Üreticide 49 kuruşa kadar inen domatesin markette 2 lira 31 kuruşa satılmasının izahı yok.
-TZOB Genel Başkanı Bayraktar:
-“Üreticide 49 kuruşa kadar inen domatesin markette 2 lira 31 kuruşa satılmasının izahı yok. Üretici de tüketici de kaybediyor”
-“Tüketicimiz, markette, üretici fiyatlarına oranla, kuru incir ve domateste 4,7, maydanoz ve limonda 4,3 kat, kuru kayısıda 3,9, salatalıkta 3,6 kat, sivri biberde 3,1 kat, elma, kabak, patlıcanda 3 kat, sütte 2,9 kat fazla para ödediğini bilsin”
-“Bu fark kapatılmalı, üretici de kazanmalı, tüketici de makul fiyatlarla ürün alabilmeli”
-“Hasat edilen ürün miktarındaki değişime bağlı olarak salatalık, yeşil fasulye üretici fiyatlarında artış, domates ve patlıcan fiyatlarında düşüş meydana geldi”
-“Kuru fasulyede yeni sezon üretici fiyatı, geçen yıla göre yüzde 33,75 arttı. Kuru üzümde meydana gelen artış ise yaşanan don afeti nedeniyle rekoltede görülen düşüşten kaynaklandı”
-“Yeni ürünün piyasaya girmesiyle birlikte kuru kayısı fiyatlarında düşüş meydana geldi. Limonda da hasadın başlamasıyla birlikte fiyatlarda düşüş yaşandı”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki fahiş fiyat farklarına dikkati çekerek, “Üreticide 49 kuruşa kadar inen domatesin markette 2 lira 31 kuruşa satılmasının izahı yok. Üretici de tüketici de kaybediyor” dedi.
Bayraktar, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri, takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklama yapmaya devam ettiklerini belirtti.
Üretici ile market fiyatları arasındaki makasın Eylül ayında da kapanmadığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Üretici ve market arasında fiyat farkının en fazla olduğu ürün yüzde 370’le kuru incir. Kuru inciri fiyat farkında sırasıyla yüzde 368,24 ile domates, yüzde 333,48 ile maydanoz, yüzde 330,08 limon, yüzde 293,68 kuru kayısı, yüzde 258,78 ile salatalık, yüzde 209,34 ile sivri biber takip etti. Fiyat farkı elmada yüzde 197,72’yi, kabakta yüzde 196,84’ü, patlıcanda yüzde 196,08’i, sütte yüzde 191,30’u, kavunda yüzde 186,56’yı, havuçta yüzde 185,71’i, yeşil soğanda yüzde 183,17’yi buldu.
Bugün üreticide 7 lira olan kuru incir 32 lira 90 kuruşa, 49 kuruş olan domates markette 2 lira 31 kuruşa, 23 kuruş olan maydanoz markette 98 kuruşa, 1 lira 3 kuruş olan limon 4 lira 41 kuruşa, 9 lira 50 kuruş olan kuru kayısı 37 lira 40 kuruşa, 68 kuruş olan salatalık 2 lira 43 kuruşa, 1 lira 5 kuruş olan sivri biber 3 lira 26 kuruşa, 1 lira 15 kuruş olan süt 3 lira 35 kuruşa satılmaktadır.
Tüketicimiz, markette, üretici fiyatlarına oranla, kuru incir ve domateste 4,7, maydanoz ve limonda 4,3 kat, kuru kayısıda 3,9, salatalıkta 3,6 kat, sivri biberde 3,1 kat, elma, kabak, patlıcanda 3 kat, sütte 2,9 kat fazla para ödediğini bilsin.
Bu fark kapatılmalı, üretici de kazanmalı, tüketici de makul fiyatlarla ürün alabilmelidir.”
