Almanya ile ‘Ayran’ savaşı

Ayran standardı Türkiye ile Almanya’yı birbirine düşürdü. Almanya UHT ayranı tanıma
koymak istedi. Türkiye ise içinde canlı bakteri olmayan UHT’ye karşı.

Türklerin “milli içeceği” ayran için bir süredir Türkiye ile Almanya arasında sessiz bir savaş
sürüyor. Avrupa Birliği’nde ayran için bölgesel bir standart oluşturulması için başlatılan
çalışmalarda iki ülke fikir ayrılığına düştü.
Yılda yaklaşık 1 milyon 600 bin ton ayranın tüketildiği Türkiye, ayranla ilgili olarak mevcut
Türkiye standartlarının ayran tanımında yer almasını isterken, Almanya içinde canlı bakteri
olmayan UHT ayranı tanıma koymak istedi. Türkiye ise ayranın faydalı bir içecek olmasını
sağlayan canlı bakterilerin UHT ayranda olmadığı itirazıyla bu tanıma karşı çıktı. Taraflar
birbirlerini ikna etmek için müzakerelere başlarken, önceki gün de konuyla ilgili bir Alman
heyeti Türkiye’de temaslarda bulundu ve bir ayran üretim tesisini ziyaret etti.
İlk adım bölgesel standart

Radikal’in haberine göre,“Milli içecek” tartışmalarında sık sık gündeme gelen ayranla ilgili
olarak, Türkiye’nin de girişimleriyle 2010 yılında dünya çapında geçerli bir standart
oluşturulması için çalışmalara başlandı. İlk adım olarak da AB bölgesel standardının
oluşturulması benimsendi. 2010 yılında Polonya’da gerçekleştirilen toplantıda, ayranla ilgili
taslak bir standardın oluşturulması için çalışma grubu kurulması kararı da alındı. Ayran için
AB çapında bir bölgesel standart oluşturulması çalışmaları o tarihten bu yana sürüyor. Ancak
bu noktada Almanya ile Türkiye arasında görüş ayrılığı ortaya çıktı.
Türkiye ayranla ilgili “Türkiye özelliklerinin” standart için temel olabileceği görüşünü dile
getirirken, Almanya UHT ayranın da ayran ismiyle satılmasını istedi. Türkiye’de uzun ömürlü
ayran, bir başka deyişle ısıl işleme tabi ayran bulunmuyor. Bunun nedeni de ayranın içinde
bulunan ve içeceğe “sağlıklı özellikler” kazandıran canlı bakterilerin ısıl işlemde yok olması.
Türkiye bu nedenle, ayranda ısıl işleme karşı duruyor. Almanya’da ise UHT ayran üreten 5
civarında firmanın bulunduğu ve bu firmaların Avrupa’ya da üretim yaptığı biliniyor. UHT
ayran, raf ömrünün uzun olması ve daha kolay taşınabilmesi ile dikkat çekiyor.
Ankara ’ya Almanya’dan teknik ekip geldi
İki ülke, ayran tanımı konusunda “UHT” nedeniyle ayrı düşmüş durumda. Ancak görüşmeler
sürüyor. Bunun son ayağı olarak da önceki gün Ankara’ya Almanya’dan teknik bir ekip geldi
ve görüşmelerde bulundu. Konuyla ilgili bir yetkili de “Biz kamu olarak Türkiye’deki ayranın
tanımının uluslararası alanda da geçerli olmasını istiyoruz. Bunun nedeni de içinde canlı
bakteriler bulunan, bir başka deyişle ısıl işleme girmemiş ayranın çok daha faydalı olması.
Bunun için de iki ülke birbirlerine görüşlerini aktarıyor. Gelen heyet hatta bir ayran
fabrikasında da yerinde incelemelerde bulundu” dedi. Yetkili, görüşmelerin bir süre daha
sürmesinin beklendiğini de sözlerine ekledi.
Rakamlarla ayran
Türkiye’de sanayide işlenenlerle birlikte yaklaşık 1 milyon 600 bin ton ayran tüketiliyor.
Türkiye dışında kalan ülkelerin toplamında ise ayran benzeri içeceklerin tüketimi 800 bin
ton.
Ayranla ilgili olarak uluslararası bir standart oluşturulması Yeni Zelenda’da 1-5 Şubat
2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen Kodeks Alimentaris Komisyonu’nda gündeme geldi.
Ayranın içinde yer alan laktik asit bakterilerinin birçok hastalığa yakalanılmasını önlediği,
ayrıca bağışıklık sistemini uyarıcı etki yaptığı biliniyor. Ayran ısıl işleme tabi tutulduğu ve
UHT’ye dönüştürüldüğünde ise bu bakteriler yok oluyor.

Tüm dünyadaki ayran sözcüğünün kaynağı Türkçe.

UHT ayranın faydasını azaltır
Prof. Dr. Emel Sezgin/Ankara Üniversitesi Süt Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi : Ayranda
ısıl işlem gündeme geldiğinde, içindeki yararlı mikroorganizmalar ve enzimler yok olduğu için
faydalı yönü de azalmış oluyor. Ayrıca laktoz intoleransı olan kişiler de laktozu sindirebilmek
için gerekli olan laktaz enzimini ayranla alabilecekken, ısıl işlem gören ayran içtiğinde bunu
alamayacak. Almanya’nın talebi kabul görürse, AB’de ısıl işlem gören ayran daha çok
gündeme gelir. Bu da birçok kişinin işine gelebilir çünkü UHT ayranın hem taşıması daha
kolay olur, hem de raf ömrü uzar. Ancak halk beslenmesi açısından ayran faydası azalan bir
içeceğe dönüşmüş olur.