Gazprom’la anlaşma sağlanamadı, Türkiye tahkime gidebilir
Türkiye ile Rusya arasında doğalgaz fiyatlarında 1 Ocak 2015’ten geçerli olacak fiyat indirimi konusunda mutabakat sağlanmasına rağmen halen resmi imzalar atılamazken, haftabaşına kadar bu işlemin tamamlanamaması halinde BOTAŞ’ın Gazprom’a karşı uluslararası tahkime gitme hakkı doğacak.
Yaklaşık 50 milyar metreküplük yıllık doğalgaz tüketiminin 28-30 milyar metreküpünü veren Rusya halen Türkiye’nin en büyük tedarikçisi durumunda bulunuyor.
Yıldız: Gazprom’la fiyat müzakereleri sonuçlandı
Bilgi veren bir enerji sektörü yetkilisi, “Türkiye ile Rusya’nın doğalgaz fiyatlarında yüzde 10.25’lik indirim konusunda anlaştığını ancak bunun resmi olarak sonuçlandırılamadığını belirterek, “Gazprom ile BOTAŞ arasında anlaşma hükümlerine göre 29 Aralık 2014’ten geçerli olmak üzere altı ay boyunca doğalgaz fiyatlarında indirim gibi taleplerin görüşülmesi hakkı var. Bu süre içinde indirim mutabakatı 28 Haziran gece yarısına kadar imzalanamazsa 29 Haziran’dan itibaren Türkiye uluslararası tahkime gidebilir” dedi.
Aynı yetkili, Türkiye’nin, Avrupa Birliği fiyat ortalamasının üzerinde bir fiyattan gaz aldığı gerekçesiyle Gazprom aleyhine dava açılabileceğini belirtirken, “Türkiye tahkime giderse, ki bunu değerlendirecektir, tahkim aracılığıyla bu indirimi alacaktır” dedi.
Türkiye, doğalgaz fiyatının yüksekliğinin de içinde bulunduğu gerekçelerle halen ikinci büyük tedarikçisi olan İran ile de tahkim sürecinde bulunuyor. Konu hakkında Enerji Bakanlığı ve BOTAŞ yetkililerine ulaşılamazken, gelişmeler hakkında bilgi sahibi bir enerji sektörü yetkilisi, “Gördüğümüz kadarıyla Türkiye’nin, Türk Akımı Doğalgaz Projesi’nin birinci hattına yönelik çalışma için verdiği izin Rusya’ya yeterli olmadı. Rusya yüzde 10.25’lik indirimi imzalamak için Türkiye’den çok daha fazla adım bekliyor” dedi.
Gazprom bu hafta başında Türkiye’nin Türk Akımı doğalgaz boru hattının deniz altından ilerleyecek kesimine ilişkin mühendislik çalışmalarının yürütülmesine izin verdiğini açıklarken Enerji Bakanı Taner Yıldız bunun inşaat iznini kapsamadığını söyledi. Rusya’nın dört hattan oluşan Türk Akımı’nın diğer hatları için de izin istediğini ve anlaşmaların sürelerinin ele alınmasını talep ettiğini belirten aynı yetkili, “Bunların her biri ayrı ve önemli konular. Üstelik bunlar birbirinden oldukça bağımsız işler. Hepsini tek çatı altında birleştirilip tek seferde ve hızlı şekilde bir anlaşmaya bağlamaya çalışmak mümkün değil. Bunların hepsinin aynı anda yapılmaya çalışılmasından sonuç almak çok zor” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçen yıl Aralık ayında yaptığı Ankara ziyareti sırasında gündeme gelen Güney Akım doğalgaz boru hattı projesinin iptal edilerek yerine Rusya’dan başlayıp Trakya’da karaya çıkacak 63 milyar metreküplük gaz hattı yapılması gündeme geldi. Türk Akımı’nın deniz altından ilerleyecek kesimi, her biri 15.75 milyar metreküp kapasiteli dört hattan oluşacak. Boru hattı 660 kilometre boyunca Güney Akım için öngörülen güzergahı izleyecek, daha sonra 250 kilometre boyunca Türkiye’nin Avrupa kıtasındaki topraklarına doğru ilerleyecek. İlk hattan sağlanacak doğalgazın bütünüyle büyümekte olan Türkiye piyasasının kullanımına sunulması öngörülüyor. Bu hattan akışın sağlanmasının ardından Ukrayna üzerinden gelen Batı Hattı’ndan gaz alımı son bulacak.
Enerji yetkilileri, Türkiye ile Rusya’nın halen 29 Haziran’a kadar mutabakata varmalarının mümkün olduğunu belirtirken başka bir yetkili, “Anlaşma elbette mümkün ancak çok daha önce bitmesi gereken sürecin uzaması tahkim seçeneğini masaya getiriyor. Bu bir gerçek” dedi. Türk Akımı için inşaata bir an önce başlamak isteyen Rusya, hattan ilk akışın 2016 yılı Aralık ayında başlanmasını öngörüyor.
haberrus.
Yıldız: Gazprom’la fiyat müzakereleri sonuçlandı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Rusya ile Bakü’de gerçekleştirecekleri görüşmeye ilişkin, “Konu doğalgaz fiyatlarının müzakeresi değil. Fiyat müzakereleri nihayetlendi ve imzaya açılması konusu konuşulacak” dedi.
