Butirat Broylerlerde Nekrotik Enterisi Hafifletir

BÜTİRAT BROiLERLERDE NEKROTİK ENTERİTİSİ HAFİFLETİR*

Dr. Kaya DEMİRÖZÜ                Kanatlı Sağ‎ً‎lığı ve Hastalı‎kları‎ Uzman‎ı (Drk.demirozu@yahoo.com.tr)

Kahire Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu, nekrotik ente-ritisin (NE) olumsuz sonuçlarına önlemek için antibiyotiksiz alter-natif stratejileri test etmeyi amaçlamış ve broilerlerde deneysel NE oluşrurup bütiratın etkilerini değerlendirmek amaçıyla denemeler yapmışlardır.

Nekrotik enterit (NE), bazı Clostridium perfringens suşlarının aşırı çoğalması sonucu kanatlılarda önemli enterik bir hastalık olup bağırsak do-ku hasarına yol açar. Akut klinik formda hastalık, sürü ölüm hızında ani bir artış ve genellikle her zaman rastlanmayan  ince bağırsakla sınırlı lezyon-lar ile karakterizedir. Subklinik formda, herhangi bir yüksek ölüm söz ko-nusu değil, ancak bağırsak hasarı, besin hazmı ve emiliminin azalmasına, dolayısıyla büyüme oranı ve FCR gibi performans parametrelerini olumsuz etkilemektedir. Özellikle antibiyotik büyüme faktörlerinin (ABF) yasaklan -masından bu yana, subklinik formun görülmesindeki sıklık, hayvan refahı ve kanatlı üretiminin kârlılığı üzerinde önemli bir etkisi olduğu kuvvetle tahmin edilmektedir.

1. perfringens, NE pato-genezinde önemli bir rol oynasa da, bu bakteri türünün tavukları da içeren omurgalıların normal bağırsak mikrobiyotasında ara- sında olduğu bilinmektedir. Kü-mes hayvanlarındaki NE, C. Per-fringens tip A’nın NetB toksini neden ollmaktadır. Bu bakteriler broilerlerin bağırsak kanalında yüksek sayılarda bile olsa, NE oluşturmak için yeterli değildir.

Alternatif stratejiler

Kahire Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu, nekrotik enteritisin (NE) olumsuz sonuçlarına önlemek için antibiyotiksiz alternatif stratejileri test etmeyi amaçlamış ve broilerlerde deneysel NE oluşrurup bütiratın et-kilerini değerlendirmek için araştırmaar yapmışlardır.

Bütirat, doğal olarak oluşan kısa zincirli yağ asidinin bir tuzu olup bağırsak sağlığının sürdürme ile ilişkili çeşitli fizyolojik tepkileri tetiklediği bilinmektedir. Gastrik emilimden tam korumak,bağırsağın bütünlüğünü desteklemek ve aşırı inflamasyonu azaltmada en etkili olabileceği bağır- sağın lümene değişime uyramadan ulaşabilmesi için bütiratın kaplanmış olamsı gerekir. NE’yi önleme ve mücadelede hayvanları desteklemesi dü-şünülmete.

Kısaca, 800 broiler, 2×2 faktöriyel tasarımda dört tedavi grubuna ay-rılmıştır. Tüm grublara 14. günde IBD aşısı uygulanmıştır.  I. Grub enfekte edilmedi, bütirat verilmedi. II. Grup enfekte değii, yemlerine  kaplanmış bütirat ilave edildi. III. Grup ve IV. grup aşılamadan hemen sonra deney-sel NE oluşturmak için  C. perfringens suşu ile oral yoldan enfekte edilmiş-tir. III. Grup enfekte kontrol, IV. grub enfekte bütirtlı yemle beslendi. 35 gün sonra, C. perfringens ile enfekte olmuş hayvanlar, kontrol grubuna göre anlamlı derecede FCR daha yüksekti (Grafik 2). Deneysel enfekte grupta, kaplanmış bütirat ile beslenen hayvanlar, kontrol grupuna göre daha iyi performans gösterdi; zooteknik özellikleri, enfekte olmayanlarla tartışmasız karşılaştırılabilirdi. Önemli bir noktada, enfete edlmeyen ve bütiratlı yem yiyen II. grubta nihai canlı ağırlığında belirgin bir artış FCR’-da iyileşme ile sonuçlanmıştır(Grafik 1, 2).

