Yunanistan iken Türkiye 16 bin
650 tekne ile ikinci sırada. Balıkçı ülkesi olarak bilinen Norveç’te ise sayı sadece 6 bin 309. Bakanlıkta görevli üst düzey bir bürokratın ifadelerine göre, 25-30 yıl önce balıkçılık lisansları plansız bir şekilde dağıtıldı. Bunun sonucunda binlerce tekne lisans aldı ve denizlere indi.

Balıkçıların her biri av sahasına gidinceye kadar harcanan masrafı çıkarmak için fazladan avlanarak
balıkçılığın sürekliliğini tehdit etmeye başladı. Denizlerdeki potansiyelin üzerinde tekne bulunduğu için
bakanlık, 2012’de teşvik kampanyası başlattı ve gemileri belli dengeler doğrultusunda satın almaya
başladı. Satın alınan teknelerin lisanslarının da iptal edildiği öğrenildi. Geçtiğimiz yıl Türkiye genelinde 12
-20 metre arası büyüklükteki 368, 20-30 metre arası 46, 30 metre ve üzeri büyüklükte de 5 tekne olmak
üzere toplam 404 tekne teşvik kapsamında denizlerden çekildi.

Bu yıl teşvik kapsamı daha da genişletildi. 8 Nisan 2013’te Resmi Gazete’de yayımlanan yeni tebliğe
göre 10 ila 20 metre aralığındaki balıkçı tekneleri metre başı 10 bin, 21 ila 30 metre aralığındakiler metre başı 15 bin, 31 metre ve üzerindekilerin ise metre başına 20 bin lira ödenmek şartıyla denizlerden
çekilmesi öngörüldü. Ekim ayında sona eren başvurulara göre 534 adet tekne sahibi denizden çekilmek
için müracaat etti. Bu teknelerden kurayla seçilecek 460’ı daha teşvik kapsamında denizlere veda
edecek. Kendi istekleriyle desteklemeden faydalanarak teknelerini avcılıktan çıkaracak gemi sahipleri,
geminin bütün haklarını bakanlığa devrediyor.

cihan