İçimizdeki Tehlike:TİFO

Son yılların en sıcak yazını yaşadık. Sıcak stresi bir yandan , yumurta fiyatları stresi bir yandan tavukçuyu oldukça yıprattı bu yaz . Bunlar yetmez gibi birçok kümeste Salmonella (nam-ı diğer TİFO) Problemi baş göstermekte. Özellikle Kahverengi  ırk hayvanların duyarlı olduğu , Beyaz ırklarda yüksek patojenite göstermeyen bu bakteri Girdiği kümeste düzeni alt üst etmekte  ve maalesef çok yüksek mortalite (ölüm) ile seyretmekte.

Nerden gelir bu Salmonella?

Salmonella doğada var olan Toprak kökenli bir bakteridir. Bu yüzden civciv girişinden tavuk çıkışına kadar herhangi bir dönemde ensemizde hissedebiliriz. 2000’in üzerinde varyantı (çeşit) bulundurmasıda Salmonella’yı mücadelesi zor bir hale getirmekte.Doğadan kümese girişi genellikle yem , su , kemirgen kaynaklı olan hastalığın yem ayağında ucuz hayvansal protein kaynağımız ET-KEMİK bulunmakta . Rendering ürünlerine iyi ısıl işlem uygulanmadığında ve bu ürünler rasyona girildiğinde Tavuklarımız tifoya açık hale gelir. Sıcaklık , diğer viral ve bakteriyel hastalıklar , birçok stres faktörü bağışıklık sistemini baskılamakta bu hastalığın kendini göstermesine sebep olmaktadır.Hastalığın 2. Ayağı SU’dur. Yaşamın kaynağı olan su bakteriler ile bulaşık ise özellikle E. Coli ve salmonella gibi Enterobakterilerin barsaklarda kolonize olmasını sağlar. Kemirgen ,sinek, ve personel acımasız hastalığın 3. ayağıdır. Toprak kaynaklı  bir bakteri olması salmonella’yı dayanıklı bir bakteri haline getirmekte bu sayede diğer canlılara kolaylıkla kendini taşıtarak kümesinizin içine girmektedir.

Ne yapar bu Salmonella?

Salmonella; civcivlerde beyaz ishalle (pullorum) , tavuklarda ise yeşil ishalle seyreder. Yüksek sayıdaki ölümler ve ölümün özellikle aynı göz ve sıradan çıkmaya başlaması hastalık için şüphelendiricidir. Yapılan nekropside Barsaklar kanamalı, safra kesesi şişkin ve karaciğerde soluk metalik bir renk kendini gösterir. Yumurta verimi diğer hastalıklardaki gibi çok hızlı düşmez ancak ileri kanamalı barsaklardaki emilim problemi verime etki eder. Tedavi etkin ve çabuk yapılmaz ise sürünün büyük bir bölümünü kaybedebilirsiniz , kafeslerin kontamine olması da cabası . Oldukça agresif bir dezenfeksiyon yapılmadan yeni sürüler bu kümeste yerini almamalıdır.

Peki  NE yapmalı ?

Bu kısımda anlatacaklarımız ikiye ayrılıyor.  1. Basamak bu hastalığı kümeslere sokmamak . Diyelim ki bu basamakta başarısız olduk  işte o zaman zor ve titizlikle uyulması gereken tedavi süreci başlıyor. Yapılacak ilk şey ölümler başladığı anda ölü çıkan gözlerin sıkı bir şekilde dezenfekte edilmesi . Tavukların üzerine direk uygulayabileceğiniz etkin dezenfektanlar bulunmakta , özellikle gübre bantlarıda gerekirse hergün dezenfekte edilmeli. Ölü tavuklar Veteriner hekim tarafından kontrol edilmeli ve Antibiyogram testi yapılmalı böylece kullanılabilecek en uygun antibiyotik saptanmalı. Şu antibiyotik iyidir şu kötüdür demek size zaman ve para kaybettirir. Daha öncede bahsettiğimiz gibi 2000’den fazla çeşidi olan bir bakteri söz konusu. Daha kullanılmış antibiyotiklere dirençlilik kazanmış olma olasılığını unutmamak gerekir. Çok ilerlemiş olgularda çift doz (üst üste 2 gün) gentamisin enjeksiyon uygulanması nacizhane tavsiyemdir.  Bu süreçten sonra belirli aralıklarda suda organik asit kullanarak Suyun pH’sının düşürülmesi ve üremenin baskılanması önemlidir. Çünkü barsak florasından tifoyu silip atmak neredeyse imkansızdır.

Nasıl KORUNURUZ?

–         Etkin  biyogüvenlik

–         Kahverengi ırklarda rendering ürünlerinde kısıtlama

–         Kemirgen ve sinek mücadelesi

–         Su dezenfeksiyonu ( Ultraviyole lamba , klorlama vb..)

–         Belirli aralıklarla yemde ve suda organik asit kullanmak. (fazlası barsaklara zarar verir.)

Bu hastalık hakkında özetle vurgulamak istediğim noktalar şimdilik bunlar. Soru eleştri ve önerileriniz için ozgursepin@hotmail.com adresinden ulaşabilirsiniz. İyi bir bayram geçirmeniz ve hayırlı bol kazançlar dileğiyle; saygılar, esen kalın..