Yumurta Sektöründe 2011 böyle geçti

HÜSEYİN SUNGUR

Yumurta Üreticileri Merkez Birliği Genel Sekreteri     

Hayat tek boyutlu değildir. Bir taraftan tedirgin edici şeyler yaşarken, diğer taraftan güzellikleri ve yenilikleri yaşamak mümkündür. Biz üreticiler de yumurta sektöründe benzer şeyleri yaşadık. Yüksek maliyetler ve düşük yumurta fiyatları ile girdiğimiz 2011 yılını ümitvar olarak bitirdik. Bu kısa yazıda, 2011 yılını nasıl geçirdiğimizi bazı veriler ışığında sizlere özetlemek istiyorum.

Türk Yumurta sektörü çok sayıda modern üretim tesisi ve bilgi birikimi ile dünya yumurta üretiminde onuncu sırada yer almaktadır.

Yumurta sektörü, 60 milyon civarındaki yumurtacı tavuk varlığı ve yıllık 14 milyar adete ulaşan yumurta üretimi ile yaklaşık 2,5 milyar ciroya sahiptir. Hali hazırda 100 bin civarında kişiye doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlamaktadır. Öte yandan çok önemli bir hayvansal protein kaynağı olan yumurtayı üreterek, 74 milyon Türk insanının sağlıklı beslenmesine katkı vermekte ve ihracatını her yıl artırmaktadır.

Yılın ilk yarısındaki ekonomik olumsuzluklara rağmen 2011 yılında yumurta sektörü büyümeye devam etmiştir. Yum-Bir verilerine göre 2010 yılında 12,8 milyar adet olan yumurta üretimi %9.76 büyüyerek 14 milyar adet olmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ise yumurta sektörü 2011 yılında  %9 büyümüştür.

Türkiye Yem Sanayicileri Birliği verilerine göre, Ocak 2011’de 740 TL/ton olan yumurta yemi, yılın ortalarında 850 TL/ton’a kadar yükselmiş, yılın son çeyreğinde ise bir miktar azalarak, yıl ortalaması 807 TL/ ton olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında en olumlu gelişme ise yumurta ihracatında sağlanmıştır. 2010 yılında 156 milyon dolar olan ihracat, % 83 artarak 286 milyon dolara yükselmiş ve bir rekora imza atılmıştır. Başka bir ifade ile 3,5 milyar adet yumurta ihracatı gerçekleşmiştir. Bu miktar toplam yumurta üretimimizin yaklaşık  %25’ine tekabül

2011 yılında damızlık amaçlı 548 bin adet anne/baba hattı ( Parent stok) civciv ithalatı gerçekleştirilmiş ve 44.7 milyon adet civciv üretilmiştir. Bu rakam aynı zamanda yumurta üretimine sokulan yumurtacı tavuk materyalini ifade

Yumurta üretim çiftlikleri bir taraftan üretim kapasitesini artırırken, diğer taraftan alt yapısını modernize etmeye 2011 yılında da devam etmiştir. Ancak, yumurtanın pazarlanması, markalaşma, yumurtalı ürün geliştirme  konularındaki gelişmeler yetersiz kalmıştır. 2009 yılının son aylarından itibaren yem maliyetlerinin artması,  plansız büyüme, yumurta fiyatlarının iç ve dış pazarda düşmesi ve köy yumurtası üretimindeki artışlar sektörü 2010 yılında krizin eşiğine getirmiştir. Tüketim ve ihracat artışına rağmen, yumurta sektörü 2010 yılında yaklaşık %15 oranında zarar etmiş ve sektördeki “yüksek maliyet/düşük yumurta fiyatı” sıkıntısı 2011 yılının Temmuz ayına kadar sürmüştür. 2011 yılında da girdi fiyatlarındaki yükseliş devam etmiştir. Bu yükseliş özellikle dışa bağımlı olduğumuz, damızlık, yem, aşı ve ilaç fiyatlarında dövizde ki artışa bağlı olarak da daha belirgin hale gelmiştir. 2011 yılının ilk yarısında yumurtanın satış fiyatı, maliyetlerin 3-4 kuruş altında seyretmiştir. Yılın ikinci yarısında ise tersi bir seyirle,  yem fiyatları bir miktar düşerken, yumurta fiyatları tedricen yükselmiştir. Yılsonu itibariyle yumurta maliyeti ortalama 15,5 Krş/adet,  yumurta satış ortalaması ise 16 Krş/adet olarak gerçekleşmiştir. Bu veriler ışığında sektörün 2011 yılını %3-4 oranında bir karla kapattığını söyleyebiliriz.

Bu yıl bir başka önemli gelişme de mevzuat konusunda yaşanmıştır. 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu yürürlüğe girdi, böylece AB Gıda mevzuatına uyum sürecinde bir aşama daha geçilmiş oldu. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 5996 Sayılı Kanun kapsamında yumurta sektörünü yakından ilgilendiren yönetmelikleri Aralık ayı içinde birbiri ardına yayınladı. Hastalıklarla mücadeleden, yem üretim ve arzına, kanatlı refahına, kadar çok sayıda yönetmelik uygulamaya girdi. Her ne kadar yönetmeliklerin bazı hükümleri için geçiş süreci olsa da,  üretimden-tüketime yumurta sektörü yeni bir evreye girmiştir. Üreticiler yeni dönemde, geleneksel kafes sistemlerini, alternatif kafes modelleri ile değiştirmek ve yem hijyeni ile kanatlı sağlığına her zamankinden daha fazla özen göstermek zorunda kalacaktır. Bu yenileşme sürecinde bir taraftan üretim standartları ve ürün kalitesi artarken, diğer taraftan maliyetler yükselecektir. Öte yandan ekonomik ve diğer nedenlerle üreticilerin yeni mevzuatlara uyumu gecikirse, yumurta üretiminin düşmesi ve fiyatların yükselmesi beklenebilir.

Ekonomik sıkıntıların yanında 2011 yılında, bizleri en çok mutlu eden en önemli bir olayda, Yum-Bir’in katkılarıyla sektörde düşünce ve hareket birlikteliğinin artmasıdır.

2012 yılında tavuklarınızın yumurtlamaya devam etmesi dileklerimle…

(Yumurta Üreticileri Merkez Birliği)