Kuluçkalık Yumurtalar

KULUÇKALIK YUMURTALAR TEMİZ FOLLUKLARA YUMURTLANMALI VE EN KISA SÜREDE TOPLANIP KÜMESTEN ÇIKARILMALIDIR

Prof. Dr. F. Tahir Aksoy

ftaksoy@yahoo.com

Sağlıklı bir tavuğun yumurtaları temiz olarak doğar. Temiz olarak doğmuş bu kuluçkalık yumurtaların temiz folluklara yumurtlanması, yumurtlandıktan sonra en kısa zamanda folluklardan alınması ve kümes koşullarından uzaklaştırılması gerekir. Kuluçkalık yumurtalara yapılacak temizlik ve dezenfeksiyon uygulamaları önceden planlanmış olmalıdır. Bu planlar: kümes koşullarına, kuluçkahanekuluçka sonuçlarına, sürülerin sağlık raporlarına, kuluçkahane ve kümeslerdeki temizlik testlerinin sonuçlarına bakılarakyapılmalıdır. Kuluçkalık yumurtalara uygulanacak her işlemin kuluçka sonuçlarına ve elde edilecek civcivlerin kalitesi ve sağlığı üzerine etkilerinin olabileceği unutulmamalıdır. 

KULUÇKALIK YUMURTALARIN TOPLANMASI

Araştırmalar göstermiştir ki, follukta bir saat kadar bekleyen temiz bir yumurtanın yüzeyinde o kümesin koşullarına bağlı olarak. çok fazla sayıdabakteri birikecektir. Yeni yumurtlanan bir yumurtanın sıcaklığı, tavuk vücudunun sıcaklığı kadar yani 41 °C’dir. Bu sıcaklık çevre sıcaklığına bağlı olarak bir süre sonra 20 °C’ye kadar düşer. Yumurta içindeki embriyo 24 °C ve daha yüksek sıcaklıklardada gelişmesine devam eder. Yeni yumurtlanan bir yumurtada hava kamerası yoktur. Bu kamera soğuyan yumurtada hemen şekillenir. Hava kamerası şekillenirken, yumurta kabuğu üzerindeki deliklerden yumurtanın içerisine bir miktar hava girer. Yumurta içine giren bu hava, taze bir yumurtayı çepeçevre dıştan saran kütiküa tarafından süzülür.Kütiküla mikroorganizmaların yumurta içine girmesini engeller. Kütiküla, su, gazlar ve dezenfektan maddeler iletahrip edilebilir. Eskiyen bir yumurta yüzeyindeki kütiküla da zamanla yok olur. Bu anlatılan özellikler nedeni ile kuluçkalık yumurtaların sık sık toplanması ve toplanan yumurtaların da kümeste iken ilaçlanması ve kümes dışına kısa bir sürede çıkarılması gerekmektedir.Yumurtalar özel yumurta tepsilerine,sivri uçları aşağıda olacak şekilde toplanmalıdır. Tel sepetlere yumurta toplamak çatlaklara yol açacağı için sakıncalıdır. Kuluçkalık yumurtaların toplamasında daima temiz tepsi ya da yeni viyollar kullanılmalıdır.Yumurtaların içinde bulunan embriyo taslağı (blastodisk) çevre sıcaklığındaki ani değişiklikler oluşmasına karşı çok hassastır. Ani ısı değişmelerinde embriyo taslağı ölebilir.Kuluçkalık olarak, üzerinde kir olmayan yumurtalar kullanılmalıdır. Üzerinde az miktarda kir olan yumurtalar da, bu kir kuru bir bez ve bulaşık yıkama teli yardımı ile kazındıktan sonra kullanılabilir. Bu amaçla zımpara kâğıdı kullanmak yumurta kabuğu deliklerinin genişlemesine yol açacağı için uygun değildir.Folluklara değil de yerlere yumurtlanan, çamurlu ve çok kirli yumurtalar kuluçkalık olarak kullanılmamalıdır.

Kuluçkalık Yumurtaların Temizlenmesi

Sağlıklı tavuktan alınan her yumurta temizdir. Ancak kirli koşullarda çevrede bulunan mikroorganizmaların saldırısına uğrayıp çok kısa sürede kirletilebilir.(kontamine edilirler).  Bu kirli yumurtalar temizlenmeleri ve dezenfeksiyonları imkânsız olduğu için kuluçkalık olarak kullanılmazlar. Az kirli yumurtalar temizlendikten ve dezenfekte edildikten sonra, temiz görünümlü yumurtalar ise dezenfekte edildikten sonra kuluçkalık olarak kullanılabilirler. Kuluçkalık yumurtalar; ancak sağlıklı damızlıklardan alınan temiz ve kirletilmemiş yumurtalar arasından seçilmelidir.

