Yumurta Kabuğu Rengi ile Hastalığa Direnç

YUMURTA KABUĞU RENGİ İLE HASTALIĞA  DİRENÇ ARASINDAKİ İLİŞKİ(*)

Çeviren: Dr. Kaya DEMİRÖZÜ
Kanatlı Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

PhD öğrencisi Tom Berghof, beyaz yumurta tavuklarından bulunan geniş spektrumlu, doğal antikorların fonksiyonları ile ilgili çalışmalarında, damızlık yumurta tavuğunun yumurta kabukrengi ile yavruların doğal antikor seviyeleri arasında şaşırtıcı bir genetik bağlantı ile karşılaşmıştır. Kanaati: yumurta kabuk rengi, civcivlerin ne kadar doğal antikor sahibi olacağına işaret etmektedir.

Tom Berghof, Wageningen Üniversitesi Hayvan Bilimleri Bölümü Genomik Merkezi’nde Adaptasyon Fizyoloji Grubu ve Hayvan Islahı doktora öğrencisidir. Projesi: ‘Kümes hayvanlarında doğal antikorların Iraksak seçimi’ dir. Son 10 yıldır, civcivlerin doğal antikorları araştırmalarisadece bilimsel çevrelerde bilinmektedir.

Tavuklarda doğal anikorlara odaklanma

Berghof göre, belirgin bir ayrım ‘klasik’ spesifik antikorlar arasında yapılmalıdır. Doğal antikorlar canlıda mevcutken kanatlı yasaldıran belirli bir patojene cevaben oluşan antikorlara ‘klasik’ spesifik antikorlar denilmektedir. Etkinliği göze çarpan  bu ikinci grup antikorlara odaklanılır. Kanatlının onları üretmesi için damızlıklarda selektif çalışmalar yürütülmektedir. Spesifik antikorların spesifik patojenlere karşı daha etkinlerdir. Ancakspesifik antikorların önemli bir dezavantajı:salgılanmaları ve işlevini yapmak için zamana ihtiyacları var.İlaveten sadece tek bir antijene özeldirler.Doğal antikorların büyük avantajı:onlar zaten (doğal olarak) mevcut olduğundan direkt patojeneyönelmeleridir.Ancak spesifik değildirler. Onlar ‘spesifik olmayan’ bir bariyer oluşturur, derhal müdahele ederek patojeni etkisiz hale getirme ya da enfeksiyonu geçiktirmeye çalışırlar.

Beslenme ve mikrobiyota henüz nasıl olduğu bilinmemekle beraber doğal antikorlara (NAb) etkileri olabilmektedir.Şu anda tavuk popülasyonu daha iyi ve damızlıkta daha kullanışlıdaha istikrarlı, sağlıklı ve dayanıklıdır. Genetik olarak, NAb önemli bir tampondur. Wageningen’de Nab çalışması için damzılık sürü yetiştirilmektedir.Dünyada yürütülen önemli  bir proje olup 2 yıl önce, 3700 beyaz damızlık tavukla başlanmışdır. Şu an araştırma damızlıkların 5. nesil ile yürütülmektedir.Birbirini izleyen her bir nesilde Nab düzeyi  daha yüksek bulunmuştur. düşük NAb seviyeleri olanlarla yüksek NAb seviyeleri olanları farklı damızlık hatlar olarak belirlenmiştir. NAb düzeyiyüksek bir popülasyonda NAb düzeyi düşük popülasyona göre ölümlerin daha az olduğunu gözlenmiştir.

Hastalığa direnç testleri

Her nesilde 16.haftada tavuklardan kan örnekleri alınır ve spesifik bir antijene bağlanan NAb sayısı ELISA yöntemi ile saptanmıştır. Enterasan olan tavuklarda herhangi bir yabancı substansa karşı antikor bulunmasıdır. Bu sonuça göre Nab düzeyi ile tavuklarda düşük mortalite arasında bir ilişkisöz konusudur.

