Rusya Kırım’ı sessiz bir şekilde işgal ediyor

Ukrayna İçişleri Bakanı Rus askerlerinin Kırım’daki iki önemli limanın kontrolunu ele geçirdiklerini açıkladı. Medyada yer alan bir habere göre de Ukrayna Sahil Güvenlik Karargahı Rus birliklerince kuşatma altına alındı.

İçişleri Bakanı Arsen Avakov, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada durumu askeri işgal olarak tanımladı. Avakov, silahlı Rus askerlerinin Sivastopol’daki Belbek Havaalanı’na ulaşımı engellediğini de söyledi. Kentte Rusya’nın bir deniz üssü bulunuyor.

Silahlı bazı gruplar da Kırım’ın başkenti Simperofol’deki uluslararası havaalanında devriye gezmeyi sürdürüyor.

Simperofol’de bulunan Amerika’nın Sesi muhabiri Elizabeth Arrott, silahlı grupların kamuflaj kıyafetleri giydiklerini ve otomatik silahlar taşıdıklarını söyledi. Arrott, havaalanında durumun sakin olduğunu, uçuşların aksama olmadan devam ettiğini bildirdi.

Associated Press Haber Ajansı da Ukrayna Sınır Muhafaza Komutanlığı açıklamasına dayandırdığı haberinde, sahil güvenlik karargahının 30 Rus askeri tarafından kuşatıldığını yazdı. Bu konuda daha fazla ayrıntı alınamadı.

Rus resmi haber ajansları ise haberleri yalanladı.

Geçici Cumhurbaşkanı Olekxandr Turhnyov, Ulusal Güvenlik Kurulu’nu olağanüstü toplantıya çağırdı. Parlamento da Rusya’ya, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı göstermesi çağrısında bulundu.

Dün silahlı bazı gruplar Kırım’da resmi binaları işgal etmiş, binalara Rus bayrakları dikmişti.

Dün gece geç saatlerde Amerika Başkan Yardımcısı Joseph Biden, geçici başbakan Arseniy Yatsenyuk’u telefonla aradı. Biden, yeni hükümetin kurulmasını tebrik etti ve ülkesinin Ukrayna’ya destek vermeye hazır olduğunu söyledi.

Ukrayna parlamentosu, Batı yanlısı muhalefet lideri Yatsenyuk’u geçici hükümetin başbakanı olarak onayladı.

Yatsenyuk, devrik Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’i milyarlarca doları zimmetine geçirmekle suçluyor. Yatsenyuk, 70 milyar doların son üç yıl içinde offshore hesaplara aktarıldığını söylüyor. Ukrayna’ya verilen 37 milyar dolarlık kredinin de kayıp olduğunu iddia ediyor.

Bu arada Cenevre’deki yetkililer, Yanukoviç ve oğlunun para akladığı iddialarını belirlemek üzere soruşturma başlattı.

İsviçre hükümeti ayrıca 20 Ukraynalı yetkilinin mal varlıklarını dondurduğunu açıkladı.

IMF ve AB yerinde incelemeler yapmak üzere Ukrayna’ya ayrı ayrı heyet gönderiyor. Amerika da 1 milyar dolarlık borç garantisi vermeyi planlıyor.

Rusya’nın Ukrayna sınırında geniş çaplı bir tatbikat başlatması ve bölgeye savaş uçakları göndermesi Ukrayna, AB ve Amerika’da kaygıyla karşılandı.

Kırım parlamentosu da dün, bölgesel hükümetin feshini ve Kırım’ın Ukrayna’ya bağlı kalıp kalmayacağını belirlemek üzere referandum yapılmasını kararlaştırdı. Referandum 25 Mayıs’ta yapılacak. Aynı gün Ukrayna’da cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılması planlanıyor.

—-

Turçinov: Rusya Kırım’ı ilhak etmek istiyor

Ukrayna’nın geçici devlet başkanı Oleksandr Turçinov, Rusya’yı Kırım’da askeri güç konuşlandırmak ve Kiev’i “silahlı çatışmaya girmeye kışkırtmakla” suçladı.

