‘Atatürk Ramazan’da saz çaldırmaz, çok defa Yasin Suresi’ni okurdu’

‘Mustafa Kemal Atatürk’ün Manevi Dünyası’ adlı çıkacak olan yeni kitapta Atatürk’ün bilinmeyen yönleri kaleme alındı

Atatürk’ün şimdiye kadar gün yüzüne çıkmayan notlarına göre güzel sesle okunan Kuran’ı dinlemeyi

 sever ve özellile Yasin Suresi’ni okur, Ramazan ayı ve kandil gecelerinde köşke saz ekibini sokmazdı.

 Çanakkale şehitleri için de özel mevlit okuturdu.

Atatürk’ün aile ve manevi hayatıyla ilgili araştırmalarda bulunan hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Ali Güler, “Mustafa Kemal Atatürk’ün Manevi Dünyası” başlıklı yeni bir çalışmaya imza atmaya hazırlanıyor. Milliyet’ten Mert İnan’ın haberine göre, Güler’in binlerce anı ve belgeyi tarayarak kaleme aldığı çalışmasında, Atatürk’ün dine bakışı ve manevi hayatıyla ilgili bugüne kadar bilinmeyen detaylar yer alıyor. Güler, çalışma için “İnsan Atatürk’ü, halkımıza doğru şekilde anlatmak, büyük kurtarıcının milletin değerleriyle barışık olduğunu, manevi dünyasında bazı kesimlerin iddia ettiği gibi dine karşı bir tutum içinde olmadığını ortaya koymak istedim” diyor.

Yakında yayınlanacak çalışmanın detaylarını Milliyet’ten Mert İnan ile paylaşan Güler; bazı çevrelerin Atatürk’ü dinsiz göstermeye çalıştığını belirterek; “Atatürk’e ait 19-14 Fihrist Numaralı Not Defteri’nde ‘10 Mart’ta Hafıza Kur’an okuttum, 15 Mart’ta Hafıza okuttuk, 20 Mart’ta Hafız Kur’an okudu’ ifadeleri yer almaktadır” dedi. İşte Güler’in çalışmasında Ata’nın manevi hayatı hakkında öne çıkan konular…

Yrd. Doç. Güler’in çalışmasında Atatürk’ün dikkatini en fazla çeken surelerin başında, Yasin Suresi

 geldiği, 22 Mayıs 1926’da Bursa Türk Ocağı’nı ziyaret eden Atatürk’ün ağzından şöyle aktarılıyor:

Kur’an’da çok büyük hikmetler ve düsturlar vardır. Hele Yasin Suresi ne şahane yazılmıştır. Ben Kur’an okumak istediğimde çok defa Yasin Suresi’ni okurum.

Atatürk’ün Dolmabahçe Sarayı’nda manevi kızlarında Nebile’ye Sabah ezanı okutması Mithat Cemal

Kuntay’ın anılarından şöyle aktarılıyor: Güneş doğarken çok müstesna bir Hadise oldu. Gazi’nin

manevi kızlarından Nebile Hanım, Gazi’nin işaretiyle sandalyenin üstüne çıktı. Sabah ezanı okumaya

başladı. Bir aralık baktım Nebile Hanım’ın ses damlalarına yaş damlaları karışıyordu. Gazi ağlıyordu!

O’nun İslâm geleneğinin aksine, bir kadına ezan okutması, bu konuda cinsiyet ayırımı yapmaması,

 Atatürk’ün alışılmışın dışında bir din yorumuna sahip olduğunun tipik işaretlerinden biriydi…

Florya Cumhurbaşkanlığı Köşkü’nde yaşanan ve Mahmut Baler’in ilginç anılardan biri ise şöyle:

“Atatürk, güzel sesle okunan Kur’an dinlemeyi çok severdi. Hafız’dan Uşak makamında Kur’an

 okumasını istedi. Hafız Yaşar: ‘Hangi sureyi emredersiniz?’ diye sordu. ‘Ne istersen onu oku’ dedi.

Hafız okumaya başladı. Atatürk, ‘Dur, Hicaz makamına geç’ dedi. Hafız birden bire hicaz makamına

 geçemedi. ‘Hıı…hıı’ diye makamı biraz aradıktan sonra buldu ve okumaya devam etti. Sonra Atatürk

 bana: ‘Kur’an okur musun? diye sordu. Okurum dedim. ‘Buyurun, okuyun.’ Hafızamda olan bir sureyi

 okumaya başladım. Biraz sonra bana da: ‘Hicaz makamına geçin’ dedi. Musikiye olan alâkama

 dayanarak hiç duraklamadan hicaz makamına geçtim. Atatürk Hafıza dönerek: ‘Bak buraya! İşte zeka

 ile aptallığın mukayesesi! Sana Kur’an oku dedim. Hangi sureyi istersiniz, diye sordun. Bu şarkı değil

ki, beğendiğimizi okuyalım; Allah’ın kelamı…dedi.”

Atatürk’ün Ramazan ayına verdiği önem ise kız kardeşi Makbule Hanım’ın şu şekilde anlatılıyor: “…Her Ramazanın bir günü ve ekseriyetle Kadir Gecesi bana iftara gelirdi. O gün imkan bulabilirse, oruç tutardı. İftar sofrasını eski tarzda isterdi. Oruçlu olduğu zaman iftara başlarken dua ederdi. Kur’an dinlemeyi sever, Kur’an yüksek sesle ancak makama aşina olanlar ve güzel sesliler okumalı derdi.