-Market fiyatlarındaki değişim-
Eylül ayında market fiyatlarında havuç, mısırözü yağı, süt, kuru kayısı, kuru incir ve ayçiçeği yağı fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 33,64’le en fazla limonda görüldüğünü bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 20,33 ile iç fındık, yüzde 17,94 ile pirinç, yüzde 17,07 ile yeşil fasulye, yüzde 13,71 ile Antep fıstığı, yüzde13,46 ile patates, yüzde 12,92 ile yeşil mercimek, yüzde 12,50 ile yumurta, yüzde 9,36 ile kuru soğan, yüzde 6,29 ile kırmızı mercimek, yüzde 4,81 ile kuru fasulye, yüzde 2,18 ile toz şeker izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 48,04 ile salatalıkta görüldü. Salatalıktaki fiyat artışını yüzde 28,06 ile sivri biber, yüzde 26,96 ile domates, yüzde 23,65 ile yeşil soğan, yüzde 13,68 ile patlıcan, yüzde 12,61 ile kuru üzüm, yüzde 10,16 ile kabak, yüzde 10,12 ile tavuk eti, yüzde 9,04 ile nohut, yüzde 2,65 ile kuzu eti, yüzde 2,31 ile zeytinyağı, yüzde 2,30 ile marul, yüzde 1,95 ile maydanoz, yüzde 0,05 ile dana eti takip etti.”
-Üretici fiyatlarındaki değişim-
Eylül ayında üretici fiyatlarında kabak ve süt fiyatlarında değişim olmazken, fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 20,83 oran ile kuru kayısı olduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Kuru kayısıdaki fiyat düşüşünü yüzde 16,33 ile limon, yüzde 11,39 ile havuç, yüzde 7,10 ile patlıcan, yüzde 6,83 ile fındık, yüzde 4,21 ile domates, yüzde 1,91 ile kuzu eti, yüzde 1,72 ile Antep fıstığı, yüzde 1,50 ile patates, yüzde 1,09 ile pirinç, yüzde 0,73 ile kırmızı mercimek takip etti.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 35,33 oran ile salatalıkta görüldü. Salatalıktaki fiyat artışını yüzde 33,75 ile kuru fasulye, yüzde 28,76 ile yeşil soğan, yüzde 27,32 ile marul, yüzde 21,05 ile kuru soğan, yüzde 19,23 ile nohut, yüzde 16 ile kuru üzüm, yüzde 15,69 ile yeşil mercimek, yüzde 15,12 ile sivri biber, yüzde 12,50 ile yumurta ve maydanoz, yüzde 4,35 ile yeşil fasulye, yüzde 4 ile zeytinyağı, yüzde 3,70 ile kuru incir, yüzde 0,12 ile dana eti izledi.”
-Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Hasat edilen ürün miktarındaki değişime bağlı olarak salatalık, yeşil fasulye üretici fiyatlarında artış, domates ve patlıcan fiyatlarında düşüş meydana geldiği bilgisini veren Bayraktar, “kuru fasulyede yeni sezon üretici fiyatı, geçen yıla göre yüzde 33,75 arttı. Kuru üzümde meydana gelen artış ise yaşanan don nedeniyle rekoltede görülen düşüşten kaynaklandı. Yeni ürünün piyasaya girmesiyle birlikte kuru kayısı fiyatlarında düşüş meydana geldi. Limonda da hasadın başlamasıyla birlikte fiyatlarda düşüş yaşandı.”
