Düşürülemeyen et fiyatları tüketiciyi vuruyor
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (Et-Bir) Yönetim Kurulu Başkanı Bılıkçı, yüksek
et fiyatlarının besiciyi, endüstriyi ve tüketiciyi vurduğunu söyledi.
Düşürülemeyen et fiyatları tüketiciyi vuruyor
Türkiye’de talep yüksek olmasına karşın, arz yetersizliğinin etkisiyle yükselen et
fiyatları, yalnızca tüketicilerin cüzdanlarını değil, besici ve et endüstrisini de olumsuz
etkiliyor. Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (Et-Bir) Yönetim Kurulu Başkanı
Mustafa Bılıkçı, piyasanın tüm bileşenlerini vuran yüksek et fiyatlarına tek çözümün
olan arz artışının da ithalat yerine kasaplık hayvan varlığının artırılmasıyla
sağlanabileceğini vurguladı.
Türkiye’de kırımız ete yüksek talep olmasına karşın, yüksek fiyatlar nedeniyle, kişi
başına et tüketiminin, 12 kilo ile, 36 kilo olan Avrupa Birliği (AB) ortalamasının üçte biri
düzeyinde kaldığına dikkat çekti. Kırmızı etin, yüksek demir ve protein içeriği
nedeniyle sağlık açısından da özellikle gelişmekte olan çocuklar için çok önemli
olduğunu vurgulayan Balıkçı, “Bu nedenle kırmızı et tüketiminin artmasını bekliyoruz;
ancak, yüksek fiyatlar buna geçit vermiyor” dedi ve ekledi:
“Karkas et fiyatları 2014 yılında 14 – 15 lira seviyesindeyken bugünlerde 25 lira
civarına geldi. Bunun en önemli sebeplerinden birisinin, Türkiye’de etlik besi hayvan
sayısının yetersiz kalması olduğunu düşünüyoruz. Türkiye’de geçmişte bir besi
hayvanı krizi yaşandı. Süt fiyatlarının düşük olması nedeniyle damızlık ineklerin
kesilmesinden kaynaklandı. Hayvan varlığı bu nedenle düştü. Bu açığı kapatmak için
2009-2013 yılarında yapılan ithalat ile rahatladı, 2013 sonrası ihtiyaç olmadığı
gerekçesiyle bakanlığımız et ithalatını durdurdu.”
“Bakanlığın besilik hayvan ithalatını durdurması açığı büyüttü ve fiyat artışları
hızlandı”
Türkiye’de etlik besi hayvan sayısının yeterli düzeye yükselmeden ithalatın
durmasının piyasayı da olumsuz etkilediğinin altını çizen Bılıkçı, “Biz sektör olarak
besilik hayvan ithalatının devam etmesini istedik; çünkü, Türkiye’de ciddi bir açık var
ve eğer siz piyasanın talebini karşılayamazsanız bunun sonucunda talep çok fazla
olunca bu fiyatların yükselmesine sebep oluyor” dedi ve ekledi:
“Türkiye et ihtiyacını karşılayamayınca fiyatlar yükseliyor. Bakanlığın besilik hayvan
ithalatını durdurması açığı büyüttü ve fiyat artışları hızlandı. Çözüm için, besilik
hayvan yerine karkas et ithalatına karar verildi; ancak, biz bunun geçici çözüm
olduğunu söylüyoruz. Et-Bir olarak, karkas et ithalatıyla Türkiye’nin bu önemli
sorununun çözülebileceğini düşünmüyoruz. Gerçek çözümün, hayvan varlığı ve
bağlı olarak et üretiminde kendi kendine yetebilen bir düzeye gelmekte olduğuna
inanıyoruz.”
Genel anlamda Türkiye et piyasasının büyümesi gerektiğinin altını çizen Bılıkçı, bunun
yalnızca besici ve endüstri için değil, fiyatların gerilemesinden yararlanacak
tüketiciler için de çok önemli bir hedef olduğunu vurguladı ve şöyle açıkladı:
“Türkiye’de et üretimi ve endüstrisinden geçimini sağlayan ciddi anlamda bir nüfus
var”
“Türkiye’de besicilikle uğraşan, hayvan yetiştiren, endüstriyi destekleyen ve
dolayısıyla nihai olarak tüketicinin talebini karşılayan, çiftliklerde hayvan üreten ciddi
bir kesim var. Türkiye’de bundan geçimini sağlayan ciddi anlamda bir nüfus var.
Tarım Bakanlığı’nın araştırmasına göre Türkiye’de hala 23 milyon insan buradan
geçimini sağlıyor. Bu da az bir rakam değil; nüfusun neredeyse üçte birini temsil
ediyor. Türkiye’de üretilen yemlerin yüzde 70’i tarlada hayvancılık sektörü için ekilip
biçiliyor; yüzde 10’u insanların ekilip biçilmesi için besleniyor dolayısıyla kırmızı etten
dolayı ciddi anlamda bir sektör var. Et-Bir olarak bu büyük sektörün desteklenmesini
istiyoruz. Kırmızı et sektörünün ciddi anlamda desteğe ihtiyacı var.”
