Tarım’da 100 Ülkeyle Ticaretimiz Var…!

Türkiye 100 ülkeden ürün alıyor, pirinç Mısır’dan, buğday Rusya’dan geliyor

Türkiye nin 24.5 milyon hektar büyüklüğünde tarım alanı bulunuyor. Ancak çeşitli nedenlerle bu alanın 4.2 milyon hektarlık bölümü her yıl nadasa bırakılmak zorunda kalıyor.

Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatı 4.3 milyar dolar, ithalatıysa 4.5 milyar dolara ulaştı. ABD’den pamuk, Rusya’dan buğday, Fransa’dan arpa, Mısır’dan pirinç ithal eden Türkiye, şekerpancarı, patates ve nohutta kendine yetebiliyor

Türkiye’nin artan nüfusuna paralel olarak tarım ithalatı da artıyor. Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) hazırladığı ‘Tarım İthalatı’ raporunda Yunanistan’ın yüzölçümünün yaklaşık iki katı büyüklüğünde tarım alanına sahip olan Türkiye’nin, Yunanistan ve ABD’den pamuk, Rusya’dan buğday, Fransa’dan arpa, Mısır’dan pirinç, Ukrayna’dan mısır, Sri Lanka’dan çay, İtalya’dan bakla, Çin’den sarımsak, Panama’dan muz, Meksika’dan nohut, Kanada’dan mercimek ithal ettiğine dikkat çekti.
Raporda, Türkiye’nin 100’ü aşkın ülkeden tarım ürünleri ithalatı yaptığı kaydedildi. Türkiye’nin 24.5 milyon hektar büyüklüğünde tarım alanı bulunduğu, bu alanın 4.2 milyon hektarlık bölümünün ise her yıl nadasa bırakıldığı belirtilen raporda, “Türkiye’nin tarım alanlarının büyüklüğü, AB üyesi Lüksemburg’un yüzölçümünün 95 katı büyüklüğünde, İngiltere’nin ise yüzölçümüne eşit. Danimarka’nın 5.6 kat, Hollanda’nın ve İsviçre’nin 5.9, Moldova’nın 7.2, Belçika’nın ise 8 katı büyüklüğünde tarım alanına sahip olan Türkiye, her yıl Hollanda büyüklüğünde tarım alanını nadasa bırakıyor.

Kuraklık etkiledi

‘Türkiye’nin buğday ambarı’ iken adı artık kuraklıkla anılan Konya Ovası’nın yüzölçümü, Lüksemburg’un toplam yüzölçümünün 6.5 katı büyüklüğünde. Dünyanın en verimli ovalarından biri olan Konya Ovası’nda sulanabilir arazinin ancak dörtte biri sulanabiliyor” denildi.
1980’lerin başında Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatının 2 milyar dolar seviyesinde iken, ithalatının sadece 50 milyon dolar olduğuna dikkat çekilen raporda, 30 yıl sonra gelinen noktada, tarım ürünleri ihracatının 4.3 milyar dolar, ithalatının ise 4.5 milyar dolara ulaştığı kaydedildi. Raporda, 30 yılda tarım ürünleri ihracatı iki katına çıkarken ithalatın 90 kat büyüdüğü belirtildi. Son 10 yılda Türkiye’nin 29 milyar 925 milyon dolarının tarım ürünleri ithalatına harcandığı vurgulanan raporda, tarım ürünleri ithalatının toplam ithalat içindeki payının 2009 yılı itibariyle yüzde 3.2 olarak gerçekleştiği belirtildi. Raporda, “TÜİK’in Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına göre, tarım sektörü 2007 yılında 643 milyon dolar, 2008 yılında 2 milyar 228 milyon dolar, 2009 yılında da 112 milyon dolar açık verdi. Bu yılın ilk 5 ayında açık miktarı 646 milyon dolara ulaştı” ifadeleri kullanıldı.

Pek çok üründe ihtiyacı altında üretim yapan Türkiye’nin, TÜİK’in Nisan 2010’da açıkladığı ‘Bitkisel Ürün Denge’ verilerine göre, sadece şeker pancarı, patates ve nohutta kendi kendine yetebildiğine işaret edilen Raporda, Türkiye’nin, ihtiyacı olan ayçiçeğinin yüzde 46.6’sını, kırmızı mercimeğin yüzde 45.2’sini yeşil mercimeğin yüzde 65.7’sini, pirincin yüzde 75.6’sını, mısırın yüzde 79.9’unu, kuru fasulyenin yüzde 83.7’sini ancak üretebildiği bilgisi verildi.

