Gıda fiyatını uçuran 5 faktör
Gıda fiyatlarının artışı 5 etkene bağlı: Üretim azlığı, 1 milyonluk nüfus artışı, maliyet enflasyonu, ithal ürünlerdeki kur farkı ve MB’nin enflasyon sepetindeki sistematik hatası
Gıda fiyatını uçuran 5 faktör
Büyük gıda firmalarının üyesi olduğu Türkiye Gıda İşverenleri Sendikası TUGİS’in Başkanı Necdet Buzbaş, dünyada gıda fiyatları düşerken ülkemizde neden fiyatların arttığını anlattı. Buzbaş’a göre fiyat artışında 5 önemli etken mevcut. “Toplam GSYİH’nın yüzde 23.9’u tarım sektöründen kaynaklanıyor.
19 milyon kişi, 65 milyar dolarlık hasıla meydana getiriyor ki, bu çok düşük ve en büyük etken” diyen Buzbaş, 2’nci etkenin her yıl 1 milyon artan nüfus olduğunu söyledi. Ona göre 3’üncü etken olan “maliyet enflasyonu” nu ise şöyle oluşuyor: “2015 büyüme oranı henüz açıklanmadı ama yüzde 4 gibi olacak. Tarımda 9 aylık büyüme yüzde 8.9. Toplam büyüme yüzde 4 iken tarım bunun 2 misli büyümüş. Oysa gıda sanayi 2015’te yüzde 3.9 küçülmüş. Demek ki, tarım ürünlerindeki yüzde 9’a yakın büyüme fiyat artışından sağlanmış. Yani, “maliyet enflasyonu” ndan kaynaklanmış.” Buzbaş, 4’üncü faktör olan “kur farkı”nın da özellikle ithal gıdada etkili olduğunu ifade etti ve “2015 Ocak-2016 Ocak arasında dolardaki kur farkı, yüzde 23’e geldi. Demek ki, ithal üründe de fiyat yüzde 23 arttı.
En çok ithal ettiğimiz ürünler 3 milyar dolarla yağlı tohumlar ile besi hayvancılığında kullanılan hayvan yemi, yani ikisine toplamda 5 milyar dolarlık döviz ödüyoruz” dedi ve 5’inci fiyat artış nedenini de Merkez Bankası’nın (MB) gıda enflasyon sepetinde yaptığı sistematik hataya bağladı.
Çarliston biber, kabak ve patlıcan niye sepette
Buzbaş, MB’nin yaptığı sistematik hatanın ne olduğunu şöyle açıkladı: “2015’te yıllık enflasyon yüzde 8.81, bu yılın ocak ayında yıllık enflasyon 9.58 idi. Oysa, sadece Ocak’ta gıda enflasyonu 4.28, yıllık enflasyon yüzde 11.69 oldu. Çünkü, Ocak’ta enflasyonda 1 numara olan çarliston biber yüzde 53, 2’inci olan patlıcan yüzde 52.4, 3’üncü olan kabak ise yüzde 41.8 artmıştı. MB, neden yaz yiyeceklerini Ocak enflasyon sepetine alarak oranı yükseltiyor? Ocakta, çarliston, patlıcan ortalama halk tarafından fazla yenmez. Çünkü seralardan geliyor ve fiyatı da yüksek.” Buzbaş’a göre MB, sepette sağlıklı beslenmeyi esas almalı ve uzmanlarla çalışmalı.
PERİHAN ÇAKIROĞLU- BUGÜN GAZETESİ