Türkiye’de istikrarlı ve büyüyen bir et piyasası için öncelikle arzı dengeleyecek bir
besili hayvan varlığının garanti altına alınması gerektiğini vurgulayan Bılıkçı, son bir
yılda 300 bin hayvan gelmesine rağmen açığın henüz kapanmadığını vurguladı.
Bılıkçı, “Besilik hayvan ithalatı, et piyasasında arz istikrarı sağlanana kadar devam
etmeli” uyarısında bulundu.
“Fiyatlardaki tırmanışın bir diğer önemli nedeni de hayvan besiciliğinde maliyet
sorunu”
Türkiye’deki et fiyatlarında bir diğer sorunun da “maliyet” olduğunun altını çizen Et-
Bir Başkanı Mustafa Bılıkçı, Et ve Süt Kurumu’nun sıfır gümrük avantajı nedeniyle kilosu
3.5 euro maliyet ile alınan eti piyasaya 21.5 liradan vermesinin de fiyatların yüksek
kalmasında önemli etki yaptığının altını çizdi.
Kurum fiyatlarının “besicileri korumak” için yüksek tutulduğunun belirtildiğine işaret
eden Balıkçı, bu nedenle Et ve Süt Kurumu’na, bir yıl içinde 14-15 lira düzeyinden, 25
liraya çıkan fiyatların aşağıya çekmek için verilen ithalat yetkisinin gerçekte sonuçsuz
kaldığını vurguladı.
Bir yılda yüzde 80’in üzerinde artışla 27 lirayı gören karkas et fiyatlarının 25 liraya geri
döndürülmüş olmasının başarı olarak nitelendirilemeyeceğinin altını çizen Bılıkçı,
besilik hayvan üretim maliyetlerindeki kompozisyonda da önemli değişimler
yaşandığına işaret etti.
“Besilik hayvan kapasitemiz yüksek; sürekli dışardan hayvan ithalatıyla bu çözülmez”
Bılıkçı, “Besilik hayvan üretiminde, eskiden yüzde 70 yem maliyetinden yüzde 30
hayvan fiyatıydı” dedi ve şöyle açıkladı:
“Şu an tam tersi oldu; üretici şimdi bir hayvanı beslerken işletmedeki maliyetin yüzde
70’i besilik hayvandan gelen maliyet yüzde 30 yem fiyatına mal ediyor. Bu da, besilik
hayvan fiyatlarının çok fazla yükselmesinden doğan bir maliyettir. Bakanlığımız tedbir
aldı 300 bin tane hayvan ithalatı gerçekleştirdi. İthal edilen bu hayvanlar
önümüzdeki dönemde kesilecek. Sürekli dışardan hayvan ithalatıyla bu çözülmez.
Türkiye’de sadece kırmızı et üretiminde 6 milyon hayvan üretecek kadar
kapasitemiz varken, sadece 2 milyon 300 bin hayvan var. Yurtdışı katkısı ile 2 milyon
600 bin seviyesine çıktığını düşünüyorum.”
“Sadece teşvikle ve besilik yem ithalatında KDV’yi kaldırarak fiyat yüksekliğini
aşabiliriz”
Türkiye’de besicilik için oldukça donanımlı bir altyapı olduğunu vurgulayan Bılıkçı,
“Sadece destek ve teşvikle, besilik yem ithalatında KDV’yi kaldırarak bu fiyat
yüksekliğini aşabiliriz. Yurtdışından gelen yemden de KDV ve fonu kaldırılarak ve
besilik hayvan getirilerek bu hayvanları besleyerek fiyatları geriletebiliriz. AB
fiyatlarına çekemesek de en azından farkı kapatabiliriz. Devletin belli bir miktar
desteği var” dedi.
Türkiye’de desteklerin “hayvan başına” verildiğini de anımsatan Bılıkçı, “Etlik ırklarla
doğum yaptıran insanlara para veriyor; ama hammaddeniz olmazsa, destek de
alamazsınız. Sorun da burada zaten; elimizde hayvan yok. Hayvan için yemi
üretirsek KDV’yi kaldırırsak, yer ve kapasite var ama hayvan sayımız eksik. Yem
sorunu var ve onu da üretirsek KDV’yi yemden kaldırırsak Türkiye’de et fiyatları aşağı
çekilebilir” dedi.
Balıkçı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik ile önümüzdeki hafta bir
randevuları olduğunu ve tüm bu konuları kendisiyle konuşarak çözüm arayacaklarını
sözlerine ekledi.
