Evcil Kuşlarda Kusma ve Geri Çıkarma… Dr. Kaya DEMİRÖZÜ


     

 kanarya

 

 

 

EVCİL KUŞLARDA KUSMA VE GERİ ÇIKARMA

 

 

Dr. Kaya DEMİRÖZÜ

  Kanatlı Sağ‎ً‎lığı ve Hastalı‎kları‎ Uzman‎ı

   (Drk.demirozu@yahoo.com.tr)

Kuşlarda kusma birçok hastalıkta görülebilir.  Vakit kaybetmeden bir hekime gidilmelidir.

 Yediklerini geri çıkarma ve kusma genellikle kuşlarda sık görülen semptomlardır. Yediklerini geri çıkarma ağız, yemek borusu, ya da kursak içeriğinin şiddetli dışarı atılmasıdır. Kuş başını ve boynunu sık sık öne doğ-ru reverans yapar gibi uzatarak gıdayı geri çıkarır. Kusmuk sindirilmemiş ve içindeki taneler olduğu gibi kalmıştır. Yediklerini geri çıkarma genellikle normal bir davranıştır. Kusma bezli mide, taşlık veya bağırsak içeriğinin çıkarılmasıdır. Kusma, tükürme eyleminden çok daha fazla olup kuş iki yana başını sallar. Bu eylem bir hastalık belirtisidir ve derhal değerlendirilmesi gerekir. Ne yazık ki, geri çıkarma mı, kusma mı olduğunu ayırt etmek genellikle zordur.

 Geri çıkarma ve kusma neden kaynaklanmaktadır?

Yediklerini geri çıkarma ve kusmanın enfeksiyona göre değişen birçok nedeni bulunmaktadır. Bir kısım nedenler aşağıdaki tablodadır:

 

 

NedenAçıklama
ENFEKSİYONLAR

  • Bakteriyal: Mycobacterium, Megabacteria, Pasteurella, Salmonella,ve birçok gram-negatif, gram-positif bakteri,
  • Fungal: Candida, Aspergillus, Maya
  • Viral: Pacheco  hastalığı, polyomavirus, çiçek virusu, papillomatosis, Papağan Gaga ve Tüy hastalığı, Adenovirus, Herpes virus, Paramyxovirus
  • Parasiter: Capillaria, Plasmodium, Tenyalar, Trichomonas, Giardia, Yuvarlak kurtlar, coccidiosis
  • Diğer: Kursak genişlemesi, Sendromu,
Gram-negatif bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar en sık nedenlerinden biridir. Stres, başka bir hastalık,  gıda veya suyun dışkı kontaminasyonu genellikle küçük kuşlarda sekunder ve en önemli nedenlerinden biridir. Keza bazı durumlarda apse oluşabilir. Sekunder Candida bir hastalık olarak Trichomonas özellikle muhabbet kuşlarında önemli bir nedenidir. Çiçek virusu ve tenyalar olgularında da sık görülür.
DİĞER ORGAN HASTALIKLARI

  • Kalp Hastalığı
  • Karaciğer Hastalıkları
  • Pancreatitis
  • Böbrek Hastalıkları
  • Diabetes mellitus
  • Peritonitis
  • Septisemi
  • EleKtrolit Dengesizliği
  • Travma
Kalp hastalığıTukan (Ramphastidae ailesi) vemina kuşlarında (Sturmidae ailesi)daha sık görülür. Özelliklemuhabbet kuşukaraciğeryağlanması ve hepatit, birçok kuş türününortak birnedenidir. Uçarken bir pencere veya aynaya çarpma, keza başka birhayvanınısırmasısonucu oluşan travmalar iç kanamaya da enfeksiyonneden olabilir.
BESLENME

  • Yüsek proteinle beslenme
  • Hipervitaminosis D
  • Hipovitaminosis A
  • Hipovitaminosis E or selenium yetersizliği
  • Demir düzeyinin yüksekliği
  • Gıda alerjileri
  • Yiyecek ısısı ve kıvamındaki hatalar
  • Oburluk
  • Ani diyet değişiklikleri
Genç kuşlar yiyeceklerin özellikle sıcaklık ve kıvamı ve bir kerede verilen miktarına duyarlıdır. Uzun bir süre boyunca anormal vitamin düzeyleri soruya yol açabilmektedir. Yüksek proteinli diyetle beslenen sultan papağanlarında sık rastlanan nedenler arasındadır.
ZEHİRLENMELER

  • Ağır metaller: arsenic, copper, lead, zinc
  • Bitkiler:
  • Gıda: Çıkolata, nikotin, tuz, küflü ya da bozuk gıda, avokado, alkol, sigara
  • Pestisid/insektisidler: carbamate, lindane, organophosfat, rotenone, arsenik
  • Ev ürünleri: Kolekasiferol (D vitamini), ispirto, klor, teflon, deterjanlar, çam yağı, alüminyum klorid(deodorantlar), potasyum klorid (kibrit), nitrat, fosfor, talyum
Çinko ve kurşun zehirlenmesi sık karşılaşılan nedenlerdir. Isıtılmış tava, tencere vb mutfak ve ütü masası örtüsü gibi teflon kaplı malzemeler çok zehirlidir.
GASTROINTESTINAL HASTALIK; TIKANMA VEYA KABIZLIK

