Çiğ köfte marulu İspanya’dan ithal ediliyor

Kıvırcık ve göbek marul tüketimi çok hızlı artıyor.

Bazı çiğ köfteciler kullandıkları göbek marulu İspanya’dan getiriyor. Yerli üreticilerse üretimin yeterli olduğunu savunuyor.

İspanya’dan ithal marul geliyor

Kıvırcık ve göbek (iceberg) marul tüketimi çok hızlı artıyor. Bazı çiğ köfteciler kullandıkları göbek marulu İspanya’dan getiriyor. Yerli üreticilerse ithal marul oranının yüzde 1’i bile geçmediğini, üretimin talebi karşıladığını savunuyor…

TÜRKİYE marul piyasasının 1 milyar doları bulduğunu öğrenince doğrusu çok şaşırdık. Yurtdışından marul ithal ettiğimizi duyunca bu şaşkınlığımız daha da katmerlendi. Ancak sadece bir çiğ köfte zincirinin yılda 1.5 milyon dolarlık marul kullandığını öğrenince rakamın normal olduğunu, hatta kayıt dışıyla birlikte çok daha fazla olabileceğini düşünmeye başladık.

Malum bu yıl sert bir kışı geride bıraktık. Kasım ayından mart sonuna kadar hava sıcaklıkları hep mevsim normallerinin altında seyretti. Bu sürede marul üretimi ve hasadı düştü. Hal böyle olunca marulun kasası (6 adet) 20 TL’ye kadar çıktı. Perakendede tanesi 5 TL’yi bulan göbek marul gördük. Şu sıralar yeni ürünler piyasaya indiği için fiyatlar dip seviyelerde. Göbek marulun kasası tarlada 3, perakendede ise 7-8 TL. Sahadaki verime bakılırsa daha da düşecek gibi.

Türkiye’de halen 20 çeşit marul üretiliyor. Göbek, kıvırcık ve Yedikule türü piyasada en fazla rağbet görenleri. Yıllık marul üretimimiz 300 bin tonun üzerinde. Kış aylarında Antalya’daki sera bölgelerinde üretim yapılıyor. Bu bölgede daha çok göbek marul tercih ediliyor. Antalya merkeze bağlı Kırcami ile Finike’de ciddi üretim var.
İzmir’deki Menderes Ovası’nda da kış aylarına dönük marul üretiliyor. Aydın bölgesi, erkenci tarla maruluyla öne çıkıyor. Tarsus’ta hem kış hem de baharlık marul yetiştiriliyor. Bilecik’in Çaltı bölgesinde de son dönemde ciddi seralar kurulup kış marulu üretiliyor. Yaz döneminde ise Adapazarı, Eskişehir, Ankara Beypazarı, İzmir Torbalı ve Tire bölgeleri marullarıyla öne çıkıyor.

MANGO’NUN MARUL TARLASI VAR

Hipermarket zincirlerlerine sebze meyve tedarik eden Mango Gıda, bin 200 dekarlık alanda marul üretiyor. Hem kıvırcık hem de göbek marul üreten şirket, ihtiyaç doğrultusunda İspanya’dan ithalat da yapıyor. Firmanın ortaklarından Mehmet Yayla’ya İzmir’in Tire ilçesindeki marul tarlasında ulaştık. Yeni sezon ürünler için saha ziyaretinde olan Yayla, İspanya’dan ithalat konusunda şu bilgileri veriyor:
“Aslında öyle ciddi miktarlarda ithalat yok. Ancak ihtiyaç doğrultusunda bazen alıyoruz. İspanya’dan biz de göbek marul getiriyoruz. Özellikle hasadın düştüğü dönemlerde ithal ediyoruz. İspanyol üreticiler hem topraksız tarım tekniklerini kullanıyor hem de büyük ölçeklerde üretim yapıyorlar. Bu da onlara fiyat açısından rekabet şansı veriyor. Bizdeki üreticilerse genelde aile işi olarak 1-2 dekarlarda üretim yapıyor. Ticari anlamda marul üreteceklerin serada en az 10, tarlada ise 30 dekarla bu işlere girmesi gerekiyor.”
Mehmet Yayla, havaların ısınması ve erkenci ürünlerin piyasaya çıkmasıyla birlikte marulun tanesinin 30 kuruşa kadar düştüğünü söylüyor. Yayla, “Bu yıl kış sert geçtiği için hasat gecikti ve fiyatlar tavan yaptı. Ancak havalar ısınrı ısınmaz fiyatlar dip seviyelerine geldi. Seralarda ve açık tarlalarda ciddi bir bolluk söz konusu. Hal toptan satış fiyatları 30 kuruş ile 1.5 TL arasında değişiyor. Yeni sezon ürünleri geldikçe fiyatlar daha da gerileyecektir” diyor.

