Yunanistan’daki Aynoroz kadınlara neden yasaklı?
Yunanistan’daki Aynoroz kadınlara neden yasaklı?
Yunanistan’da Rus Ortodoks rahiplerinin bin yıldır yaşadıkları Aynoroz’daki Athos Dağı, dünyada kadınlara yasaklı olan en geniş alan.
335 kilometrekarelik bir yarımadayı kaplayan dağa dişi hayvanların bile girişi yasak.
Peki bu yasağın kökeni ne?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yaptığı Athos Dağı ziyareti öncesi, Andy Walker yasağın nedenini araştırdı
Bin yıldır yasak
Athos Dağı’nı ziyaret etmek istiyorsanız, yapmanız gereken ilk şey pasaportunuzun bir kopyasını Athos Dağı Hac Bürosuna göndermek.
Her gün, 100 Ortodoks ve 10 Ortodoks olmayan erkek hacı adayı, yarımadanın 20 manastırından birinde üç gece kalmak için kabul ediliyor.
Kadınlar ise dağa giriş için izin alamıyor. Bu yasak, bin yıldan fazla süredir yürürlükte. Kadınların yarımadanın kıyısına dahi 500 metreden fazla yaklaşmalarına izin verilmiyor.
‘Athos Dağı: Cennette Yenilenme’ adlı kitabın yazarı Dr Graham Speake’e göre, 10. yüzyıldaki bir fermanda dişi hayvanların yarımadanın dışına çıkarılması gerektiği belirtiliyor ancak kadınlar hakkında bir şey söylenmiyor, çünkü “herkes kadınların erkek manastırlarına girişlerine izin verilmediğini zaten biliyor”.
Bu Hristiyan din adamlarının ettiği bekâret yeminini çiğnenmemesini sağlamanın en basit yolu olarak düşünülmüş.
Aynoroz’u farklı kılan ise, bütün bir yarımadanın tek bir dev manastır olarak sayılması ve kadınlara yasaklanması.
Ancak kadınların yasaklanmasının, Ortodoks gelenekle bağlantılı olan bir nedeni daha var.
Speake şöyle açıklıyor: “Hikâyelerden birine göre, Azize Meryem Kıbrıs’a gitmek isterken gemisinin yoldan çıkması nedeniyle Aynoroz kıyısına gelmiş. Adayı öyle sevmiş ki oğluna dua ederek, adanın kendisine verilmesini istemiş. Oğlu İsa Mesih ise bunu kabul etmiş. Aynoroz bugün hala “Tanrının annesinin bahçesi” olarak adlandırılıyor. Bu nedenle de adada kadın cinsini yalnızca Azize Meryem’in temsil etmesi gerektiğine inanılıyor.”
Bu kural kediler hariç olmak üzere, evcil hayvanlara da uygulanıyor.
Speake, “Adada bir çok kedi var ve kedilerin olması fare varlığı nedeniyle iyi bir şey. Ancak din adamları bu kediler arasında dişi kedilerin de olduğu gerçeğini görmezlikten geliyorlar” diyor.
Kadınlara yasak olan diğer bazı yerler
Sabarimala tapınağı: Hindistan’ın güneybatısındaki Kerala eyaletindeki tapınak, kadınların regl dönemlerini dışarda bırakmak amacıyla 10 ila 50 yaş arası kadınlara yasaklı. Kadın hakları savunucuları bu yasağı Hindistan Yüksek Mahkemesi’ne başvurarak geçersiz kılmaya çalışıyorlar.
Omine Dağı: Japonya’da Şugendo dinine inananlar tarafından kutsal görülen Omine Dağı, erkeklerin imanlarını, zorlayıcı fiziksel zorluklar karşısında test ettikleri bir yer ve kadınlara yasaklı.
Herbertstrasse: Hamburg’da genelevlerin bulunduğu Herbertstrasse adlı bölgede, “18 yaşından küçük çocuklar ve kadınlar giremez” tabelası bulunuyor.
Yarımada, görkemli Simonos Petras manastırına da ev sahipliği yapıyor
Aynoroz’daki bu yasak nedeniyle, süt ürünleri ve yumurtalar dışardan getiriliyor.
“Yarımadadakiler süt ürünlerini çok az yiyorlar. Biraz peynirleri var, salatada peyniri çok seviyorlar.” Speake’a göre. “Paskalya zamanı da kırmızıya boyadıkları yumurtaları oluyor. Ancak yumurtaları da dışardan getirtmek zorundalar çünkü adada hiç tavuk yok”
Dişi yasağına, kontrolü neredeyse imkansız olan vahşi hayvanlar konusunda bir istisna yapılmış.
Kurallara göre, Aynoroz’a giden erkeklerin sakal bırakabilmeleri gerekiyor.
Bizans döneminde genç oğlanların ve hadımların da adaya girmesine karşı da önlemler alınmış. Speake’a göre, “korku, bir kadının oğlan ya da hadım kılığında adaya sızabilme ihtimali.”
Ancak bugünlerde, yetişkin birinin gözetiminde, oğlanların girişine izin veriliyor. Speake “Rahipler çocuklarla ilgileniyor ve etrafta gençlerin olmasından memnun oluyorlar” diyor.
İstisnalar var
Yasağa rağmen kadınların yarımadayı ziyaret ettikleri olmuş. 1946-49 yılları arasındaki Yunan iç savaşında, yarımadaya kaçan hayvanlarını almaya gelen köylülerin arasında kadınlar da varmış.
1953 yılında Maria Poimenidou adlı bir kadın da, erkek kılığına girerek adaya gitmeyi başarmış ve bunun sonucunda kadınların Aynoroz’a gidişini yasaklayan bir yasa çıkarılmış.
Son dönemlerde ise Ukraynalı insan kaçakçıları yarımadaya dört Moldovalı kadını bırakmıştı. Kadınlar polis tarafından kısa bir süreliğine gözaltına alınmış ancak rahipler kadınları affetmişlerdi.
Bu Rusya Devlet Başkanı Putin’in Aynoroz’daki Aziz Panteleimon Rus Ortodoks manastırını ikinci ziyareti. 2005 yılındaki ilk ziyaretinde, yarımadadaki hacıların çoğunluğu Yunandı. Bugün ise, Speake’a göre, 40 bin ziyaretçinin yarısından fazlası Rus ve Rus manastırının 500 ziyaretçi için odası bulunuyor.