Turçinov, televizyonda yaptığı konuşmada, “Moskova’nın, Kiev’deki geçici yönetimin kışkırtmalara tepki vermesini, bunun sonucunda da Kırım’ı ilhak etmeyi amaçladığını” savundu.

Turçinov’un konuşması, Rus uçaklarıyla bölgeye yüzlerce asker sevkedildiği yolundaki, henüz kesin olarak doğrulanmayan haberleri izliyor.

Rusya’ya bağlı olduklarına inanılan silahlı grupların da, belli başlı noktaları kontrol altına aldıkları belirtiliyor.

Geçici yönetimin lideri Turçinov, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’e “kışkırtmaları bırakıp görüşmelere oturma çağrısı”nda bulundu.

Turçinov, Rusya’nın tıpkı 2008’de Gürcistan’a asker göndermesi öncesindeki gibi hareket ettiğini belirtti.

Putin: Ukrayna hızla normale dönmeli

Önceki saatlerdeyse Rusya lideri Vladimir Putin Ukrayna’da şiddet olaylarının daha fazla tırmanmaması gerektiğini söylemişti.

Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, Putin bu yöndeki görüşünü bugün telefonda görüştüğü İngiltere Başbakanı David Cameron, Almanya Başbakanı Angela Merkel Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Herman van Rompuy’a aktardı.

Rus lider Ukrayna’da hızla normale dönülmesi gerektiğini vurguladı.

İngiltere Başbakanı David Cameron ise Putin’e, Rusya’nın Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerektiğini söyledi.

Almanya Başbakanı Merkel de Ukrayna’da istikrarsızlığın artması nedeniyle kaygılı olduğunu belirtti.

—

Ukrayna’dan Rusya’ya ‘işgal’ suçlaması

Ukrayna hükümeti ise Rusya’yı “işgalle” suçluyor.

İçişleri Bakanı Arsen Avakov, zırhlı araçlarca desteklenen Rus askerlerinin Kırım’daki Sivastapol Havaalanı dışında devriye gezdiklerini söyledi.

Bazı Ukrayna kaynakları, Rus ordusuna ait sekiz askeri helikopterin de Sivastopol’e vardığını duyurdu.

Ancak bu haberler bağımsız kaynaklarca doğrulanmadı.

Rusya’nın Karadeniz donanması ise askerlerinin Sivastopol Havaalanı’nda olmadığını duyurdu.

Kırım’ın diğer büyük havaalanı Simferopol de silahlı kişilerce işgal edilmiş durumda. Bu kişilerin Rusya yanlısı milisler olduğu sanılıyor.

Simferopol havaalanındaki iniş kalkışların, Kırım yarımadası üzerindeki hava sahasının uçuşa kapatılması nedeniyle iptal edildiği bildiriliyor.

Üst düzeydeki Ukrayna yetkilisi Sergiy Kunitsin, yerel medyaya, 2000’e yakın asker taşısığı düşünülen 13 Rus uçağının Simferepol yakınındaki bir askeri üsse indiğini söyledi; ancak bu haber henüz doğrulanmadı.

Yanukoviç: Saldırıya uğradım

Ukrayna’yı terkeden devrik cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, bugün Rusya’da basın toplantısı düzenledi.

Yanukoviç hâlâ meşru cumhurbaşkanı olduğunu, can güvenliğinin tehdit altında olması nedeniyle ülkesini terketmeye zorlandığını söyledi.

Viktor Yanukoviç, geçtiğimiz günlerde aracının silahlı saldırıya hedef olduğunu belirtti.

Basın toplantısında Rusça konuşan Yanukoviç, Ukrayna’da yönetimi “faşist holiganların” ele geçirdiğini savundu.

Yanukoviç, Kırım’da olup bitenler konusunda ise ”Yaşananlar Kiev’deki haydut darbesine bir yanıt niteliği taşıyor” dedi.

Sükunet çağrısında bulunan Yanukoviç, Kırım’ın Ukrayna’nın özerk bir parçası olarak kalması gerektiğini vurguladı.