Grafik 1: 4 denemei grubunun nihai canlı ağırlıkları

Grafik 2: 4 deneme grubunun FCR’ları

14., 21. ve 28. Günlerde bağırsak içeriğinin bakteriyel analizi, C. perfringens miktarının zamana göre nispeten değişken olduğunu ve bütirat ürününün bağırsak kanalında kolonize olma kabiliyeti üzerindeki etkisinin açık bir şekilde yorumlanmasını engelleyeceğini göstermiştir. Bu nedenle, gözlemlenen performans artışı altında yatan diğer olası belli başlı etkenler-de  araştırılmıştır.

Çalışma sırasında, 21. günde 10 hayvana otopsi yapıldı ve ince bağırsağın patolojik lezyonları açısından incelendi. İncelenen tüm hayvanlarda nekrotik lezyonlar tesbit edilmiştir(Grafik 3).Otopssi yapılan piliçlerde nekroz görülmesine rağmen, lezyon puanlamaları daha düşük bulunmuştur. Ve bir hafta sonra, kontrol grubunun puanlaması, piliçlerin deneysel enfeksiyondan kısmen iyileşmekte olduğunu görülmüştür; bütiratlı yemle beslenen grupların analizi bağırsak iyileşmesinin daha hızlı sonuç verdiği gözlemlenmiştir.

Grafik 3: Enfekte  piliçlerde bağırsak lezyon puanlaması

Çevirenin notu: Pasta grafiklrin içindeki rakkamlar hayvan sayılarını ifade etmek.

Bu bulgu başka bir deneyle teyit edildi; DNA’nın bağırsak epitelinden ekstrat edilip, jel elektroforezi yoluyla sonuçu doğrulamak için kullanılmış- tır. Enfekte olmuş broilerlerde epitel DNA’sı jel üzerinde merdiven benzeri bir model sergilerken,  DNA ve hücresel hasar için bu bulgu kaplanmış bütiratla  beslenen enfekte piliçlerde çok daha az belirgin bulunmuştur.

Anti-enflamatuvar

Bütiratin anti-inflamatuar etkileri olduğu ve bağışıklık hücrelerine sinyal vermeyi tetiklediği bilinmektedir. Son bir dizi deneyde, araştırma- cılar bu nedenle bursa fabricius boyutu ve Newcastle Hastalığı aşısına karşı antikor cevabı gibi farklı tedavi gruplarındaki immünolojik tepkimeleride araştırmışlardır.

Bursa Fabricius, B lenfositlerinin farklılaşmasında rol alan primer bir lenfoid organ olup immun yanıtta önemli bir rol oynamaktadır. Enfekte edi-len kontrol grubunun göreceli bursa ağırlığı, enfekte edilmeyen  grupla karşılaştırılabilir düzeyde; ancak, kaplanmış bütirat ürününü verilen en-fekte edilmiş grup belirgin ölçüde artmıştır (Grafik 4). Hemagglütinasyon inhibisyonu (HI) testtinden elde edilen sonuçlar, bütiratın etkisinin immun yanıt için de destekleyici bulunmuştur. NE enfekte  piliçlerde Newcastle hastalığı virüsüne karşı HI titresi düşük, Aksine, bütirat ürününü verilen broilerlerde titreler belirgin olarak daha yüksek bulunmuştur.

Grafik 5: Deneme gruplarında immun yanıtlar

Sonuçlar broilerlerde bütirat ürününün nihai ağırlığı arttırdığını ve FCR’yi iyileşgtirdiğini göstermektedir. Daha sonraki deneyler, bu etkilerin en azından kısmen, bağırsağın doku hasarının kaplanmış bütiratın önleme- de ve/veya onarımıda, immun yanıtın uyarılmasında destekleyici olduğu kanaati ağırlık kazanmıştır. Genel olarak, bu sonuçlar, denenen ürünün, NE’nin olumsuz etkilerini hafifletmek ve enfekte edilen ve sağlıklı broile-rlerde sağlık ve performansı arttırmak için kullanılabilecek antibiyotik ol-mayan bir alternatif olduğunu göstermektedir.