Kuluçkalık Yumurtaların Yıkanması

genellikle kuluçkalık yumurtaların yıkanması, doğru şekilde yapılmadığında kuluçka işlemlerini bozacağı için önerilmemektedir. Yine de kuluçkalık yumurtaların yıkanmasına gerek duyuluyor ise bu işlem, bir yumurta yıkama makinesi yardımı ile ve usulüne uygun olarak yapılmalıdır.Yumurtlanan yumurtalar yıkanacak ise, vakit geçirmeden yıkanıp, dezenfekte edilip kasalara dizilmesi gerekir. Yumurtaların kirli olarak bekletilmeleri sakıncalıdır. Yıkama suyuna bir deterjan ilave edilmesi ve daha sonra yumurtaların deterjansız su ile iyice çalkalanması gerekir.Yıkama suyunun sıcaklığı daima yumurtaların sıcaklığından yüksek olmalıdır. Böylece, yumurta içeriğinin soğukta büzülüp kabuk içerisine pore’lar yolu ile kirli suları ve bakterileri emmesi engellenmiş olacaktır. Bunun yanında, embriyo taslağı, yüksek sıcaklığa dayanamayıp ölebileceği için su sıcaklığının çok da yüksek olmaması gerekir.Yıkama suyu olarak ancak temiz su kullanılmalıdır. Su sıcaklığının 40 ile 42 °C arasında olması uygundur.

Kuluçkalık Yumurtaların Dezenfeksiyonu

Kuluçkalık yumurtalar, kümeste, kuluçkahanede ve gerekli ise bir defa da kuluçka makinesi içerisinde dezenfekte edilebilir.Kuluçkalık yumurta kalitesini korumak için,  bir yumurtanın yumurtlandıktan hemen sonra en kısa bir süre içerisinde dezenfekte edilmesi uygundur. Bu amaçla yumurtaların gazlanması (Fumigasyon) ya da üzerlerine uygun bir dezenfektan maddenin püskürtülmesi (spray) gerekir. Bu işlemden sonra yumurtalara el değdirmemelidir. Burada bilinmesi gereken şudur ki, kuluçka makinelerinde de yumurtaların ilaçlanması, kuluçka sonuçlarını yüzde bir ile on arasında düşürebilecektir. Bir kuluçka işletmesinin amacının mümkün olan en uygun bir maliyet ile sağlıklı ve güçlü civcivler üretmek olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle embriyoları tahrip eden fazla ilaç ve kimyasal madde kullanmak yerine, yumurtaları işin en başından başlayarak temiz ve sağlıklı olarak üretme yolunda çaba göstermek gerekir. Gereksiz olarak kullanılacak ilaçlama ve dezenfeksiyonun kuluçka sonuçlarını ve civciv kalitesini kötü olarak etkileyeceği daima hatırlanmalıdır.Formaldehit gazı, uzun yıllar kuluçkahanelerde kullanılmış en etkili dezenfektan maddelerden birisidir. Ancak son yıllarda bu gazın insanlara kanserojen etki yapabildiği anlaşılmıştır. Formaldehit gazı, yumurta yüzeyine onu fazla tahrip etmeden çok iyi etki yapar. Bu nedenle fazla sayıda temiz yüzeyli yumurtanın dezenfekte edilmesinde kullanılabilir. Kuluçkahanelerin dezenfeksiyon odalarında insan sağlığını korumaya dönük alınacak önlem, dezenfeksiyon işlemlerinden sonra gereksiz formol gazının güçlü aspiratörler yardımı ile derhal dışarı atılması şeklindedir. Gazlama işlemi, kümeslerde bir dolap içinde, kuluçkahanede ise küçük bir odada, gerek görülüyor ise kuluçka geliştirme ve çıkım makineleri içinde yapılabilir.Günümüzde kuluçkalık yumurtaların ve kuluçka hane makinelerinin dezenfeksiyonu için formaldehit gazına alternatif olarak üretilmişyaygın olarak ve başarı ile kullanılançeşitli ticari preparatlar vardır. Bu preparatlar; chlorine dioksit, fenolik unsurlar, quarternary amonyum,  guluteraldehit  ozon, hidrojen peroksit ve benzeri  etkin maddelerden birisini içerirler.