İlk Tüp Buzağılarımız Geliyor..

Türkiye’de ilk kez Diyarbakır’da yurt dışından ithal  edilen embriyoların taşıyıcı sığırlara transferi ile  hayvanlarda tüp bebek dönemi başladı.

Diyarbakır Tarım İl Müdürlüğü, Dicle Üniversitesi (D.Ü)  Veteriner Fakültesi ve Devlet Planlama Teşkilatı’nca  yürütülen “Güneydoğu Hayvancı lık Kooperatifleri  Bölge Birliği Kapsamındaki İşletmelerde Embriyo Transferi Yolu ile Hayvan Islahı” projesi kapsamında, Kanada’dan ithal edilen sığır embriyolarının, 17 Şubat’ta Bismil ilçesine bağlı Kocalar Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ndeki 6 taşıyıcı anneye transferi sonucu gebelik gözlenen 3 sığırda doğum sancılarının başladığı belirtildi.

Diyarbakır Tarım İl Müdürü Mehmet Ali Koçkaya yaptığı açıklamada, insanlarda tüp bebek, hayvancılıkta da embriyo transferi olarak tabir edilen yöntemin uygulandığı taşıyıcı sığırlarda doğum sancılarının başladığını söyledi.

Bir hafta 10 gün içerisinde tüp buzağıların dünyaya gelmesini beklediklerini ifade eden Koçkaya, bu yöntemle dünyaya gelecek yüksek genetik verimliliğe sahip sığırlardan elde edilecek embriyolarla bölgedeki hayvan ırkının ıslahının sağlanacağını belirtti.

Koçkaya, D.Ü Veteriner Fakültesi ile uzun süredir gerçekleştirdikleri ortak akıl toplantılarının meyvesini almaya başladıklarını kaydederek, Tü rkiye’de ilk kez Diyarbakır’da uyguladıkları embriyo transferi yöntemi ile hayvancılıkta ileri teknoloji döneminin yaşandığını bildirdi.

Bölgedeki hayvanların yüzde 45’inin süt ve et verimi çok düşü k yerli kara ırktan oluştuğuna dikkati çeken Koçkaya, şöyle devam etti:

“Diyarbakır’da hayvancılıkta suni tohumlamayı dahi tam uygulatamamışken suni tohumlamanın çok ileri bir halkası olan embriyo transferi sonucu dünyaya gelecek tüp buzağıların doğumunu beklemek bizim için yakın tarihe kadar bir hayaldi. Ama bu hayali gerçekleştiriyoruz. Diyarbakır’ın Bismil ilçesinin Batman sınırındaki en uzak köyünde yürütülen embriyo transferi için bu köye defalarca gelinip çalışma takip edildi. Bu çalışma Türkiye’de bir ilk. Tüp buzağıların dünyaya gelmesi sonucu yaşanacak genetik değişim ile et ve süt veriminde 50 yılda yaşanmayan gelişme 5 yıl sonra sağlanmış olacak.”

D.Ü Veteriner Fakültesi Dölleme ve Suni Tohumlama Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Muzaffer Taş da, 2007 yılında hazırlanan “Güneydoğu Hayvancılık Kooperatifleri Bölge Birliği Kapsamındaki İşletmelerde Embriyo Transferi Yolu ile Hayvan Islahı Projesi” kapsamında Kanada’dan genetik kalitesi yüksek 375 dondurulmuş embriyo ithal ettiklerini, bu embriyoların ilk transferini de Kocalar köyünde gerçekleştirdiklerini söyledi.

Taş, 6 embriyo transferi sonucunda üç hayvanda gebelik gözlendiğini ve bu süreç içerisinde sürekli takibe aldıkları işletmedeki taşıyıcı annelerin gebeliklerine ilişkin herhangi bir problem yaşanmadığını ifade ederek, proje ile hedeflerinin yurt dışından yüksek genotipte dondurulmuş embriyo ithal ederek bölgede kayıt altındaki mevcut 38 kooperatifin elinde bulunan hayvanların embriyo transferi yolu ile ıslah edilmesi, hastalıklardan ari sürü oluşturup çevre bölgelere aynı nitelikte materyal temini ve bölgede sürdürülebilir gelir getirici bir hayvancılık modelinin sağlanması olduğunu anlattı.

Taş, proje kapsamında veteriner fakültesi bünyesinde “Sperma ve Embriyo Üretim Ünitesi” kurduklarını belirterek, bu ünitede Kanada’dan ithal edilen ilk embriyoların transferi sonucu doğacak olan dişilerden alınacak yumurtalardan yeni embriyoların üretileceğini söyledi.