Islah programına ek olarak, hastalık direnci farklılıkları da test edilmektedir.Bu testlerin sonuçları 2017 yazında açıklanmış olacaktır. İlk test tamamlanmış ve umut verici olamasına rağmen, testelrin tekrarlanması ve bulguların doğrulaması gerekir. Hem düşük hem de  yüksek NAb hatları ile 2017/2018 saha testleri yapılması beklemektedir.

Yumurta kabuğu rengi ve NAb arasındaki ilişki

Yaptığı araştırmalar sırasında, Berghof tesadüfen yumurta kabuğu rengi ve yavruların NAb düzeyleri arasında farklı bir ilişkiile karşılaştı. Tavuğun yumurta kabuğu rengi ile civcvin genel olarak hastalık direnci arasında genetik bir ilişkiyerastlanmıştır. Beyaz yumurtacılarda bu aşağı yukarı belirlendi. Ancak  beyazlarda çalışmanın derinleştirilmesi, kahverengi yumurtacılarlada benzer çalışmanın yapılması gerekmektedir.Mevcut bilimsel literatürde bildiğimiz kadarıyla, bu ilişki üzerine herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Beyaz yumurtacılarda  NAb seviyesi yüksekliği

Çalışmada,beyaz yumurtacı sürüler  birbirleriyle karşılaştırılmıştır.Sonuç annenin yumurtası beyazsa, yavruların NAb seviyesi yüksek, bir kısım  civcivlerin Nab düzeyi ise çoğunluğa kısayla düşüktür.Ayrıca yumurta kabuğu dayanıklığı konusunda da  bir ilişki görüldü, ancak bu ilişkidedeğiş sonuçlar eldedilmiştir.Yumurta kabuk rengi / NAb düzeyi ilişkisi,kabukdayanıklığı / NAb seviyesi ilişkisinden daha belirgin bulunmuştur.Bu çalışmada önemli bulgulara ulaşılmış olablir,  ancak  henüz işin başlangıcı sayılır. Daha ileri aşamalardabirçokçalışma yapılması gerekmektedir.

Yetiştirme özellikleri önemli

O doğrudan saptadığı ilişkiler üzerinde odaklanma yerine,  daha ziyade tavukların üretim özellikleriseleksiyonla  nasıl değiştiğini izlemeyitercih etme eğilimindedir.Beyaz yumurtacı anaçların daha yüksek bir NAb düzeyine  sahip olabilecekleri beklenelebilir. Bunun mümkün olup olmadığı, beyaz ve kahverengi yumurtacı damızlıklarla yapılacakçalışmalarla bu kesine yakın saptanabiliecektir.

2015 Yılı başında elde edilen sonuçlara göretavuk başına yumurtlanan yumurtaların sayısıneredeyse doğal antikorların seviyeleri ile uygunluk arzetmesidir. Bu iyiye işaret.Böylece Nab için yetiştişmede büyük olasılıkla yumurta verimine olumsuz etkisi olmayacaktır.Yetiştirme özellikleri ile ilgili herhangi bir olumsuzluk oluşup oluşmadığınıbelirlemek içinaraştırmada tüm nesillerdeyumurta verimi, gelişim, yumurta kabuk rengive dayanıklığı,yemden yararlanma,tüy yolma gbi önemli yetiştirme kriterleri izlenmektedir.

(*):Dick van Doorn,  World Poultry,2016,32(2) 7-8. özetlenerek çeviri

Çevirenin Önerdiği Kaynaklar

1. Demirözü K. (1979): Bakım ve Beslenmenin Yumurta Kabuğu Kalitesi Üzerine Etkisi.-Çeviri- Tavukçuluk Dergisi 1(1) 23-29.
2. Demirözü, K.(2004): Temel İmmunoloji. ISBN 975 00566-0-4, İstanbul. 2. Baskı 2005 yapıldı.