Sera gazları ‘rekor seviyede’
Matt McGrath
BBC Bilim ve Çevre Muhabiri
Dünya Meteoroloji Örgütü WMO’nun verilerine göre, atmosferdeki küresel ısınmaya yol açan sera
gazlarının oranı geçen yıl rekor seviyeye yükseldi.
Örgüt atmosferdeki karbondioksit oranının geçen yıl, son 10 yıldaki ortalamadan daha hızlı
yükseldiğini belirtti.
Metan ve Diazotoksit (N2O) oranlarının da rekor kırdığını açıkladı.
WMO karbondioksit ve diğer gazların atmosferdeki artışı nedeniyle, bu gazların küresel ısınmaya yol
açan etkisi 1990’dan bu yana üçte bir oranında yükseldi.
WMO’nun yıllık bültenlerinde atmosferdeki sera gazları ölçülüyor. Yeryüzündeki gaz oranlarına
bakılmıyor.
Karbondioksit örgütün izlediği başlıca sera gazlarından, ancak insan faaliyetlerinden kaynaklanan
karbondioksitin sadece yarısı atmosfere çıkıyor, geriye kalan kısmı bitkiler, ağaçlar, toprak ve
okyanuslar tarafından emiliyor.
Sanayi devriminin başladığı 1750’den bu yana atmosferdeki karbondioksit oranları yüzde 141 arttı.
WMO’nun verilerine göre, atmosferdeki karbondioksit oranı geçen yıl 2.2 birim artarak, bir milyonda
393.1 birime çıktı.
‘Doğal denge bozuluyor’
WMO Genel Sekreteri Michel Jarraud, ‘Bu veriler bir kez daha insan faaliyetlerinden kaynaklı sıcaklık
depolayan gazların, atmosferimizin doğal dengesini bozduğunun ve iklim değişikliğinin önemli
nedenlerinden biri olduğunun altını çiziyor’ dedi.
Günlük ölçümlerdeki karbondioksit oranı geçen Mayıs ayında sembolik değer olan milyonda 400
birimi aşmıştı
400 birim seviyesinin geçilmesi, ortalama sıcaklıklardaki artışın tehlikeli seviyelere ulaşması için kritik
eşiğin aşılması anlamına geliyor.
Ancak WMO’ya göre küresel ortalama ölçümlerde 400 birim seviyesi 2015 ya da 2016’da aşılacak.
Atmosferdeki metan seviyesi de geçen yıl milyarda 1,819 birimle rekor kırdı.
Ama WMO’nun raporunda metan seviyesindeki artışın, besicilik ve denizin doldurulması gibi insan
faaliyetleri ya da bataklıklar gibi doğal metan kaynaklarıyla açıklanamayacağı belirtildi.
Örgüt artışın tropikal bölgeler ve kuzey yarımkürenin orta enlemlerdeki bölgelerinden kaynaklandığını
bildirdi.
Kuzey Kutup bölgesindeki erimeden kaynaklanan metan gazı uzun süredir kaygı yaratıyordu.
WMO Diazotoksit oranının da arttığını, geçen yıl milyarda 325,1 birime çıkarak sanayi devrimi öncesi
seviyeye kıyasla yüzde 120 yükseldiğini belirtti.
Diazotoksit konsantrasyonları karbondioksite kıyasla çok küçük, ancak 298 kat daha fazla sıcaklık
tutuyor ve ozon tabakasına zarar veriyor.
Geçtiğimiz günlerde yayımlanan araştırmalar sera gazı salımındaki artış hızının yavaşladığını
göstermişti. Ancak sözkonusu gazların oranı yine de artıyor ve iklim üzerinde yüzlerce yıl sürebilecek
etkileri olacak.
Uzmanlar yeni verilerin küresel ısınmanın sıcaklık artışlarındaki son 14 yıllık artıştan sonra, daha
büyük bir güçle geri döneceğine inanıyor.
Leeds Üniversitesi’nden Profesör Piers Foster, ‘Bu veriler sera gazlarının iklimi her geçen yıl daha da
sıcaklaştırdığını gösteriyor. Son on yıldır bu ek sıcaklığı okyanuslar arttı. Bu sayede yeryüzü
sıcaklıkları yavaş arttı. Ama bunun böyle sürmesini beklemeyin. Ek sıcaklık sonunda gelip bize zarar
verecek. Yani gelecekte keskin bir sıcaklık artışı bekleyin’ dedi.
