Trakya’ya Canlı Hayvan sevkine ilişkin olarak usulsüz sevk girişimine yaptırımlar
Trakya’ya Canlı Hayvan sevkine ilişkin olarak usulsüz sevk girişiminde bulunan Hayvan sahiplerini ne gibi yaptırımlar beklemektedir?
Avrupa Birliğinin 12. Fasıl Gıda Veterinerlik ve Bitki Sağlığı başlığının açılış kriterlerinden bir tanesi de Trakya Bölgesinin şap hastalığından arilik statüsü kazanılması olup, bu arilik statüsünün kazanılması için o bölgede son iki yılda hastalığın görülmemesi,hayvan hareketlerinin kontrol altına alınması, periyodik aşılamaların yapılması ve hastalığın görülmediğine dair sero-survey çalışmaları ve laboratuar analizleriyle bu durumun desteklenmesi gerekmektedir. Bu meyanda Trakya Bölgesinde Kasım-2007 tarihinden itibaren şap hastalığının görülmemesi ve survey çalışmalarının yapılarak hastalığın görülmediğine dair laboratuar raporlarıyla durumun desteklenmesi ve neticesinde de hayvan hareketlerinin kontrol altına alınmasını takiben, bu kapsamdaki tüm bilgi ve belgeler ile çalışmalar Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’ne sunulmuştur. Akabinde 176 üye ülkenin oybirliği ile kabulü sonucu 27.05.2010 tarihinde ülkemizin Trakya Bölgesi şap hastalığından aşılı arilik statüsü kazanmıştır. 2006 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından bu doğrultuda Trakya Bölgesine büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sevki yasaklanmış olup, ancak Trakya Bölgesine hayvan sevkini Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü kriterlerine uygun bir şekilde yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu kriterler ise(Trakya Bölgesine yapılacak canlı hayvan sevk kriterleri) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın 2010/07 nolu genelgesi ile detaylı bir şekilde düzenleme alanı bulmuştur.
Söz konusu bu düzenlemeler yasal zemine ise 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu madde 8 ile kavuşmuştur. 5996 s. Kanun 8. Maddesi : “Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin sevklerine ilişkin hususlar ile canlı hayvan ticareti yapanlar, nakliyeciler ve nakil ile ilgili şartlar ve bunlara ilişkin işlemler Bakanlık’ça belirlenir. Bu hususlarla ilgili Bakanlık’ça belirlenen şartlara uyulması zorunludur” denilmektedir. Görüldüğü üzere hayvan sevki konusundaki düzenleme yetkisi doğrudan Bakanlığa bırakılmıştır. Bakanlık ise bu kanuni düzenlemenin detayını yönetmelik hükümleri ile doldurmuş ve detaylandırmıştır. İlgili yönetmelik; Yurt içinde Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerin Nakilleri Hakkındaki Yönetmelik olup, yönetmeliğin 7. maddesi şöyledir: MADDE 7“(1) Hayvan ve hayvansal ürün nakillerinde, resmi veteriner hekim veya yetkilendirilmiş veteriner hekim tarafından muayene ve kontrolden geçirilerek nakli uygun görülen hayvan ve hayvansal ürünler için veteriner sağlık raporu düzenlenir. (4) Hayvan ve hayvansal ürünlerin nakli için resmi veteriner hekim veya yetkilendirilmiş veteriner hekim tarafından düzenlenmiş veteriner sağlık raporunun nakil sırasında ve yasal hareket bildirimi süresince varış işletmesinde bulundurulması zorunludur.”
Tüm bu hukuki düzenlemeler birbirini takip etmekle birlikte oldukça karışık görünse de özünde hep aynı şeyi tekrar etmektedir. Trakya Bölgesine Canlı hayvan sevki yapmak isteyen küçük yada büyük ölçekli tüm hayvan sahiplerinin söz konusu hayvanlarının bu bölgeye geçişi için herhangi bir sakınca olmadığını ispatlamaları gerekmektedir. Bu ispat ise ancak ve ancak bulundukları yer İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri tarafından verilen Hayvan Sevklerine Mahsus Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporu ile mümkün olmaktadır. Özellikle Kurban Bayramı döneminde ellerindeki bu Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporu ile hayvan sahipleri bilinçli yada bilinçsiz olarak Trakya bölgesine geçmeye çalışmaktadır ancak bu girişim sonucu ise idari yaptırımla karşı karşıya kalmaktadırlar. Özellikle İstanbul üzerinde yapılan denetimler ile bahsi geçen konularda ihlali tespit edilen hayvan sahiplerine ve bu hayvanları taşıyan nakil vasıtası sahiplerine 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu madde 36/f) uygulanmaktadır ve bu hüküm şöyledir: “ 8 inci madde gereği canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin sevklerinde Bakanlıkça belirlenen belgeleri bulundurmayan canlı hayvan ve hayvansal ürün sahiplerine sığır cinsi hayvanlar için hayvan başına üçyüz Türk Lirası(yeniden değerleme oranı ile 323 Türk Lirası), koyun ve keçi türü hayvanlar için hayvan başına elli Türk Lirası, diğer hayvan türleri ve hayvansal ürünler için araç başına bin Türk Lirası, ayrıca nakil vasıtası sahiplerine bin Türk Lirası, Bakanlıkça izin verilen yerler dışında hayvan satışı yapanlara bin Türk Lirası idarî para cezası verilir.” Görüldüğü üzere hayvan sayısı arttıkça ceza miktarı da artmakta ve nakil vasıtası sahibi de cezadan nasibini almaktadır.
Tüm açıklamalar neticesinde Hayvan sahipleri ellerindeki Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporunu yurtiçinde her yere gidebilirim olarak algılamamalı ve bu konuya ilişkin bulundukları yer İl/İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinden detaylı bilgi almalıdır, ya da alternatif bir durum olarak ilgili yaptırımları ödemeyi göze almalıdır. (Gıda Hukuku)