Seçilmiş ürünlerde 30 Eylül 2015 tarihi itibarıyla ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları:
| Ürünler | Üretici | Hal | Pazar | Market | Hal/ Üretici | Pazar/ Üretici | Market/ Üretici |
| Fiyatı (TL/Kg) | Fiyatı (TL/Kg) | Fiyatı (TL/Kg) | Fiyatı (TL/Kg) | Fiyat Farkı (Yüzde) | Fiyat Farkı (Yüzde) | Fiyat Farkı (Yüzde) | |
| Domates | 0,49 | 0,86 | 1,33 | 2,31 | 74,32 | 170,27 | 368,24 |
| Salatalık | 0,68 | 1,02 | 1,67 | 2,43 | 50,25 | 146,31 | 258,78 |
| Sivri Biber | 1,05 | 1,63 | 2,67 | 3,26 | 55,06 | 153,16 | 209,34 |
| Yeşil fasulye | 2,52 | 3,06 | 3,67 | 4,79 | 21,53 | 45,50 | 89,88 |
| Patlıcan | 0,85 | 1,04 | 1,83 | 2,52 | 22,55 | 115,69 | 196,08 |
| Kabak | 0,79 | 0,99 | 1,83 | 2,35 | 25,53 | 132,07 | 196,84 |
| Havuç | 0,70 | 1,12 | 1,56 | 2,00 | 59,52 | 122,86 | 185,71 |
| Marul (Adet) | 1,17 | 1,28 | 1,95 | 2,43 | 9,87 | 67,38 | 108,30 |
| Maydanoz (Adet) | 0,23 | 0,33 | 0,55 | 0,98 | 47,22 | 144,44 | 333,48 |
| Yeşil Soğan (Kg) | 1,50 | 2,70 | 2,58 | 4,25 | 80,00 | 72,22 | 183,17 |
| Kuru Soğan | 0,54 | 0,86 | 1,04 | 1,28 | 60,25 | 94,10 | 138,51 |
| Patates | 0,60 | 0,97 | 1,21 | 1,56 | 60,22 | 100,28 | 158,29 |
| Limon | 1,03 | 1,88 | 3,20 | 4,41 | 82,93 | 212,20 | 330,08 |
| Elma | 1,22 | 2,14 | 2,30 | 3,63 | 75,41 | 88,52 | 197,72 |
| Kavun | 0,60 | 0,89 | 1,25 | 1,72 | 48,33 | 108,33 | 186,56 |
| Kuru Fasulye | 4,28 | 4,50 | 6,33 | 6,60 | 5,14 | 47,98 | 54,24 |
| Nohut | 2,79 | 3,60 | 5,00 | 6,36 | 29,03 | 79,21 | 128,02 |
| Kırmızı Mercimek | 2,73 | 4,20 | 3,83 | 5,27 | 53,85 | 40,42 | 92,92 |
| Yeşil Mercimek | 2,95 | 5,00 | 3,67 | 4,95 | 69,49 | 24,29 | 67,91 |
| Pirinç | 2,72 | 3,40 | 11,83 | 5,72 | 25,00 | 335,05 | 110,14 |
| Kuru Kayısı | 9,50 | 22,00 | 37,40 | – | 131,58 | 293,68 | |
| Kuru Üzüm | 5,80 | 10,00 | 13,40 | – | 72,41 | 131,03 | |
| Kuru İncir | 7,00 | – | 17,00 | 32,90 | – | 142,86 | 370,00 |
| Fındık (İç) | 22,36 | – | 35,00 | 52,45 | – | 56,53 | 134,57 |
| Antep Fıstığı | 28,50 | – | 40,00 | 43,83 | – | 40,35 | 53,78 |
| Yumurta | 0,27 | – | 0,50 | 0,39 | – | 85,19 | 42,59 |
| Süt (Litre) | 1,15 | – | – | 3,35 | – | – | 191,30 |
| Dana Eti | 24,93 | – | – | 38,85 | – | – | 55,82 |
| Kuzu Eti | 22,56 | – | – | 43,48 | – | – | 92,72 |
| Zeytinyağı | 13,00 | – | – | 22,47 | – | – | 72,82 |
| Mısırözü Yağı | – | – | – | 6,96 | – | – | – |
| Ayçiçek Yağı | – | – | – | 6,69 | – | – | – |
| Toz Şeker | – | – | – | 4,18 | – | – | – |
| Tavuk Eti | – | – | – | 6,70 | – | – | – |
Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır.
