Tarım ve gıda sektöründe 2022’nın ilk 6 ayında dış ticaret fazlası geçen yılın gerisinde kaldı
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre 2022 yılının ilk 6 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 12,2 milyar dolar ihracat, 10,4 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 01 ile 23 fasılları arasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili ürünlerin dahil edildiği hesaplamalara göre, 2022 yılının ilk yarısında sektörün dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine kıyasla %22,1 düştü.
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret verilerine göre 2022 yılının ilk 6 ayında ihracat, önceki yılın aynı dönemine göre %19,5 oranında artarak 12,15 milyar dolara, ithalat %31,3 artarak 10,41 milyar dolara ulaştı. İhracatın 2022 yılının ilk 6 ayını önceki yıla kıyasla %19,5 artışla geçirmesi sektör açısından olumlu değerlendirilirken, ithalattaki artış hızının bu oranı belirgin şekilde geçmiş olması (%31,3) da dikkat çekti.
Haziran 2022’de, önceki yılın aynı ayına göre %14 artan aylık ihracat değeri 2,14 milyar dolar olarak gerçekleşirken, ithalat %51,2’lik bir artışla 1,79 milyar dolar oldu. Aylık ithalattaki bu ciddi artış dikkat çekti.
Dış ticaret fazlası, geçtiğimiz yılın gerisinde kaldı
2022 yılının ilk 6 ayında dış ticaret fazlası önceki yılın aynı dönemine göre %22,12 düşüşle, 1,74 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sektör yıl genelindeki net ihracatçı konumunu korumasına rağmen, yılında ilk yarısında geçtiğimiz yılki dış ticaret fazlasının gerisinde kaldı.
Yılın ilk aylarında dış ticaret fazlasındaki artış, önceki yıla kıyasla %50 seviyesindeydi. Mart ayında bu oran %101,5’e ulaştı. Ancak Nisan, Mayıs ve özellikle Haziran aylarındaki yüksek aylık ithalat rakamları, Mayıs ayında aylık bazda dış ticaret açığı verilmesi, dış ticaret fazlasını aşağıya çekti.
Birim ihracat değeri 2022 yılının ilk 6 ayında önceki yılın aynı dönemine göre %9 artarak 1.162 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat birim değeri ise önceki yıla göre %12,1 artışla 689 dolar/ton’a yükseldi.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
2022 yılının ilk 6 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla Un (0,65 milyar dolar), Rafine ayçiçeği yağı (0,47 milyar dolar) ve Makarna (0,46 milyar dolar) olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık %13’ünü oluşturdu.
2022 yılının ilk 6 ayında en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla Buğday (1,6 milyar dolar), Soya Fasulyesi (1,2 milyar dolar) ve Ham Ayçiçeği Yağı (0,9 milyar dolar) oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık %35,5’ini, yani 3’te 1’inden fazlasını oluşturdu.
2022 Haziran ayında ihracatta öne çıkan ürünler Rafine ayçiçeği yağı (138 milyon dolar), Buğday unu (116 milyon dolar) ve Kiraz (98 milyon dolar) oldu. Aynı dönemde en çok ithal edilen ürünler Soya fasulyesi (292,1 milyon dolar), Buğday (175,3 milyon dolar), ve Ham ayçiçeği yağı (145,7 milyon dolar) oldu.
En fazla ithal edilen ürün kalemlerinde Rusya-Ukrayna’nın yeri
İthalatta ilk sırada yer alan buğdayın (1,6 milyar dolar) en fazla ithal edildiği ilk 2 ülkenin şu anda savaşta olan Rusya (1,23 milyar dolar) ve Ukrayna (0,24 milyar dolar) olması dikkat çekti. Yılın ilk 6 ayındaki buğday ithalatında bu 2 ülkenin payı %90’ın üzerinde yer aldı.
Haziran ayında yapılan 175,3 milyon dolarlık buğday ithalatının 160,7 milyon doları, yani %91,7’si Rusya’dan geldi.
İthalatta 3. sırada yer alan ham ayçiçeği yağında (0,90 milyar dolar) da ilk 2 sırada Rusya (0,69 milyar dolar) ve Ukrayna (0,14 milyar dolar) yer aldı. Yılın ilk 6 ayındaki ham ayçiçeği ithalatında bu 2 ülkenin payı %97,4 oldu.
Türkiye’nin ithalatında ilk 3 sırada yer alan 2 üründe, ithalatın çok büyük bir bölümü şu anda savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye’nin önderliğinde, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan tahıl koridoru anlaşmasının bu rakamları nasıl etkileyeceği ilerleyen aylarda belli olacak.
