Bakan Eker, “yıllık 384 milyon ekmek israf edilmekten kurtarıldı”

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, 17 Ocak 2013 tarihinde başlatılan “Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası”nın bir yıllık etkilerine yönelik araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Bakan Eker: “Kampanyayla birlikte 2012 yılında 5 milyon 950 bin adet olan günlük ekmek israfı yüzde 18 azalışla 4 milyon 900 bin adede düşürdük. Böylece günlük 1 milyon 50 bin, yıllık 384 milyon ekmek israf edilmekten kurtarıldı” dedi.

17 Ocak 2013 tarihinde başlatılan Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası’nın sonuçlarını açıklamak için düzenlenen toplantıda konuşan Bakan Eker, “Ekmek tüketiminden sağlanan 2,5 milyar liraya, çöpe atılmaktan kurtarılan 300 milyon lira eklendiğinde 2 milyar 800 milyon lira tasarruf sağlanmıştır” dedi.

Kampanyanın Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 76. kuruluş yıl dönümünde başlatıldığını anımsatan Bakan Eker, nimet olarak adlandırılan ekmeğin israfına dikkat çekmek, farkındalık yaratmak, kamuoyunda bilinç oluşturmak ve israfını azaltmak amacıyla geniş çaplı kampanya yürütüldüğünü belirtti. Kampanya öncesinde araştırma yapıldığını ve israfının tüm boyutlarının ortaya konulduğunu anlatan Bakan Eker, bunun ulusal bir kampanyaya dönüştüğünü vurguladı.

Bunun bir süreç olduğunu ifade eden Bakan Eker, “Başlayıp biten bir şey değil. Başlattık ama devam edecek. Neden? Çünkü bir kültürdür, yaşam tarzıdır, yaşam felsefesidir. Bireysel olarak hayatımızda ve toplumsal yaşantımızda bunu iyi yorumlamak ve yaşama aktarmak gerekiyor” diye konuştu.

Kampanyada olumlu sonuçlar alındığını dile getiren Bakan Eker, üreticilere, çiftçilere, hane halkına müteşekkir olduklarını ancak hala kat edilecek bir mesafe bulunduğunu söyledi. Buğdayın anavatanının Anadolu olduğunu, Türkiye’nin bu nedenle ayrı bir sorumluluk taşıdığına işaret eden Bakan Eker, “Eğer canlılar yediklerinden ve içtiklerinden ibaretse, ki öyledir, buğday bizim bedensel varlığımızın özünü oluşturan temel besin maddelerinden birisidir” diye konuştu.

Dünyada 7 milyar insan için 4 milyar ton gıda üretildiğini ancak 1,3 milyar tonunun israf edildiğini bildiren Eker, 850 milyon insanın aç olduğunu, 20 bin insanın ise açlıktan öldüğünü kaydetti. Eker, aslında bu insanlara yetecek kadar gıda bulunduğunu, sorunun üretim eksikliğinden değil, “adalet duygusu, zedelenmiş vicdan, merhamet ve şefkat ve bazılarının çok daha fazla kar etme arzusundan kaynaklandığını” ifade etti. Dünyanın farklı ülkelerinde bu tür kampanyaların sivil toplum kuruluşlarınca yapıldığını ancak Türkiye’de devlet eliyle hayata geçirildiğini kaydeden Eker, israf etmemeyi benimseyen bir toplumun israftan kurtulacağını ve obezitenin yarattığı komplikasyonlarla karşılaşmayacağını belirtti.

Kampanyaya destek verenlere teşekkür eden Bakan Eker, şunları kaydetti: “Bir yıl boyunca geniş kapsamlı olarak yürütülen kampanya öncesinde günlük ekmek tüketim miktarı 95 milyonken, geçen sene itibarıyla 86 milyona, ülkemiz genelinde yıllık ekmek tüketimi 2012 yılında toplamda 35 milyarken, 2013 yılında 31 milyara düştü. Sonuçta tüketimde yüzde 10’luk azalma meydana geldi. Bu tasarruftur, israf önlenmiştir. İsraf etmeme, hassasiyet, duyarlılık etkili olmuştur. Tüketimin azalmasının doğal bir sonucu olarak ekmek üretiminde de azalma oluşmuştur. Satmayacakları, satamayacakları ekmeği üretmek yerine, satabilecekleri kadar ekmek üretmek gibi bir tasarrufa gidilmiştir. Böyle bir zincirleme etki oluşturmuştur. 2012 yılında günlük 101 milyon, yıllık 37 milyar adet olan ekmek üretimi, 2013 yılında günlük 91 milyona, yıllık ise 33 milyar adede geriledi. Üretimde de tüketime benzer yüzde 10’luk azalma tespit edildi.” dedi.