  • Guatr
  • Askites
  • Aerofajia (hava yutma)
  • Kursak sorunları: Sıkışma, durgunluk, yangılar
  • Egg binding
  • Gastroentestinal sorunlar: yabancı cisim invajinasyon, bağırsak düğümlenmesi, daralma, fıtık, ileusta grit tıkanması, ülser
  • Yemek borusu daralması
  • Tümörler: papilloma, miyom adenoma, fibroma
Guatr muhabbet yaygın olup göğüs ya da karın içinde yer kaplar ve sindirim sistemi üzerinde baskı yapabilmektedir. Elle beslenen yavrularda ve genç kuşlarda kursak sorunları daha sık görülür. Ağızda papillomlar da yaygındır. Özellikle kanaryada yumurtlama zorluğu ve tıkanması daha sık nedenidir.
İLAÇ REAKSİYONLARI

  • Antibiotikler: doxycycline, polymixin B, trimethoprim/ sufadiazine, sulfadimethoxine, enrofloxacin
  • Antiparasitler: fenbendazole, praziquantel, levamisole
  • Anti-fungaller: fluconazole, itraconazole, ketoconazole
Sadece hekimin doğrudan gözetimi altında kuşa ilaçlar verilmeli ve talimatlara uyularak yakından izlenmelidir..
DAVRANIŞ, HAL VE TAVIR

  • Araç tutması
  • Kur yapma
  • Heyecanlanma ya da stres
  • Normal yavruluk dönemi davranışı
Diğer kuşlara, ayna, oyuncak ve hatta sahiplerine yaranma,kur yapma sık görülen davranışlardır.
DİĞER HABERLER
Çin orucu yine yasakladı

 

 

Sendromun tanısı

 

Yediklerini geri çıkarma ve kusmayı birdirbirinden ayırt etmek çok zor ve kesin bir nedenini belirlemek bile çok güç olabilir. Hekim çok detaylı tam bir anamnez ister. Bunlar:

  • Başlama zamanı,
  • Ne sıklıkla olduğu,
  • Sahibince hastalığın fark edilen diğer belirtileri,
  • Olgunun belirli birolayla ilgiliolup olmadığı,örneğin; oyuncaklarvbile oynarken, yemek yedikten sonra gibi,
  • Hayvan nelerle beslenmekte,
  • Kuş nasıl bir ortamda yaşamakta,
  • Sağlık koşulları nasıl,
  • Gıdalar,ev eşyaları,toksinlervediğer kuşlarmaruz kalma gibiolası nedenlereulaşım imkânı,
  • Varsa diğer kuşların durumu,
  • Kuşa ilaç veya destek ürünler veriliyor mu?
  • Herhangi bir kur ya da yuva yapma gibi üreme davranışı sergiliyor mu?
  • Geçmişte veya hâlihazırda başka bir hastalık söz konusu mu, tedavi yapıldı mı?
    Tanı için, kuşun dikkatli gözlemi ve tam bir fizik muayene Eğer mümkün olursa hayvanın kafesiyle birlikte hekime götürülmesi gere- kir. Çünkü çoğu zaman önemli ipuçları elde edilebilir. Tam kan sayımı, kan analizleri, parazitlerin tespitine yönelik fekal muayyene gibi birçok labora-tuar incelemesine ihtiyaç duyulur.

 

 

Kusma veya yediklerini geri çıkarma tedavi edilebilir mi?

 

Kusmanın tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak önemli ölçüde değişecektir. Isının stabil tutulması, su kaybının önlenmesi ve tedavisi, beslenme yönetimi değişiklikler(bazen kesintili öğünler halinde besleme gerekli olabilir) şeklinde destek tedavisi çok önemlidir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak, kuşun sürekli hekim gözetiminde tutulması gerekebilir. Diğer tedaviler şunlar olabilir:

  • Varsa enfeksiyonların tedavisi,
  • Diyet değişikliği,
  • Diğer organlarınhastalıklar içinuygun birtedavisağlayarak ortamda ve / veyakuştakitoksikmaddeyibertaraf etme,
  • Yabancı bir cisim veyatümörün ve diğerbağırsaktıkanıklıklarını ortadan kaldırmaya yönelikcerrahi veyaendoskopikmüdahale.
  • Eğer kuş sıkça geri çıkarıyorsa ve nedeni davranışsal olduğu belirlenmişse, geri çıkarmasınınodağı olanoyuncaklarveya aynayıkaldırmak yararlı olabilir.
DİĞER HABERLER
Özel sektörden İsrail gazı için işbirliği teklifi

 

Kaynaklar

Altman, RB; Clubb, SL; Dorrestein, GM; Quesenberry, K.(1997): Avian Medicine and Surgery. W.B. Saunders Co. Philadelphia, PA.

Oglesbee, BL; Bishop, CL.(1994): Avian infectious diseases. In Birchard, SJ; Sherding, RG (eds) Saunders Manual of Small Animal Practice. W.B. Saunders Co. Philadelphia, PA.

Oglesbee, BL; McDonald, S; Warthen, K. (1994): Avian digestive system disorders. In Birchard, SJ; Sherding, RG (eds) Saunders Manual of Small Animal Practice. W.B. Saunders Co. Philadelphia, PA.

Olsen, GH; Orosz, SE. (2000): Manual of Avian Medicine. Mosby, INc. St. Louis, MO.

Rupley. AE. (1997): Manual of Avian Practice. W.B. Saunders Co. Philadelphia, PA.

 

Sacks, P.(2000): Vomiting in Pet Birds. Bird Vet / Avian Vet Melbourne, Victoria,

www.birdclinic.net/avian2.htmÖnbellek – Benzer – Erişim tarihi:07.03.2012.

 


25 Ekim 2016. 12:07
0 0 Oylar
Okuyucu puanı:
Abone ol
Bildir
guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Bütün yorumları gör
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
0
Düşünceleriniz bizim için önemlidir, lütfen yorum bırakınız.x