Buğday üretimi geriledi

‘Buğday ambarı’ olarak bilinen Türkiye’nin, iç talebe yetmediği için artık buğday ithal ettiği, 2009 yılı verilerine göre Türkiye’nin 20.6 milyon ton buğday ürettiği ancak bu miktarın, ihtiyacı karşılamadığı belirtilen raporda şu ifadeler kullanıldı: “TÜİK’in 2008-2009 üretim dönemini dikkate alarak yaptığı belirlemelere göre, kişi başına 216 kilogram buğday tüketen Türkiye, 3 milyon 628 bin ton buğday ithal etti. Bu rakamla Türkiye’nin 2008-2009 üretim dönemindeki ‘ithalat şampiyonu’ buğday oldu. Türkiye, 2009 yılında 27 ülkeden 902 milyon dolarlık buğday ithal etti. Bu ülkeler arasında Rusya, Almanya, Kazakistan, Ukrayna ve Yunanistan başı çekiyor. Türkiye, geçen yıl Rusya’dan 521 milyon dolar, Almanya’dan 102 milyon dolar, Kazakistan’dan 70 milyon dolar, Ukrayna’dan 51 milyon dolar, Yunanistan’dan ise 32 milyon dolarlık buğday ithal etti. Türkiye son 10 yılda toplam 3 milyar 858 milyon dolarlık buğday ve mahlut ithalatı gerçekleştirdi.”

Türkiye’de buğdaydan sonra en çok ekilen tarım ürününün arpa olduğu kaydedilen raporda, yem sektörünün önemli hammaddelerinden biri olan arpa üretiminin hayvancılık sektörü açısından da büyük öneme sahip olduğu vurgulandı. 2000’li yıllara kadar kendi ihtiyacını karşılamanın ötesinde yılda yaklaşık 1 milyon ton arpa ihraç eden Türkiye’nin, geçen yıl Fransa, Rusya, İngiltere, Ukrayna ve Hırvatistan’dan yaklaşık 28 milyon dolarlık arpa ithal ettiği belirtildi. Türkiye’nin geçen yıl 19 ülkeden 135 milyon dolarlık pirinç ithal ettiği, en çok pirinç ithal edilen ülkenin 43.7 milyon dolarla Mısır olduğu ifade edilen raporda, bu ülkeyi 17.8 milyon dolarla Uruguay, 16.3 milyon dolarla ABD, 10.3 milyon dolarla Pakistan, 9.4 milyon dolarla İtalya’nın izlediği bilgisi verildi. Türkiye’nin son 10 yılda pirinç ithalatına harcadığı paranın ise 1 milyar 44 milyon dolara ulaştığı vurgulandı.

Ukrayna’dan mısır geldi

İnsan ve hayvan yiyeceği olarak önemli bir yeri olan mısırın, endüstride de hammadde olarak kullanıldığı belirtilen Raporda, “Mısır üretimi yıllar itibariyle artış gösterse de 2009 yılında Türkiye 25 ülkeden 135 milyon dolarlık mısır satın aldı. Türkiye’nin mısır ithalatında 47.8 milyon dolarla Ukrayna başı çekiyor. Türkiye’nin son 10 yılda mısır ithalatına harcadığı para 1 milyar 659 milyon dolar civarında” denildi. (anka)

38 ülkeden beyaz altın ithal edildi

Raporda bir zamanlar ‘beyaz altın’ olarak nitelendirilen pamuğun, Türkiye’nin tarım ürünleri ithalatında önemli bir yer tuttuğu belirtildi. 2000’li yılların başında, pamuk ekim alanları bakımından Hindistan, ABD, Çin, Pakistan, Özbekistan ve Brezilya’dan sonra yedinci sırada bulunan Türkiye’nin bugün Çin’den sonra dünyanın ‘en büyük ikinci pamuk ithalatçısı’ durumunda olduğu,  sadece geçen yıl 1 milyar dolarlık pamuk ithalatı yapıldığı kaydedildi. Türkiye, kendisi yetiştirebildiği halde 2009 yılında 38 ülkeden pamuk ithal etmek zorunda kaldı.
Türkiye’nin pamuk alımı yaptığı ülkeler arasında 525 milyon dolarlık ithalatla ABD ve 245 milyon dolarlık ithalat ile Yunanistan başı çekiyor. Türkiye geçen yıl Türkmenistan’dan 71 milyon dolarlık, Hindistan’dan 32.5 milyon dolarlık, Özbekistan’dan ise 27 milyon dolarlık pamuk ithal etti. Son 10 yılda pamuk ithalatına 8 milyar 381 milyon dolar harcandı.

