Mısır Tarımında Fosfor’un Önemi


MISIR TARIMINDA FOSFORUN ÖNEMİ
                                                    
Dr. Selma ÖZTEKİN
Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü, Tokat

Bitkilerin fosfor alımı, topraklardaki fosfor formlarına, bitki çeşidine, bitkinin katyon absorbsiyon özelliğine, kök gelişmesi ve kök tüylerinin uzunluğu gibi faktörlere bağlıdır (Kacar ve Katkat, 1998). Topraklarda toplam fosfor kapsamı normal bazen de yüksek düzeyde bulunduğu halde, yarayışlı fosforun azlığı ve uygulanan fosforun fikse edilmesi sonucunda bitkiler birçok morfolojik, fizyolojik ve biokimyasal adaptasyon mekanizmaları geliştirmektedirler (Ragothama, 1999).
Bitkiler köklerinden salgıladıkları organik asitlerle toprakta düşük çözünürlülükte olan besin elementlerinin yarayışlılıklarını artırmaktadırlar (Plaxton, 2004). Machado ve Furlani (2004), mısır bitkisinin kök yapısında değişiklik yaparak ya da kök salgıları vasıtasıyla rizosferde kimyasal değişiklikler sağlayarak topraklarda fosfor yarayışlılığını artırabilme yeteneğine sahip olduğunu bildirmişlerdir.

Bitkiler fosfordan yararlanamadıkları durumda fosfor yaşlı dokulardan genç dokulara doğru bitki bünyesinde hareket etmeye başlamaktadır (Kacar ve ark. 2002).

Bitkiler tüm gelişim dönemleri boyunca fosforu absorbe etmektedirler. Ancak gelişimlerinin erken aşamalarında fosfora çok fazla ihtiyaç duymaktadırlar (Kırtok, 1998). Erken dönemde, bitkiler tarafından alınan yeterli miktardaki fosfor, tahılların büyüme ve gelişmesini hızlandırmaktadır (Matar ve Brown, 1989).

Bitki gelişiminin erken aşamalarında yeterli düzeyde fosforun bulunması üreme organlarının oluşabilmesi için önemlidir (Güzel ve ark., 2002). Fosfor bakımından mısır bitkisinin en kritik döneminin mevsim başlangıcı olduğunu, mısırın normal büyüyebilmesi için bitki gençken (bitki 60-65 cm boylanmadan önce) dokularında daha yüksek oranda fosfora ihtiyaç duyduğunu bildirmiştir (Kırtok, 1998).  Barry ve Miller (1989), fosfor beslenmesi açısından, mısırın kritik döneminin ekim ile 6. yaprak dönemi arasında olduğunu ifade etmişlerdir.

DİĞER HABERLER
"Hazine, TMO'nun elini güçlendirmeli"

Mısır hızlı gelişen ve absorbsiyon yüzeyi geniş olan bir bitki olduğundan dolayı topraktaki fosforu daha fazla almaktadır (Kacar, 1979). Mısır bitkisi çimlenmeden sonra sap, yaprak ve koçan yapılarını geliştirmeye başladığında fosfora ihtiyaç duymaktadır (Jones, 1985). Mısır bitkisinin fosfora ihtiyacı çiçeklenmeden başlayarak koçanın gelişmesine kadar artış göstermektedir (Zabunoğlu ve Karaçal, 1986).

Bitkiler bir gelişme mevsimi boyunca toplam kuru madde üretimlerinin % 25’i kadarını tamamladıklarında toplam fosfor gereksinimlerinin % 75 kadarını almış olmaktadırlar (Kacar ve ark., 2002). Koçan püskülü oluşturma döneminde toplam gelişmesinin % 44’ünü tamamlayan mısır bitkisinin gelişme süresince alacağı toplam fosforun % 50 kadarını aldığı saptanmıştır (Barber ve Olson, 1968).

KAYNAKLAR

BARBER, S.A., OLSON, R.A., 1968. Fertilizer use on corn Changing Patterns in Fertilizer Use. (R.C. Dinauer, ed.) Soil Sci. Soc. Amer. Inc., Madison, Wisconsin, USA.
BARRY, D. A. J., MILLER, M. H., 1989. Phosphorus Nutritional Requirement of Maize Seedling for Maximum Yield. Agron J. 81:95-99.
JONES, C. A., 1985. Grasses and Cereals: Growth, Development and Stres Response.  John Wiley&Sons, Inc., New York
KACAR, B., 1979. Bitkilerde Fosforun Metabolizması ve İşlevleri. Ankara Üniv. Z.Fak. Yayın no 701. Yardımcı ders kitabı 203.
KACAR, B., KATKAT, V., ÖZTÜRK, Ş., 2002. Bitki Fizyolojisi. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı yayın no: 198. Vipaş A.Ş. Yayın no: 74.
KACAR, B., KATKAT, V., 1998. Bitki Besleme. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yayın no: 127. Vipaş Yayınları: 3.
KIRTOK, Y., 1998. Mısır Üretimi ve Kullanımı. Ç.Ü. Zir. Fak. Tarla  Bitkileri  Bölümü. Kocaoluk Basım ve Yayınevi, Tarsus
PLAXTON, W. C., 2004. Plant Responses to Stres Biochemical Adaptations to Phosphate Deficiency. Encyclopedia of Plant and Crop Science p: 976-980.
RAGOTHAMA, K.G., 1999. Phosphate Acquisition. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology 50: 665-693.
MACHADO T. T. C.,  FURLANI, C. M. A., 2004. Kinetics of Phosphorus Uptake and Root Morphology of Local and Improved Varieties of Maize. Sci. Agric. V:61  N:1 p: 69-76.
MATARN, A.E., BROWN, S.C., 1989. Effect of Rate Method of Phosphate Placement on Productivity of Durum Wheat in a Mediterranean Climate. II. Root Distribution and P Dynamics. Fertilizer Research, 20: 83-88.
GÜZEL, N., GÜLÜT, Y. K., BÜYÜK, G., 2002. Toprak Verimliliği ve Gübreler. Ç.Üniv. Zir. Fak. Genel Yayınları. No: 246. Ders kitapları yayın no: A-80 s:654, Adana.
ZABUNOĞLU, S., KARAÇAL, İ., 1986. Gübreler ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları 993. Ders kitabı: 293. Ankara.

DİĞER HABERLER
Yağışlar kuraklık riskini ortadan kaldırdı

7 Ocak 2011. 15:55
0 0 Oylar
Okuyucu puanı:
Abone ol
Bildir
guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Bütün yorumları gör
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
0
Düşünceleriniz bizim için önemlidir, lütfen yorum bırakınız.x