Hindistan’ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) girmesi sadece an meselesi

Önümüzdeki Perşembe ve Cuma günü Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de sıradaki Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi gerçekleşecek.

Son haberlere göre zirveden ana beklentiler ŞİÖ’nün tüm üye ülkelerinin (Kazakistan, Kırgızistan, Çin, Rusya, Tacikistan ve Özbekistan) Hindistan, Pakistan, İran ve Moğolistan olan dört ülkeye ŞİÖ’de tam üyelik statüsünü vererek örgütün genişlemesine hazır olmasıyla ilgilidir. Bu ülkelerin örgüte kabul edilmesi halinde ŞİÖ Doğu Avrasya coğrafyasının ana entegrasyon kuruluşu haline gelip uluslararası arenadaki statüsünü yükseltmiş olacak.

Bugün itibariyle dört ülkenin hepsi ŞİÖ’de gözlemci statüsüne sahiptir. Her birinin önünde bugüne kadar tam üyelik statüsüne kavuşması için farklı engeller vardı. İran için en büyük engeli uluslararası yaptırımlar oluşturuyordu. Hindistan ve Pakistan’a gelince onların ŞİÖ’ye girmesi için resmi engeller olmadığı halde Çin hep Hindistan’ın tam üyelik fikrine hiç sıcak bakmadığı yönündeki sinyaller veriyordu. Rusya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü uzmanı Boris Volhonskiy, bu konu görüşülmesinin çeşitli işlem sorunlarından dolayı uzun zaman boyunca ertelendiğini hatırlatarak şunu söyledi:‘Ancak son aylarda uluslararası durum önemli ölçüde değişti. BRICS üye ülkelerinin Kalkınma Bankası’nın kurulmasına dair kararı ve karşılıklı ödemelerde ulusal para birimlerini kullanma niyeti yakında Bretton Woods sisteminin oluşturduğu kurumların ve Amerikan dolarının dünyadaki monopolisine son verebilir’.

Aslında bu, Ukrayna’daki olaylarda gözlenen Washington’un histerisine neden oldu. ABD, Rusya ile açık siyasi mücadeleye girip aynı anda bir yandan Çin’i korkutmaya öbür yandan Hindistan’ı tatmin etmeye çalışarak BRICS ülkelerinin birliğinin bozulmasına yönelik bir sürü tedbir aldı. Bu arada Hindistan Washington’un çıkarlarına uygun olmayan rejimlere yönelik Amerikan yaptırımlarına katılmasıyla ilgili olumsuz deneyime sahiptir. Hatırlanacağı üzere 2012 yılında Hindistan ABD’nin baskısı üzerine İran petrol ithalatını azaltmıştı. Bu adım sadece petrol değil, bütün tüketim ürünleri fiyatlarının artmasına yol açmış, Hint ekonomisine büyük zarar verilmişti. Uzman Boris Volhonskiy sözlerine şöyle devam etti:

‘Galiba Çin de Hindistan’ın ŞİÖ’ye girmesinin olumsuz olmaktan çok olumlu nitelik taşıdığı kanaatine varmıştır. Son haberlere göre Hindistan’ın tam üye olarak örgüte kabul edilmesine itirazlar kaldırıldı. Medya kuruluşları, geçenlerde Brezilya’da düzenlenen BRICS Zirvezi sırasında Çin Başkanı Xi Jinping’in bu bilgiyi Hindistan Başbakanı Narendra Modi’ye verdiğini bildirdi’

Hindistan’ın ŞİÖ’de tam üyelik statüsüne kavuşması hem Hindistan’ın hem de ŞİÖ’nün yararına olacak. Uzman Boris Volhonskiy konuyla ilgili şunu söyledi:

‘Hindistan’ın İran ve Pakistan’ın yanısıra ŞİÖ’ye girmesi Afganistan 2014 meselesi ışığında Orta ve Güney Asya bölgelerini kapsayan geniş coğrafya için çok büyük önem taşıyor. ŞİÖ’de gözlemci statüsüne sahip olan Afganistan’ın komşuları ve Doğu Avrasya’nın diğer ülkelerinin ortak çabaları bu ülkede 90’lı yıllarda yaşanan ‘herkesin herkese karşı savaşı’ nın tekrarlanmasını önlemeye ve Afganistan’dan gelen terörizm, dini aşırıcılık ve uyuşturucu kaçakçılığı tehditlerini ortadan kaldırmaya yardım edecek’.

Ama en önemlisi, ŞİÖ’nün dört yeni üyesinin kabul edilmesiyle bölgesel örgüt olmaktan çıkıp, hızla değişen koşullarda tek kutuplu dünya düzenini kurma çabalarına son verebilecek yeni güç merkezi ve önemli küresel oyuncu statüsüne kavuşmuş olacağıdır.