Annemin ölümünden sonra ruhuna hatim okutmak istemiştim. Bu arzumu kendisine söylediğim zaman ‘bana, çok iyi edersin. Benim için de okut’ demişti.

Dikkat çeken konulardan biri de Hafız Yaşar Okur’un Atatürk’ün Ramazan aylarındaki davranışlarıyla

 ilgili anıları:

“..Ramazanların Atam için çok büyük bir önemi vardı. Ramazan gelir gelmez, ince saz heyeti Çankaya

 Köşkü’ne giremezdi. Kandil Geceleri saz çaldırmazdı. Sadece beni huzuruna çağırır, Kur’an-ı

Kerim’den bazı sureler okuturdu.

Yrd. Doç Ali Güler’e göre Atatürk’ün ailesinde önemli sayılabilecek düzeyde bir “Mevlevilik” geleneği

 vardı. Nitekim Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması Kanunu çıktığı zaman Atatürk ‘Mevlâna Dergâhı’nın

 müze yapılması fikrini ortaya atmıştı. Milli eğitim Bakanı Vasıf Çınar, halkın buraya akın edeceği

 endişesini dile getirince Atatürk, ‘İyi ya! Ben de onu istiyorum. Mevlâna’yı her ziyaret edeni irticanın kucağından kurtarır, inkılâba ve vicdan hürriyetinin safına kazanırız’ demiştir.

Atatürk, Çankaya’da dil çalışmalarına katılan Konya Mevlevi Dergâhı eski postnişinlerinden Veled

 Çelebi İzbudak’a ‘Araplar Mevlana’yı kendi bünyelerine göre anlamış ve tatbik etmişlerdir. Mevlevilik tamamen Türk geleneklerinin Müslümanlığa nüfuz örneğidir. Dönerek Allah’a yaklaşma fikri, Türk dehasının en tabii ifadesidir’ demiştir.”

Yrd. Doç Güler, Atatürk’ün cebinde taşıdığı mercekli Kur’an-ı Kerim’in detayları hakkında şu bilgileri

 veriyor: Atatürk’ün üzerinde, göğsünün üzerindeki cebinde küçük bir Kur’anı Kerim taşıdığını biliyoruz.

Daha sonra Manevi Kızı Rukiye Erkin’e hediye ettiği bu Kur’anı Kerim; 1980 yılında Rukiye Erkin

 tarafından Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’ne bağışlanmıştır. Ön tarafında bir mercek

 bulunan gümüş mahfaza içindeki Küçük Kur’anı Kerim, 3.5 cm. uzunluğunda, 2.8 cm. genişliğinde, 1

 cm. yüksekliğindedir. Kur’an’ın kapağı yaldız süslüdür. Gümüşten yapılmış mahfazası üzerinde

 bezemeler vardır. Gümüş kutunun içindeyken bile hangi sayfası açıksa gümüş kapaktaki mercek

 yardımıyla rahatlıkla okunabilmektedir.

 Prof. Dr.Ethem Atnur (Tarihçi)

“Hafız Yaşar’ın özel el yazımı anılarında Atatürk’ün Kur’an okunurken birçok kereler ağladığı yazılıdır.

Gazi, her yıl Çanakkale Savaşları’nın yıldönümünde hafızlarını şehitliğe göndererek Kur’an okutuyordu.

Annesi Zübeyde Hanım, koyu denecek kadar dindar bir kadın ve aynı zamanda hafızdı. Böyle bir aile

içinde Yasin okumayı öğrendi. Mustafa Kemal Paşa, İslam coğrafyasındaki en önemli Kur’an tefsirini

 Elmalılı’ya yaptıran kişidir. Fahrettin Altay Paşa, Atatürk’ün ölüm anında Kelime-i Şehadet getirdiğini söylüyor. Şunu çok net biliyoruz ki; Atatürk, bazı kesimlerin iddia ettiği gibi dinsiz değildi. Laikliği savunması, içki içmesi, çağdaşlığı rehber edinmesi onu dinsiz kılmaz. Gazi için hilafet yanlısı veya 5 vakit namazında olan dindar biri de diyemeyiz. Allah inancını içinde yaşayan, Reklam yapmayan bir liderdi.”

Sinan Meydan (Tarihçi-Atatürk Araştırmacısı)

“Atatürk’ün Yasin okuduğu, Çanakkale Şehitleri için özel olarak her yıl mevlit okuttuğu, özellikle

 hafızlara Ramazan aylarında dualar okuttuğu tarihi vesikalarda yer almaktadır. 60-70 yıldır maalesef bunun tersine propaganda yapılmaya çalışılmış bazı kesimler tarafından Atatürk dinsiz, din düşmanı gibi gösterilmeye çalışılmıştır. Atatürk’ün not defterlerinde ve hafızının notlarında bunlar yazılıdır.

Manevi kızlarından Nebile Hanım’ın Ata’ya özel olarak ezan okuduğu da tarihi kaynaklarda mevcuttur.

Ancak sofu, dindar değildir. Allah inancı ve Müslüman olduğu açıktır.”