Seçilmiş ürünlerde market fiyatlarındaki aylık değişim:
| Market fiyatları | 31 Ağustos 2015 (TL/Kg) | 30 Eylül 2015 (TL/Kg) | 31 Ağustos 2015/ 30 Eylül 2015 Değişim (Yüzde) |
| Salatalık | 1,64 | 2,43 | 48,04 |
| Sivri Biber | 2,54 | 3,26 | 28,06 |
| Domates | 1,82 | 2,31 | 26,96 |
| Yeşil Soğan | 3,44 | 4,25 | 23,65 |
| Patlıcan | 2,21 | 2,52 | 13,68 |
| Kuru Üzüm | 11,90 | 13,40 | 12,61 |
| Kabak | 2,13 | 2,35 | 10,16 |
| Tavuk Eti | 6,08 | 6,70 | 10,12 |
| Nohut | 5,83 | 6,36 | 9,04 |
| Kuzu Eti | 42,36 | 43,48 | 2,65 |
| Zeytinyağı | 21,96 | 22,47 | 2,31 |
| Marul (Adet) | 2,37 | 2,43 | 2,30 |
| Maydanoz (Adet) | 0,96 | 0,98 | 1,95 |
| Dana Eti | 38,83 | 38,85 | 0,05 |
| Havuç | 2,00 | 2,00 | 0,00 |
| Mısırözü Yağı | 6,96 | 6,96 | 0,00 |
| Süt (Litre) | 3,35 | 3,35 | 0,00 |
| Kuru Kayısı | 37,40 | 37,40 | 0,00 |
| Kuru İncir | 32,90 | 32,90 | 0,00 |
| Ayçiçek Yağı | 6,69 | 6,69 | 0,00 |
| Toz Şeker | 4,27 | 4,18 | -2,18 |
| Kuru Fasulye | 6,94 | 6,60 | -4,81 |
| Kırmızı Mercimek | 5,62 | 5,27 | -6,29 |
| Kuru Soğan | 1,41 | 1,28 | -9,36 |
| Yumurta | 0,44 | 0,39 | -12,50 |
| Yeşil Mercimek | 5,69 | 4,95 | -12,92 |
| Patates | 1,80 | 1,56 | -13,46 |
| Antep Fıstığı | 50,79 | 43,83 | -13,71 |
| Yeşil Fasulye | 5,77 | 4,79 | -17,07 |
| Pirinç | 6,97 | 5,72 | -17,94 |
| Fındık (İç) | 65,83 | 52,45 | -20,33 |
| Limon | 6,64 | 4,41 | -33,64 |
Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatlarındaki aylık değişim:
| Üretici fiyatları | 31 Ağustos 2015 (TL/Kg) | 30 Eylül 2015 (TL/Kg) | 31 Ağustos 2015/ 30 Eylül 2015 Değişim (Yüzde) |
| Salatalık | 0,50 | 0,68 | 35,33 |
| Kuru Fasulye | 3,20 | 4,28 | 33,75 |
| Yeşil Soğan | 1,17 | 1,50 | 28,76 |
| Marul (Adet) | 0,92 | 1,17 | 27,32 |
| Kuru Soğan | 0,44 | 0,54 | 21,05 |
| Nohut | 2,34 | 2,79 | 19,23 |
| Kuru Üzüm | 5,00 | 5,80 | 16,00 |
| Yeşil Mercimek | 2,55 | 2,95 | 15,69 |
| Sivri Biber | 0,92 | 1,05 | 15,12 |
| Yumurta | 0,24 | 0,27 | 12,50 |
| Maydanoz (Adet) | 0,20 | 0,23 | 12,50 |
| Yeşil Fasulye | 2,42 | 2,52 | 4,35 |
| Zeytinyağı | 12,50 | 13,00 | 4,00 |
| Kuru İncir | 6,75 | 7,00 | 3,70 |
| Dana Eti | 24,90 | 24,93 | 0,12 |
| Kabak | 0,79 | 0,79 | 0,00 |
| Süt (Litre) | 1,15 | 1,15 | 0,00 |
| Kırmızı Mercimek | 2,75 | 2,73 | -0,73 |
| Pirinç | 2,75 | 2,72 | -1,09 |
| Patates | 0,61 | 0,60 | -1,50 |
| Antep Fıstığı | 29,00 | 28,50 | -1,72 |
| Kuzu Eti | 23,00 | 22,56 | -1,91 |
| Domates | 0,52 | 0,49 | -4,21 |
| Fındık (İç) | 24,00 | 22,36 | -6,83 |
| Patlıcan | 0,92 | 0,85 | -7,10 |
| Havuç | 0,79 | 0,70 | -11,39 |
| Limon | 1,23 | 1,03 | -16,33 |
| Kuru Kayısı | 12,00 | 9,50 | -20,83 |