Günlük israf edilen ekmeğin mekanlara göre dağılımı konusunda da bilgi veren Eker, geçen yıl israf edilen ekmeğin 3 milyon adedi, 2012 yılında olduğu gibi fırınlardan kaynaklandığını ifade etti. Hanelerde israf edilen ekmek adedinin bir yılda 2,3 milyondan 1,4 milyona, lokanta, yemekhane ve otellerde israf edilen ekmeğin adedinin ise aynı dönemde 600 binden 500 bine düştüğünü kaydetti.

 

Bakan Eker ,“Hanelerde, personel ve öğrenci yemekhanelerinde israf edilen ekmek sayısında yüzde 40, lokanta, otel ve fırın gibi ticari kuruluşlarda ise israf edilen ekmek adedinde ise yüzde 1 azalma görüşmüştür. Ortalama israf azalışı yüzde 18 olarak gerçekleşti. Burada hanehalkı, personel ve öğrenci yemekhanelerinde elde edilen yüzde 40’lık tasarruf bizim için memnuniyet vericidir. Ben bütün o kesimlerin hepsine, öğrenci kardeşlerimize, personel yemekhanelerinde çalışan kamu görevlileri veya özel sektör elemanlarına, hanehalkına şükranlarımı ifade etmek istiyorum” değerlendirmesinde bulundu.

Ev, öğrenci ve personel yemekhanelerinin kampanyaya destek verdiğini belirten Eker, özellikle fırınlara satabilecekleri kadardan daha fazla ekmek üretmemeleri yönündeki çağrısını yineledi. Ticari işletmelerin kar amacı güttüğünü, bunun da normal olduğunu belirten Eker, öte yandan israfa yol açan üretimin doğru olmadığını, aslında milli ekonominin kaybı olduğunu vurguladı.

Kampanya boyunca geniş çaplı yürütülen çalışmalar sonucu ekmek israfının azaldığını ifade eden Eker, sözlerini şöyle sürdürdü: “2012 yılındaki ekmek israfının cari parasal karşılığı 1,5 milyar Türk lirasının üzerindeyken bu rakam kampanya çalışmalarıyla 2013 yılında 1,3 milyar lira düşürülmüştür. Çöpe atılmaktan kurtarılan ekmeğin parasal karşılığı 300 milyon lira olmuştur. Kampanyanın etkisiyle halkımızın tüketim alışkanlıklarında bunun etkisi hissedilmiştir. Esas kazandırmak istediğimiz de aslında bu. Sofraya yiyeceğimiz kadar ekmeğin konulması. Bu alışkanlığı edinmek, bu hesabı yapmak. Vatandaşlarımız ekmeği ihtiyaçları kadar satın alıp kontrollü bir şekilde tüketmiş, bu da tüketimde tasarruf sağlamış. Yıllık olarak 2012’de halkımız ekmeğe 26 milyar lira harcamışken, 2013’de 23,5 milyar liraya düşmüştür. Bundan sağlanan tasarrufun karşılığı 2,5 milyar lira olmuştur. Sonuç olarak ekmek tüketiminden sağlanan 2,5 milyar liraya, çöpe atılmaktan kurtarılan 300 milyon lira eklendiğinde 2 milyar 800 milyon lira tasarruf sağlanmıştır.” dedi.

Bakan Eker, kampanya ile 1,1 milyon ton buğday, 2,1 milyar metreküp su tasarrufu kazanıldığını bildirdi.Türkiye’nin su zengine değil, su fakiri bir ülke olduğunu belirten Eker, “Bugünlerde de Türkiye, yine endişe ile izlediğimiz şiddetli bir meteorolojik kuraklık yaşıyor. Dileriz, umarız ve dua ederiz ki bu önümüzdeki haftalarda son bulur. Yağış gelir, rahmet gelir. Çiftçimiz de üreticimiz de vatandaşımız da şehirlerde yaşayan vatandaşlarımız da bol suya kavuşur” değerlendirmesinde bulundu.