(*):Goossens, T. Mitigate necrotic enteritis in broilers with butyrate.World Poultry (2016), 32 (8), 63-64 özetlenerek çeviri.

Çevirenin Önerdiği Kaynaklar

1. Demirözü K.(1978) : Bir Broiller Sürüsünde Enteritisle Seyreden Olayda İzole Edilen Catenobacterium filamentosum. Pendik Vet.Bak.Ser. Enst. Dergisi, X(1),56-60, Ayrı Baskı. 16.06.1978 Aylık, 26.10.1978 ve 26. Ekim.1978 Türk Mikrobiyoloji Cemiyetinin 18. Ulusal Kongresinde tebliğ edildi.
2. Demirözü, K.(1981): Tavukların Necrotic Enteritisi. Pendik Vet. Mik. Enst. Derg. XIII(2)31-37.
3. Demirözü, K.(1983): Sağlıklı Tavukların İnce Bağırsak İçeriklerinde Clostridium welchii Mikroorganizmalarının Aranması ve Bunun Tavuk Enterotoksemileri Bakımından Öneminin Saptanması. (Doktora Çalışması,TÜBİTAK VHAG 443). 03.06.1983 günü İÜ Vet. Fak. Seminer olarak verilmiş ve TÜBİTAK Doğa Dergisi’ne gönderilmiştir.
4. Demirözü, K. (1989) : Sağlıklı Tavukların İnce Bağırsak İçeriklerinde C. Welchii Mikroorganizmalarının Aranması ve Bunun Tavuk Enterotoksemileri Bakımdan Önemi(Doktora Tezi).Pendik Hayv.Hast.Merk.Araşt. Enstitüsü Dergisi XX(2) 15-34.
5. Demirözü, K.(2003) :Nekrotik enteritis. Topkim Teknik Bülten, TSH03.06/04KD.
6. Demirözü,K., Yargeldi,K., Karaoğlan, Ö.(2004 ):Bir Fitobiyotik Olan Bıomın^® PEP 1000’nin Broilerlerde Etkinliğinin Denenmesi. PEP Teknik Kitapcığı ,21-28 ve Doğal Seçenekler Seminerleri, Bolu-Bandırma. 14-17: Eylül. 2004 Ulusal Veteriner Mikrobiyoloji Kongresi, Elazığ.
7. Demirözü, K.(2010) : “Nekrotik Enteritis” Çiftlik Dergisi,320:38-41.
8. Demirözü, K.(2010):Probiyotikler ve Yeni Konseptler. Çiftlik Dergisi; Şubat-2010,312(38-40)
9. Demirözü, K. (2010) :Kanatlıların Klostrİdİal Hastalıkları. Çiftlik Dergisi (2010) 321(48-50) ve (2011), 323(26-30 ).
10. Demirözü, K.(2015): Bağırsak Sağlığı İçin Hayvansal Katkılar-Çeviri- https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=77519 07.2015 tarihinde ve Çiftlik Dergisi 2015 (377) 30-31 yayınlandı.
11. Demirözü, K.(2016): Bakteriyel Enteritiste Global Eğilimlerin Değer-lendirilmesi (Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=8656802.2016 yayınlandı.
12. Demirözü, K.(2016): Pre ve Probiyotikler Hakkındaki Gerçekler (Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=8853803.2016 tarihinde yayınlandı.
13. Demirözü, K. (2016): Nekrotik Enteritis Aşısına Yönelik Gelişmeler (Çeviri). https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=100787, 29.09.2016 yayınlandı.
14. Demirözü, K. (2016): Antibiyotiklere Alternatif Arayış (Çeviri)    ciftlikdergisi.com.tr/antibiyotiklere-alternatif-arnayisi.html  https://www.ciftlikdergisi.com.tr/?p=103631 , 07.11.2016 yayınlandı.