Yıldız, Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) üyelerini Bakanlık’ta kabulünün ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Bakü’de 13 Haziran’da 2015 Avrupa Oyunları’nın açılış töreninden ardından, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bir araya geleceğini, kendisinin de burada bir takım görüşmeler yapacağını anlatan Yıldız, “Görüşeceğimiz konu fiyat müzakeresi değil onu bir kez daha söylemek isterim. Fiyat müzakereleri nihayetlenmiş durumdadır. Fiyatla alakalı yeni bir müzakere süreci öngörmüyoruz. Konuşulacak konu fiyat müzakerelerinin imzaya açılması konusudur” diye konuştu.
Rusya’dan alınan doğalgaz fiyatıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Yıldız, “Orada fiyata yeni ekleyip çıkaracağımız bir başlık yoktur. Petrol fiyatlarının ne kadar yükseldiği, düştüğü, doğalgaz fiyatlarının ona bağlı olarak ne kadar düştüğü, yükseldiğinden daha ziyade indirim konusunda zaten daha önce bir oran yakalanmıştır. Yüzde 10,25’lik önceki fiyata göre Rusya’dan alınan doğalgaz fiyatlarının düşmesiyle alakalıdır bu konu” ifadelerini kullandı.
“Türk Akımı için koordinat talebi bekliyoruz”
Türk Akımı Projesi’nin gerçekleştirilmesi için Rusya tarafından koordinatla ilgili talep beklediklerini belirten Yıldız, sözlerine şöyle devam etti.
“Bu proje, münhasır ekonomik sahayı ilgilendirdiği için; Türkiye’nin 780 bin metrekare kara parçası 280 bin metrekare de deniz parçası var. Buraları ilgilendirdiği için Dışişleri Bakanlığımızın ilgili müsaade yazıları gerekmekte. Kendileri ile konuştuğumda bu koordinat taleplerinin henüz Rusya tarafından karşılanmadığını söylediler. Bunların karşılıklı ikmal olması gerekiyor, tamamlanması gerekiyor. O yüzden bütün bunları mütalaa edeceğiz. Haziran sonuna kadar tamamlanıyor olması halinde tabi ki bunlar değerlendirilecek. Biz fiyat müzakerelerinde konuşurken kamunun alımının haricinde özel sektörün de zarar etmeyeceği bir yapıyı kurgulamıştık. Kendileri de bu konuda garanti verdiler. Yani Gazprom yetkilileri fiyat müzakerelerinde özel sektörün de zarar etmeyeceği bir yapıyı bize taahhüt etti. Biliyorsunuz 10 milyar metreküp civarında özel sektörün 40 milyar metreküp civarında da kamunun bir ticareti var. Özel sektörün zarar etmeden 2015 yılını geçireceği bir kurguyu Gazprom bize taahhüt edecektir.”
Türk Akımı Projesi’nin henüz istenilen oranda olgunlaşmadığını kaydeden Yıldız, projeyle ilgili kararlılıklarının son derece net olduğunu vurguladı.
Yıldız, nükleer santrallerle ilgili olarak uluslararası anlaşmaların Meclis onayından geçtiğini ancak Türk Akımı Projesi’nin henüz Meclis onayına gelmediğini hatırlatarak, iki proje arasındaki bağlayıcılıkların farklı olduğunu dile getirdi.
Azeri enerji şirketi SOCAR’ın Türkiye’deki piyasa belirsizliği gerekçesiyle Petkim hisse satışını iptal etmesine ilişkin ise Yıldız, şöyle konuştu:
“Siyasi istikrar en fazla sermaye sahipleri tarafından ve uluslararası sermaye tarafından dikkatle takip edilmekte. Siyaseti, idaresi, sosyolojisi ve her türlü yanları ile beraber SOCAR durumun durağan hale gelmesini beklemiş olabilir. Cuma ve cumartesi günü inşallah mütalaa edeceğiz. Yani, Türkiye, çarkları bir taraftan dönen, hayatı devam eden ve hele hele bakanlıkların fiili durumlarının devam ettiği bir yapıdır. Bakanlığımız, görev süresi ister bir saat, ister bir ay sonra ne zaman bitecekse o zamana kadar faaliyetlerini devam ettirecek bir yapıdır. Türkiye’de bazı hizmetlerin kesintiye uğraması söz konusu değildir.”
Yıldız, seçim sonrasında yaklaşık yüzde 5 artan doların, benzine yapılan 15 kuruşluk zamda etkili olduğunu söyledi.
Bakan Yıldız, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan yüzde 2,3’lük büyüme rakamını da değerlendirdi.
Büyüme rakamlarının Türkiye’nin hedeflerine yaklaşacağını gösterdiğini vurgulayan Yıldız, “Tarımda büyüme, sanayide stabil hal, madencilikte daralma gibi durumlar söz konusu. Madencilikte yaşanan kazaların ardından aldığımız bir kısım sıkı tedbirlerin üretimi etkilediğini biliyoruz. Ülkelerin güvenliğiyle, özgürlükleri arasındaki tercih bir noktada bulunmak durumunda. Madencilikte iş sağlığı ve iş güvenliği üretimin önüne geçti. Beklediğimiz bir rakamdı ve yeni düzenlemeler mutlaka olacak. Hem işveren hem de işçi kardeşlerimizi rahatlatacak yapı mutlaka sağlıklı bir şekilde kurulacaktır” şeklinde konuştu.
BloombergHT