Sri Lanka çayı içiyoruz

Türkiye’de 1 milyon insanın geçim kaynağı durumunda olan çayın tarımının 204 bin üretici tarafından 767 bin dekar alanda küçük aile işletmeciliği şeklinde yapıldığı belirtilen raporda, “Türkiye, kuru çay üretiminde Hindistan, Çin, Sri Lanka ve Kenya’dan sonra dünyada beşinci sırada yer almasına rağmen 23 ülkeden çay ithal ediyor. 2009 yılında 15 milyon dolarlık çay ithalatı yapıldı. Çay ithalatı yaptığımız ülkeler arasında 8.3 milyon dolarla Sri Lanka başı çekti” denildi.

Buğdayda yaşanan iyimserliği
Ukrayna da dağıtamadı

Şiddetli kuraklığın hububat ürünleri ekili alanlara zarar vermesi nedeniyle Rusya’dan sonra Ukrayna’nın da hububat ihracatını kısıtlayabileceği bildirildi. Ancak önceki gün açıklanan ve dünya küresel üretiminin Karadeniz’den kaynaklanacak açığı kapatabileceği bilgisi, buğday fiyatlarındaki düşüş trendini sürdürüyor. Dünya borsalarında işlem gören buğday konratları yatay seyrini sürdürerek 706 cent/bushel seviyesinden işlem görüyor.

Dünyanın bir numaralı arpa ve altıncı büyük buğday ihracatçısı Ukrayna’nın Tarım Bakanı Mykola Prysyazhnyuk düzenlediği basın toplantısında, kış aylarında don ve yazın ise kurak havanın hububat ürünleri ekili alanlara zarar verdiğini, hububat ihracatına kota konulmasına ilişkin nihai kararı gelecek hafta vereceklerini söyledi.

“Kota uygulanacaksa bu buğdaya olacak” diyen Prysyazhnyuk, ancak kota kararından mısır ve diğer hububat ürünlerinin de etkilenebileceğini belirtti. Prysyazhnyuk, “İlk kota teklifi 7-8 milyon ton olabilir. Bu, bütün hububat ürünleri için. Nihai kota miktarı mısır hasadından sonra belli olabilir” dedi.

Ukrayna’nın bu yıl hububat hasadının 40-42 milyon tonu bulabileceği belirtiliyor. Bu miktar geçen yıla göre yüzde 13 daha az. Ukrayna’nın ihtiyacı ise 26 milyon tonu buluyor. Kuraklığın vurduğu Kazakistan’ın da hububat satışlarına kısıtlama getirebileceği belirtildi. Kazakistan Hububat Birliği Başkanı Nurlan Tleubayev, en büyük 10 buğday ihracatçısından biri olan Kazakistan’da düşük hasadın üretim fazlasını azaltacağını ve yüksek ulaştırma maliyetlerini ayarlamak için fiyatların çok düşük seviyelerde bulunduğunu, en önemli konunun fiyat olduğunu söyledi.

ABD’de satışlar artıyor

Bu arada ABD’nin buğday ve mısır ihracatı arttı. ABD’li ihracatçılar 2007 yılından bu yana ilk kez bir günde en büyük mısır ihracatı yaptılar. Mısırın çiftlik hayvanlarının beslenmesinde buğdayın yerini alabileceği belirtildi.

ABD buğdayının kilesi 6.95 dolardan işlem gördü. Geçen hafta buğdayın kilesi 8.41 dolarla zirve yapmıştı. Buğday fiyatının yükselmesinde 130 yılın en kötü kuraklığını yaşayan dünyanın üçüncü büyük buğday ihracatçısı Rusya’nın 15 Ağustos-31 Aralık arasında buğday ve un ihracatını yasaklaması etkili olmuştu.

Dünya Bankası ülkelere, hububat ihracatını yasaklamaması çağrısında bulunmuştu. Dünyanın bir numaralı buğday ihracatçısı ABD’nin üretim fazlasının buğday fiyatlarının artmasını önlemesi bekleniyor. Buğday fiyatlarının kilesi 2008 yılında 13 dolara fırlamıştı.
Kuraklığın önemli buğday ihracatçısı Rusya’da hasadı olumsuz etkilemesi nedeniyle küresel buğday üretiminin üç yıldaki en düşük seviyesini bulması bekleniyor. Ancak stokların tatminkâr seviyelerde kalacağı tahmin ediliyor