Kamu ve özel sektörün yaptığı çevresel harcamaların toplam tutarı 2012-2015 döneminde yüzde 47,5 artarak 26 milyar lira düzeyine ulaşırken, aynı dönemde elde edilen çevresel gelirler yüzde 43 artışla 21,3 milyar liraya yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlenen bilgilere göre, çevresel faaliyetler sonucunda açığa çıkan yan ürün, atık ve hurda satışıyla, işletmelere ve belediyelere verilen çevresel hizmetlerden gelir elde ediliyor. Aynı zamanda, çevre temizlik vergisi, kaynak suları harcı, kanalizasyon harcamalarına katılım payı, su tesisleri harcamalarına katılım payı ve diğer çevresel vergiler de belediyelerin gelir hanesine yazılıyor.

Buna kapsamda, 2012 yılında kamu ve özel sektör toplam 12 milyar 959 milyon lira tutarında çevresel gelir elde etti. Söz konusu dönemde 12 milyar 848 milyon lirası kamuya, 3 milyar 734 milyar lirası özel sektöre ait olmak üzere 16 milyar 582 milyon liralık çevresel harcama yapıldı.

Anılan tutarlar sonraki yıllarda sürekli artış göstererek, 2015 sonu itibarıyla çevresel harcama bazında 26 milyar 935 milyon liraya, çevresel gelir bazında da 21 milyar 287 milyon liraya ulaştı. Böylece çevresel harcamalar 2012 yılına göre yüzde 47,5, çevresel gelirler de yüzde 43 arttı.

17 bin ilave istihdam sağlandı

Kamu ve özel sektörün çevresel harcamalarındaki artış bu alana ilişkin istihdam verilerine de yansıdı.

Bu açıdan bakıldığında çevresel faaliyetlerde 2012 yılında 64 bin kişi istihdam edilirken, bu sayı 2015 sonu itibarıyla 81 bine ulaştı. Böylece söz konusu dönemde çevresel faaliyetlerde çalıştırılmak üzere 17 bin ilave istihdam sağlanmış oldu.

En fazla harcama atık yönetimine yapıldı

Çevresel harcamaların hangi alanları içerdiğine bakıldığında, geçen yıl itibarıyla gerçekleştirilen 25 milyar 935 milyon liralık harcamanın yüzde 38,7’sini atık yönetimi hizmetleri, yüzde 34’ünü su hizmetleri, yüzde 18,4’ünü atıksu yönetimi hizmetleri, yüzde 8,9’unu da diğer konularda yapılan çevresel harcamalar oluşturdu.

Söz konusu harcamalar 2012 yılı verileri ile karşılaştırıldığında atık yönetimi hizmetlerinin payı 0,6 puan, diğer konularda yapılan çevresel harcamaların payı 8,9 puan düşerken, su hizmetlerinin payı 6,3, atıksu yönetimi hizmetlerinin payı 3,2 puan artış gösterdi.

Çevresel harcama ve gelirlerin 2012-2015 yılları arasındaki değişimi (milyon lira) şöyle:

Yıllar Çevresel harcama Çevresel gelir

2012 16.582 12.958
2013 19.275 15.992
2014 20.732 18.733
2015 25.935 21.287

Kaynak: AA