Kırım’da referandum yapılacak

Moskova ve Kiev arasındaki ilişkiler, Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in muhalefetin protesto gösterileri sonrası iktidarı bırakmak zorunda kalmasının ardından gerginleşti.

Kimlikleri belirlenemeyen silahlı kişiler Perşembe günü zorla Kırım Parlamentosu’na girmiş ve binanın çatısına Rusya bayrağı asmıştı. Parlamento da daha sonra bölgenin özerkliğinin genişletilmesi için 25 Mayıs’ta referandum yapılacağını duyurmuştu. Sovyetler Birliği tarafından Ukrayna’ya verilen bölgede, Rusların yanı sıra Ukraynalılar ve Kırım Tatarları da yaşıyor.

Ukraynalıların çoğu, 1932-33 yıllarında yüz binlerce kişinin öldüğü ‘Holodomor’ olarak adlandırılan kıtlıktan Sovyetler Birliğini sorumlu tutuyor. Kırım Tatarları ise bazı Tatar liderlerin İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerle işbirliği yaptıkları gerekçesiyle yüz binlerce kişinin Orta Asya’ya sürülmesinin acıları unutulmuş değil.

1990’larda geri dönüş hakkı elde etmelerine rağmen Kırım Tatarları özerk bölgede nüfusun sadece yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor.

—–

Rus Ordusu Kırım’da harekete geçti

Ukrayna’ya bağlı Kırım’daki Simferopol havaalanının kontrolü Rus askerlerine geçti. Arma ve rütbelerini söken Rus askerleri, bölge parlamentosunu işgal etti ve kilit noktalara yerleşti.

Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’nde askeri üssü bulunan Rusya, krizde askeri seçeneği devreye soktu. Dün Kırım parlamentosu ve özerk yönetim binası “silahlı kişiler” tarafından işgal edilmişti. Rütbe ve armaları olmayan üniformalar giyen, plakası olmayan askeri kamyonlarla hareket eden “silahlı kişiler” bugün de Simferopol (Akmescit) Havaalanı’nın denetimini ele geçirdiler. 3 askeri kamyonla havaalanına gelen “silahlı kişiler” önce iç hatlar ardından dış hatlar terminalini kuşattılar ve kilit noktalara yerleştiler.

‘Kırım’a militan girişini önlüyoruz’

Rus Deniz Kuvvetleri’ne bağlı Karadeniz Donanması’nın merkezi Sivastopol’da bulunuyor. İnterfaks Ajansı’na bilgi veren Rus askeri yetkililer, operasyonun, “havaalanı üzerinden Kırım’a militan girişini önlemeyi amaçladığını” bildirdiler.

Kırım’da nüfusun çoğunluğunu Ruslar oluşturuyor. Kiev’deki Batı yanlısı rejim değişikliğini onaylamayan Ruslar, Kırım bölge parlamentosundan özerklik referandumu kararı çıkmasını sağladı. 25 Mayıs’ta yapılacak referandum, Kırım’ın özerklik yetkilerini genişletiyor. Ukrayna Parlamentosu’nca geçici başbakan seçilen Arseniy Yatsenyuk, Kırım’daki gelişmelerin Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini söyledi.

—–

Avrupa basını Kırım işgaline geniş yer ayırıyor

İtalyan La Repubblica gazetesi, Ukrayna’daki krizin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin açısından siyasî sonuçlarını yorumluyor ve Rusya ile diyaloğun acil önem taşıdığını savunuyor:

“Ukrayna, Vladimir Putin’in büyük projesi olan Avrasya Birliği’nde Avrupa kıyısındaki en önemli unsuru oluşturuyor. Ukrayna’nın kaybedilmesi bu projeyi de bloke eder ve Moskova açısından prestij kaybı anlamına gelir. Çünkü o zaman Moskova, Kazakistan ya da Özbekistan gibi büyük cumhuriyetlerin gözünde itibarını yitirmiş olur. Putin için ağır bir yenilgi. Eğer buna cesaret edip şiddet kullanma yoluna giderse Rusya’nın büyük ağabey imajı daha da zedelenecektir. Dolayısıyla Ukrayna’nın gelecekteki konumundan dolaylı ya da doğrudan etkilenecek tüm güçlerin birbiriyle diyalog içinde olması gerekli. Başka seçenek yok. Çünkü aksi takdirde Avrupa’nın ortasında açık bir krater kalmış olacak.”