Üretilecek yeni embriyoların bölgedeki hayvancılık işletmelerinde taşıyıcı annelere transfer edilerek hayvan ıslahında önemli mesafe katedileceğini ifade eden Taş, şöyle dedi:

“Embriyo transferi oldukça meşakkatli bir iş. Suni tohumlamaya göre daha zahmetli bir süreç. Embriyoların üretimi, maliyeti, uygulaması ciddi anlamda deneyim ve tecrübe gerektiriyor. Hedefimiz her işletmede 3 embriyo transferi sonucu doğan buzağı elde etmek değil. Temel hedefimiz Diyarbakır’daki kooperatiflerde birer çekirdek sürü oluşturmaktır. Her işletmede 2 veya 3 embriyo transferi sonucu doğan dişi elde edebilirsek bu dişiler cinsel olgunluğa ulaştıktan sonra bunların her birinde aylık veya iki aylık periyotlarla yılda 60-70 tane taze embriyo elde etme şansımız var. Dolayısıyla bir kooperatifte iki dişiniz varsa embriyo transferi sonucu doğan yüksek kaliteli saf damızlık iki dişiyle bir yılda 150-200 başlı sürünüzü tamamen yenileyebileceksiniz. Bu çekirdek sürülerin annelerinin her birinin süt verimi yıllık 12-13 ton. 4 kooperatifi daha bu kapsama aldık. 20 günlük bir süre içerisinde hedefimiz 60 embriyo transferi gerçekleştirmek.”

Taş, üreticilerin kendi imkanları ile embriyo transfer etmek istediği taktirde embriyoların tanesinin 700 dolar ile 2 bin dolar arısında değiştiğini, hormon ve uygulayıcı giderleri ile birlikte bir embriyo transferinin maliyetinin 3 bin dolara kadar çıkabildiğini belirterekr, projenin arzu edildiği şekilde sürmesi halinde 200-250 lira maliyetle bunu sahada yaygınlaştırabileceklerini ve embriyo ithaline de gerek kalmayacağını anlattı.

Taş, Türkiye’de dağınık kooperatiflerde değil, D.Ü ve Diyarbakır Tarım İl Müdürlüğü denetiminde “Embriyo Üretim Çiftliği” kurularak daha sistemli ve kontrollü embriyo üretimi gerçekleştirmek istediklerini ve bununla ilgili hazırlıkların sürdüğünü ifade ederek, bu projeyi Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker ile de paylaşacaklarını dile getirdi.

Bu tür projelerin bölge ve ülke hayvancılığına önemli katkılar sunacağına inandıklarını da vurgulayan Taş, “Embriyo transferi kısa ve orta vadede canlı hayvan ithalatına alternatif olacak. Örneğin yurt dışından bin hayvan ithal etmek istediğimizde 20-25 günlük ulaşımları, hastalıklara karşı bağışıkl ıkları ve maliyetleri büyük boyutlara ulaşıyor. Ancak 8-10 bin tane embriyo 35 litrelik bir tankerle getirilerek daha uygun maliyetlerle transfer edildiğinde çekirdek sürünüzü oluşturabilirsiniz. Tüm bu zahmetler düşünüldüğünde embriyo transferi hayvan ithaline alternatif bir yöntem olabilir” dedi.

Kocalar Köyü Kalkınma Kooperatifi Başkanı Ekrem Çam, embriyo transferinin ilk kez kendi kooperatiflerinde gerçekleştirildiğini bu nedenle büyük heyecan duyduklarını belirtti.

Embriyo transferi sonucu gebe olan 3 sığırın doğumunun 10-15 gün içerisinde gerçekleşeceğini ifade eden Çam, “Bu proje bizde hayvancılığın gelişmesi açısından büyük heyecan yarattı. Embriyo transferi sonucu hayvan kalitesinin ve süt veriminin artmasını sabırsızlıkla bekliyoruz. Yeni doğacak yavru buzağılardan elde edeceğimiz embriyoların diğer hayvanlarımıza da transferini yaptırmayı düşünüyoruz. Kooperatifimizi 2004 yılında kurarken Tarım ve Köyişleri Bakanımız Mehdi Eker’e başarılı olacağımıza dair s öz vermiştik. Bugün bu gelişmeleri görünce bakanımızın güvenine layık olacağımıza inancım artıyor” dedi.