Kampanya paralelinde ekmeğin kalitesinin artırılmasına yönelik düzenlemeler yaptıklarını, bu kapsamda ekmekteki katkı maddelerinin kaldırıldığını, tuz oranının azaltıldığını ve kepek oranının artırıldığını anımsatan Eker, tam buğday ekmeğinin bütün satış noktalarında bulundurulması zorunluluğu getirdiklerini ve tam buğday ekmeği tüketiminde önemli mesafe kaydedildiğini söyledi. Eker, Türkiye’de 2012 yılında 460 milyon tam buğday ekmeği tüketiliyorken, 2013 yılında bu rakamın yaklaşık 890 milyon adete ulaştığını bildirdi.

Eker, ilave kepekli ekmeğin tüketiminde de yüzde 283 oranında artış olduğunu, 2012 yılında 130 milyon adetten, 500 milyon adede yükseldiğini söyledi.

Ekmeğin nimet olarak görüp tüketilmesi gerektiğine işaret eden Eker, yurt içi tasarrufların artırılması ve israfın önlenmesi konusunun 10. Kalkınma Planında yer aldığını, ayrıca tasarrufun 2023 yılı hedeflerinde de bulunduğunu dile getirdi.

Bakan Eker’in konuşmasının ardından söz alan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilcisi ve Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü Mustapha Sınaceur, dünya genelinde karşılaşılan yoğun gıda kaybı ve israfı konusundaki tartışmaların bir sürpriz olmadığını, Türk halkının bu konudaki ilgisinin son iki yıldır dikkat çekici bir biçimde dışa yansıdığını söyledi. Sınaceur, şöyle konuştu: “Dünya genelinde her yıl 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor ve bu miktar Sahra altı ülkelerinin üretimine eşit. Her 8 kişiden birinin yatağa aç giriyor. İsraf edilen gıdalarla dünya genelindeki 842 milyon aç insanın ihtiyacı rahatlıkla karşılanabilir.” Diğer ülkelerde bu şekildeki kampanyaların sivil toplum kuruluşları tarafından yürütüldüğünü belirten Sınaceur, Türkiye’deki devlet ve özel sektör düzeyinde güçlendirilmiş kurumsal kapasiteye FAO olarak yüksek önem verdiklerini bildirdi. Aşırı tüketimin, fazla kilo ve obezite açısından tehdit oluşturduğunu kaydeden Sınaceur, bunun önlenmesinin para ve kaynak tasarrufunu önemli ölçüde artıracağına işaret etti. Sınaceur, kampanyaya verdikleri desteklerden dolayı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e teşekkür etti.

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Mesut Köse de Türkiye’de ekmek konusunda ilk araştırmanın 2008, ikincisinin de 2012 yılında yapıldığını hatırlatarak, bu araştırmalarda ekmek tüketiminde tutum ve davranışlar ile ekmek israfı üzerinde etkili olan faktörlerin incelendiğini kaydetti. Köse, 2013 yılında başlatılan kampanyanın bir yıl boyunca TMO tarafından oluşturulan 100 kişilik koordinatörler grubunun yönetiminde 417 kurum ve kuruluşun katılımıyla yürütüldüğünü vurguladı. Kampanyanın, medya ölçümlerine göre toplam reklam değerinin 500 milyon lirayı bulan çok sayıda televizyon yayını ve basın yoluyla Türkiye’nin en ücra köşelerine kadar ulaştırıldığının altını çizen Köse, kampanya çalışmalarında kullanılmak üzere 2 milyon 750 bin materyalin hazırlatılarak hakla dağıtıldığını söyledi. Köse, şöyle devam etti: “Bir yılını tamamlayan kampanyanın sonuçları göstermiştir ki israf konusunda toplumsal duyarlılık oluşarak israfta azalış meydana gelmiş, tüketiciler bayat ekmeklerin değerlendirilmesi konusunda bilgilendirilmiş, tam buğday ve kepekli ekmek tüketiminde artış ve ekmeğin ihtiyaç duyulduğu kadar alınması sağlanmıştır. Bunun sonucunda ekmek tüketimi de azalarak milli ekonomimize büyük tasarruflar sağlanmıştır.” Kampanya süresince ekmeğe atfedilen değeri ve kutsiyetini her fırsatta dile getirdiklerini kaydeden Köse, halkın kampanyaya katılımının çok içten ve yüksek düzeyde olduğunu ifade etti. Konuşmaların ardından Bakan Eker ve beraberindekiler bayat ekmeklerle yapılan yiyeceklerin olduğu stantları gezdi.