Evcil Kuşların Hastalığı Nasıl Farkedilir?

EVCİL KUŞLARIN HASTALIĞI NASIL FARKEDİLİR? HASTALIK VE BELİRTİLERİ NELEDİR?

Dr. Kaya DEMİRÖZÜ

 Kanatlı Sa‎ً‎ğlığı ve Hastalı‎kları‎ Uzman‎ı

(Drk.demirozu@yahoo.com.tr)

Bir kuşta hastalık belirtilerinin mevcudiyetine kimi zaman “hasta-kuş sendromu” denilmektedir. Bunun nedeni; kuşlarda birçok hastalık benzer bulguları sergileyebilmektedir. Eğer bir hayvanda hastalık belirtileri gözle-niyorsa, gerçekten çok hastadır. Kafesteki kuşlar, diğer av hayvanları gibi, hastalık semptomlarını gizleyebilir. Yırtıcılar avlarını seçerken hastalık be-lirtisi veya güçsüzlüğe dikkat ederler. Böylece bir av hayvanı sağlıklı gö-rünmeye çalışacak veya kesin bir hedef olacaktır. Birçok vakada, herhangi bir hastalığın bulguları izlendiğinde kuşlarda ilk dikkati çeken belirti güç-süzlükleri, düşkünlükleridir. Bu noktada özellikle küçük kuşlarda daha be-lirgindir ve hatta taşıma, dokunma vb işlemler onları şoka sokabilir. Bu ne-denle, kuş sahiplerinin hayvanın hastalık semptomlarını fark edebilmesi çok önemlidir. Durumun saptanabilmesi için hayvanın en az günde iki defa gözlenmesi gerekir.

Aşağıdasıralananhastalıkbelirtilerinden herhangi birifark edilirse,hemen veteriner hekimebaşvurulması gerekir.Halsizlik, yaralanmalar, kollaps, nöbetler, kanama, nefes almada zorluk veya diğersinir sistemi belirtileriözellikleciddi bir haldir.Acil durumlar dikkate alınmalıvevakit geçirilmeden ilgilenilmesi gerektiği bilinmelidir.

Genel görünüm veya vaziyetleri ile karakterize kuşlarda hastalık belirtileri

• Üşüyormuş gibi büzülmek, bir araya toplanmak,
• Kendinden geçmiş halde tüneme,
• Kafes tabanına çökme,
• Baş kanat altında ve iki ayak üzerinde tüneme, durma,
• Sürekli kabarık tüyler,
• Halsizlik,
• Dengekaybetmeksendeleyerekveyatünektendüşme,
• Vücudun herhangi bir bölümünün yumru veya şişme,
• Tüy koparma veya vücutgagalama,
• Titreme,
• Tüy bakımı yapmama,
• Diğer kuşlar tarafından fiziki taciz,
• Gözlerdonuk, çökmüş veya anormalrenkte
• Çevrelerinde Yürüme,
• İshalveya gaitadaalışılmadıkkoku,
• Kanat düşmesi veya kalkık durması,

Davranış ve genel tavır değişiklikleri

• Hareketsizlik,
• Ötüşte azalmaveyadeğişiklikler,
• Kanatlarda düşme,
• Kollaps,
• Nöbetler,
• Gözler kapalı ya da uyuklama,
• Uyaranlarayetersiz yanıt,
• Kişilikdeğişiklikleri,örneğin, dahauysal,daha agresif vb,
• İştah azalması,

Bir başka hastalık belirtisi: gaitadaki değişiklikler

• Gaitanın ürat (dışkının normalde beyaz kısmı), idrar (normalde şeffaf olan kısmı) kısmında veya genelinde (türlere göre farklı renkte) renk değişimi,
• Kıvamında değişim var mı? Sulu (idrar miktarı atmış), cıvık gaita (ishal), kabızlık,
• Kanlı dışkı,
• Gaitada sindirilmemiş gıda,
• Gaita miktarında ya da sayısında azalma, artma,
• Ürat miktarında artış,

Başın görünümdeki değişiklikler

• Göz ve / veya burun deliklerietrafındaakıntı, birikim,
• Gözlerin kısıkveyayarı kapalı olması,
• Bir kakatu da parlak siyah gaga (Papağan gaga ve tüy hastalık belirtisi),
• Vücudun bir yerinde diğer tarafa göre şiş veya daha küçük görünüm,
• Göz etrafında kızarıklıkveya tüykaybı,
• Gagada renk değişikliği, büyümüşveya pul pulgaga,
• Fiske vurur gibi başın sallanması veya titremesi,

Tüylerdeki değişiklikler

• Dağınık ya da kabarık tüyler,
• Düzensiz, kırık veya kayıp tüyler,
• Tüy bakımının azalması,
• Baş, kloaka çevresi veya diğer yerlerde ıslak, kirli ve keçeleşmiş tüyler,
• Tüylerde matlaşma,
• Uzun veya aşırı tüy dökme, vücutta tüysüz noktalar,
• Tüy yolma veya koparma,
• Anormal ya da farklı renkte tüyler,

Bacak ve ayaklardaki değişiklikler

• Topallık,
• Ayaklarda pullanma, kabuklanma veya renk açılması,
• Anormal tırnak büyümesi, ayakları devamlı değiştirerek tüneme,
• Eklemler bacak ya da ayaklarda şişme,

Solunumdaki değişiklikler

• Nefes darlığı,
• Ağızdan  nefes alma,
• Nefes alırken kuyruk sallama,
• Hapşırma, tıksırma,
• Göz ve burun delikleri etrafında akıntı veyakabuklar,
• Hırıltılı veyatıkırtılı solunum,
• Hareketlerde yetersizlik, gönülsüzlük( hareket etme zorunda kaldığında şiddetli solunum),
• Ses ve ötüşte değiştirmeler,

Beslenme ve sindirimdeki değişiklikler

• Artan iştah ya da azalması,
• Su içmede Artışveya azalma,
• İshal,
• Kursak bölgesinde şişkinlik,
• Güçlükle yumurtlama,
• Zayıflama,
• Kusma veya yenilen içilenlerin geri gelmesi,
• Kloaka prolapsusu,

Kaza ve yaralanmalar

• Yanıklar,
• Isırık, gagalama yaraları,
• Sakatlık,
• Kanama,