FİNİKE’NİN ÜRETİMİ 10 MİLYON

Antalya’nın Finike ilçesi portakalıyla meşhur. Ancak 13 köyden üçü 9 yıl önce göbek marulu üretmeye başlamış. Halen bin 500 dekarlık serada üretim yapıyorlar. Finike Ziraat Odası Başkanı Halil Sarıçobanoğlu, göbek marulunda bu kış altın yıl yaşadıklarını söylüyor. Sarıçobanoğlu, “Bir kasa marul tarlada 10 TL’ye satıldı. 9 yıldır üretim yapıyoruz. İlk kez böyle güzel para kazandık. İlçemizde göbek marul üretiliyor. Dekar başına en az 6 bin 500 marul çıkarabiliyoruz. Toplamda 10 milyon adede yakın üretimimiz var. Diğer köylerde de seralar kurulmaya başladı. Sera alanımız önümüzdeki yıl 2 bin dekara çıkar” diyor.

Halil Sarıçobanoğlu’nu bulmuşken Finike portakalını da sormadan edemedik. Finike portakalı için coğrafi işaret tescili yaptırdıklarını söylüyor. Ardından da bunun ne anlama geldiğini şöyle açıklıyor: “Finike portakalının tadı özel. Diğer bölgelerde üretilenler de Finike portakalı diye satılıyordu. Bundan sonra Finike ismini kullanamayacaklar. Önümüzdeki sezon yaptırımlarımız başlayacak.”

“İTHALAT ABARTILIYOR”

İMESKOM (İstanbul Meyve – Sebze Komisyoncu ve Tüccarları Derneği) Başkanı Burhan Er de marul ithalatının abartıldığını düşünüyor. Er’in marul ithalatıyla ilgili değerlendirmesi şöyle:
“Ben şahsen dışarıdan marul ithal edildiğini sanmıyorum. Kış aylarında belki bir miktar gelmiş olabilir. Onun da oranı yüzde 1’i geçmez. Yeşillik dayanıklı bir ürün değil. Havayoluyla getirmeye çalışsan maliyetini kurtarmaz. Ben bunun iç piyasayı karalayıp fiyat düşürmeye çalışanların bir politikası olduğunu düşünüyorum. Tarımımızı rencide etmeye dönük beyanlar. Şu anda Adana, Antalya, Bursa, Beypazarı, Çanakkale, İzmir, Aydın gibi bölgelerimiz maruldan geçilmiyor. Haller marul dolu. Bu hem kıvırcık hem de göbek marul için geçerli. İstanbul halinde sandığı 35 TL’den satılan marul 10 TL’ye düştü. Markette manavda tanesi 3 TL’lerden 1 TL’ye geriledi. Bu şartlarda ben ithalat ihtimalini mümkün görmüyorum. Birileri yanlış bilgilendiriyor.”

En az 30 dekarla girin

Marul yılda en az iki kez yetiştirebilen bir ürün. Bazı bölgelerde üç ürün alındığı da oluyor. Sağlıklı beslenmenin moda olduğu bu dönemlerde tüketicinin marula yoğun ilgisi var.
Uzmanlar, marul üreteceklere en az 30 dekarla başlamalarını tavsiye ediyor. Serada üretim yapılacaksa 10 dekar öneriliyor. 1 dekarlık seraya 8 bin, tarlaya ise 6 bin marul ekilebiliyor. Marul tarlasının maliyeti, kış aylarında sera ısıtmalı olursa 4 bin, olmazsa 2 bin TL. Tarla için maliyetse bin-2 bin TL arasında değişiyor.

Çiğköftenin vazgeçilmezi

Marul ağırlıklı olarak manavlarda, pazarda, marketlerde satılıyor. Ancak son yıllarda sayıları hızla artan çiğ köfteciler de önemli alıcılar arasında girdi. 20 bu işi yapan ve 23’ü yurtdışında 153 şubeye ulaşan Çiğköftem’in Marka Müdürü Ahmet Kaya, yılda 1.5 milyon dolarlık marul tükettiklerini söylüyor. Şirket, kullandığı marulun yüzde 60’ını iç piyasadan alırken, yüzde 40’ını ithal ediyormuş.

Kaya, “Marulu İspanya’dan ithal ediyoruz. Şu anda aracılar vasıtasıyla geliyor. Soğuk hava depomuz devreye girdiğinde bizzat kendimiz getireceğiz. İspanya’dan gelen marullar yerlilere göre yüzde 25 daha pahalı. Ancak topraksız üretildiği için dezenfekte etme, paketleme gibi işlemlerin maliyeti düşüyor. Ayıklarken fire oranı da oldukça düşük. Bu kritikleri değerlendirdiğimizde yerli marul maliyetiyle başa baş oluyor” diyor.

Türkiye marul üretimi (Ton)

Yıl         Kıvırcık    Göbek     

2004    162.000    200.000

2005    168.000    204.000

 2006    151.164    239.495

2007    140.808    226.723

2008    144.498    233.424

2009    141.569    233.552

2010    131.952    226.144  

Kaynak: TÜİK
İDRİZ ÇOKAL /PARA