Letonya’nın başkenti Riga’dan Neatkariga Rita Avize ise Kırım’da yaşanan gerginliği konu alıyor yorumunda:

“Aslında ‘direnişçiler’, yeni Ukrayna hükümetini göstericilerin üzerine ateş açma emri vermeye kışkırtıyor. Eğer bu olursa Rusya yeni Ukrayna hükümetinin öncü isimlerine karşı, onların Yanukoviç hükümetine karşı talep ettiği uluslararası cezaî yaptırımların aynısını talep edebilir. Kırım’da yaşananların, Rusya’nın Ukrayna’daki olaylara yanıtı olması, olası.”

Macaristan’ın başkenti Budapeşte’den Nepszabadsag gazetesi de Kırım Yarımadası’nın Rusya için önemine dikkat çekiyor:

“1954 yılında Sovyetler Birliği’nden Ukrayna’ya verilen Kırım’ın, Rusların büyük bölümü tarafından Rus toprağı olarak görüldüğü önemli bir gerçek. Bu da şu anlama geliyor: Ukrayna’nın kaybedilmesini ağır bir dış politik yenilgi olarak gören Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, en azından Kırım’da Moskova’nın nüfuzunu koruyabilmek için muhtemelen her şeyi yapacaktır.”

Almanya Başbakanı Angela Merkel’in Londra ziyareti de Avrupa basınında geniş yer aldı. Özellikle Merkel’in, kısa süre önce Londra’yı ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’dan daha görkemli bir şekilde ağırlanması dikkat çekti.

Frankfurter Allgemeine Zeitung Kırım’daki kanlı olayları konu alan yorumunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’yı gözden çıkarmaya niyetli olmadığını yazıyor:

“NATO Genel Sekreteri Rasmussen, Rusya’nın batısındaki askeri tatbikattan ittifakın haberdar edildiğini ve Ukrayna’ya müdahalede bulunulacağına dair herhangi bir belirti olmadığını söylüyor. Ancak bu sözler, Batı’daki sorumlu politikacıların, öncelikle Kırım’da zaten süregelen gerginliğe Rus askeri tatbikatının daha dramatik bir görünüm kazandırmasından haklı olarak endişe duymalarına mani değildir. Vladimir Putin şekillenmeye başlayan yeni Ukrayna yönetimine ve Batı’ya şu mesajı göndermek istiyor: Rusya’nın nüfuz bölgesi addettiği ve halkını kardeş olarak gördüğü ülkede en büyük öncelik Rusya’nındır.”

Düsseldorf’ta yayımlanan Handelsblatt adlı gazete yorumunda, Ukrayna’nın NATO’nun ortağı olduğunu hatırlatıyor:

“Ukrayna askeri ittifakın ortağı sıfatıyla Afganistan’da asker bulunduruyor ve subayları da NATO tarafından eğitiliyor. Böylece Kuzey Atlantik İttifakı’na Kiev’in sorumluluğu da düşüyor. İttifakın büyük aktörleri, Rusya tarafından tehdit olarak algılanabilecek ifadelerden özenle kaçınmalıdırlar. Aksi takdirde Batı kendi ayağıyla, hiç bulunmak istemediği bir duruma düşer. Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne vurgu yapılması doğrudur. Ancak bu ülkenin nüfuz bölgelerinin kesiştiği coğrafyada yer aldığı da unutulmamalıdır. Bu görmezlikten gelinemez. Ne kadar evirsek ve çevirsek de Ukrayna’nın selametinin Rusya’ya bağlı olduğunu teslim etmemiz gerekir.”

Ajanslar-Dw-Bbc