Yumurta sepeti ihracatçının elinde kaldı, fiyatlar düşüyor

Fiyatlarında zaman zaman dalgalanmalar yaşanan yumurta, en büyük alıcı konumundaki Irak’ın alımları azaltmasıyla üreticiyi krize soktu. Dış pazarda rekabet etmekte zorlanan yumurta üreticileri, son beş aydır yüzde 40 zararına ürün sattıklarını belirtiyor. Üretici, yem ve ihracat desteklerinin acilen artırılmasını istiyor.

Dış pazarlarda rekabet etmekte zorlanan yumurta üreticileri, 5 aydır zararına ürün satıyor. Türkiye’den Irak’a haftada 70 TIR yumurta gönderen Afyonkarahisarlı üreticiler, bu ülkenin alımları azaltmasıyla ciddi sıkıntıya girdi. Bu durumun 3-4 ay daha devam etmesi halinde birçok üreticinin batacağı belirtiliyor. Afyonkarahisar, Türkiye yumurta ihracatının yüzde 26’sını gerçekleştiriyor.

Irak, üreticiler için en büyük pazar durumunda. Türkiye’den Irak’a haftalık giden 260 TIR’lık yumurtanın 70 TIR’ını Afyonkarahisar gönderiyor. Yumurta üreticileri, Irak dışında az miktarda da olsa Suriye, İran, Azerbaycan, Mısır, Libya, İsrail’e ihracat yapıyor. Sektörde şirketleşerek güç birliği yapan üreticiler, kurdukları modern entegre tesislerde üretim ve paketleme yaparak ürünlerini yurtdışına ihraç ediyor. Ancak son dönemde Irak’ın kendi üreticisini teşvik etmesi sebebiyle oluşan pazar daralması sektörde fiyatların maliyetlerin aşağısına çekilmesine yol açtı. Arz fazlalığından dolayı iç piyasada 19 kuruşa satılan yumurtanın fiyatı 12 kuruşa düştü. Irak pazarında ise 360 adedi 35 dolardan satılan yumurta, 19 dolara kadar geriledi.

Afyon Yumurta AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Sait Evrenkaya, yumurta sektörünün zor günler geçirdiğini söyledi. Afyon için en büyük pazarın Irak olduğunu belirten Evrenkaya, Ukrayna’nın fiyat kırmasıyla pazarda rekabet etmekte zorlandıklarını ve fiyatları yüzde 45’lere kadar aşağı çekmek zorunda kaldıklarını belirtti. Evrenkaya, sektörde üretim fazlalığı bulunduğunu ifade ederek, “Bu fazlalığı iç pazarın kaldırması mümkün değil. Biz bunu ancak Irak pazarı ve az da olsa birkaç ülkeye ihracat yaparak aşmaya çalışıyoruz. Ancak pazar daralması olunca mecburen fiyatları aşağıya çekmek zorundayız.” dedi. Evrenkaya, 17 kuruşa mal ettikleri yumurtayı 5 kuruş zararına 12 kuruşa verdiklerini, dışarıya 360 adedini 35 dolardan sattıkları yumurtanın fiyatını da 19 dolara çektiklerini anlattı.

Kumartaşlı Yumurta Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kumartaşlı da Türkiye’de yumurta üretimine kota getirilmesi gerektiğini söyledi. Yumurta fiyatının dip noktaları gördüğü zaman işletmelerin battığını, el değiştirdiğini, fiyatlar tavan yaptığında da pazara yeni üreticilerin girdiğini belirten Kumartaşlı, “Yıl bazında ortalama fiyatlar çıkarıldığında ortaya çıkan kârların yüksek rakamlar olmadığı görülecektir. Şu anda 5 aydır adet başında yumurtada yüzde 30, yüzde 40 zarar ettik. Bu arada birçok kişi borçlu, kredileri var, hammaddeye borçlu olanlar var. Bunların birçoğu ayakta kalamayınca işletmeler boşalıyor. Arz talep dengesi bu arada bozuluyor. Yumurta fiyatları tavan yaptığında bu sefer dışarıdan yeni oyuncular boşalan işletmeleri dolduruyor.” diye konuştu. Kumartaşlı, yem ve ihracat desteklerinin acilen artırılması gerektiğini dile getirdi.

İHRAÇ DESTEKLERİ ARTIRILMALI

Hisar Yumurta AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Cahit Pekin de Afyonkarahisar’ın Türkiye yumurta borsasını belirlediğini belirterek, 2012 yılında ülke genelinde 351 milyon dolarlık ihracatın 91 milyon dolarını yumurtacıların yaptığını söyledi. Pekin, “Yumurta sektöründe kuruşların önemi var. Mesela 16 kuruşa mal olan yumurtayı 17 kuruşa satıyorsunuz. Bu açıdan bakılırsa Irak pazarı bizim yükümüzü çekiyor. İhracat olmasa bu kadar yumurtayı iç piyasa çekmez. Ve üreticileri ciddi manada zarar eder. Dış pazarlara yönelmemiz lazım. Ancak bunun için de hammadde başta olmak üzere diğer desteklerin artırılması gerekiyor.” diye konuştu.

MESUT MERCAN – AFYONKARAHISAR (Zaman)