Prof. Dr. Ender Yarsan: “Her yıl 2.5 milyar insan zoonotik hastalıklara yakalanmaktadır.”


Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ender Yarsan, 6 Temmuz Dünya Zoonoz Günü vesilesi ile bir açıklama yaparak her yıl 2.5 milyar insanın zoonotik hastalıklara yakalandığını ve 2.7 milyon insanın da bu hastalıklar neticesinde hayatlarını kaybettiklerini belirtti.

Zoonotik hastalıklarla mücadelede Tek Sağlık yaklaşımının öneminin Covid-19 ile beraber daha da arttığını ve elzem bir hale geldiğini belirten Prof. Dr. Ender Yarsan, hastalıkların önlenmesinde sağlık örgütlerinin de multidisipliner yaklaşımın önemine dikkat çektiklerini belirtti.

Açıklamanın tamamı şöyle:


Bugün 6 Temmuz; uluslararası ölçekte Dünya Zoonoz günü olarak anılmaktadır. Fransız bilim insanı Louis Pasteur  tarafından 1885 yılında kuduz aşısının başarı ile kullandığı güne ithafen bu tarih zoonotik hastalıklara dikkat  çekmek amacı ile anılan bir gün olmuştur. Zoonotik hastalıklar hayvanlardan insanlara bulaşan bakteriyel  (%41,4), viral (%37.7), paraziter (%18,3) ve mantar (%2) enfeksiyonları olarak geniş bir yelpazeye sahiptir. 

Bilindiği gibi; Zoonoz teriminin kökeni Yunanca zoon yani “hayvan” ve nosos yani “hastalık” sözcükleridir.  Enfeksiyon etkenin rezervuarı genellikle bir hayvandır. Yaşadığımız dünyada hayvanlarla olan direk temas ve  hayvansal gıdaların tüketilmesi nedeni ile zoonoz hastalıklara yakalanmak her zaman mümkündür. Bu açıdan  bakıldığında açıkçası zoonoz hastalıklardan uzak Steril bir dünya düşünülemez. 

Prof. Dr. Ender YARSAN

Zoonoz kavramı üzerinde ilk çalışma Alman patalog Dr.Rudolf Virchow tarafından yapılmıştır. Dr.Virchow’un  domuz kas dokusunda Trichinella spiralis’in yaşam siklusu ve zoonoz önemi ile sığırlarda sistiserkoz ve tüberkülöz  üzerine deneysel çalışmaları yürüttüğü ve 1849 yılında hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar için zoonoz tanımını kullandığı görülmektedir. Yine modern tıbbın ve veteriner patolojinin öncü isimlerinden Kanadalı Doktor  Sir William Osler’de, Dr. Virchow ile birlikte Berlin’de bu konular üzerine beraber çalışmışlar, tıp ve veteriner  hekimliği arasında çok yakın ilişki olduğunu ortaya koymuşlardır. Dr. Virchow’un çalışmalarının etkisi ve veteriner  hekimliğe olan desteği sonucu önce Avrupa’da daha sonra ABD’de veteriner hekimler tarafından düzenli et  muayenesi uygulaması başlamıştır. 

DİĞER HABERLER
Yıllık işsizlik 4 yıl aranın ardından yeniden çift hane

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyadaki ölümlerin % 20 -25 Enfeksiyonlardan kaynaklanmakta ve bunun da % 60‘ının zoonotik nitelikte olduğu ifade edilmektedir. İnsanlarda 1,415 enfeksiyöz etkeni, hastalık nedeni  olarak belirlenmiştir. 38 hayvan hastalığı geçtiğimiz 25 yıl içerisinde insan sağlığını etkilemiştir. 177 enfeksiyöz  etkeni de “yeni ve yeniden önem kazanan etkenler” olarak kabul edilir. Bu “yeni” etkenlerin %75’i zoonotik  olarak bilinmektedir. Aynı şekilde Bioterör için kullanılan etkenlerin % 80‘i Yeni Zoonozlardır. Enfeksiyon  hastalıkları, düşük düzeyli geliri olan ülkelerde %43.7 oranında ölüme neden olmakta iken, yeni ortaya çıkan  enfeksiyonlar nedeni ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde de halen önemini korumaktadır. Her yıl 2.5 milyar  insan zoonotik hastalığa yakalanmakta ve bunların 2.7 milyonu ölmektedir. 

Zoonotik hastalıklar hızlı çevresel ve iklim değişkenliği ile birlikte yabani ve evcil hayvanların insanlarla  temasından dolayı, tam olarak önlenmesi mümkün olmayan enfeksiyon hastalıklarıdır. Birçok hastalık vektör 

denilen hayvanlarla insanlara taşınır; vektörler; sinekler, keneler, kemiriciler veya bunların taşıdığı ikincil  hayvanlar (örneğin keneler) olabilir.  

Zoonotik özellik taşıyan hastalıkların insanlara bulaşması; enfekte hayvana veya hayvansal ürünlere, hayvansal  gıdalara, enfekte hayvanların sekresyonlarına, kanlarına veya diğer atıklarına, deri ve kürkleri gibi kontamine  materyallerine doğrudan veya dolaylı temas sonucu olmaktadır. Tanı ve tedavisi devamlı değişen ve gelişen  hareketli bir alan olup çalışmalar devam etmesine rağmen tamamen önlenmesi mümkün olmayan bir konudur.  Ülkemizde en sık görülenler bruselloz, salmonelloz, tularemi, şarbon, Q ateşi, kampilobakter, kuduz, Kırım Kongo  kanamalı ateşi, kuş gribi, kisthidatik, toksoplazmoz, amibiyasis ve sıtmadır. 

DİĞER HABERLER
Arı Çalıştayı(VetArı6) Burdur'da yapıldı

Ülkeler arası ulaşımın kolay olması zoonotik hastalıkların taşınmasını kolaylaştırmaktadır, örneğin zika virüs, Batı  Nil virüsü, BSE, MERS gibi birçok hastalığın ülkemizde görülmesi bu kapsamda değerlendirilir. Bununla birlikte  günümüzde Covid-19 pandemisi de zoonoz hastalıkların insan sağlığı için ne denli büyük bir tehdit olduğunu  göstermiştir. Uluslararası ölçekte Covid-19 kaynaklı vaka sayısı 184 milyona ve vefat sayısı da 4 milyona  ulaşmıştır.  

Eğer bir ülke zoonotik hastalıklar açısından hayvanlarda iyi bir mücadele göstermiyorsa ve hayvansal ürünlerini  güvenli bir şekilde pazara sunamıyorsa o ülkenin insanları çok sayıda zoonotik etken açısından risk altındadır. Dünya Sağlık Örgütü, Gıda ve Tarım Örgütü, Salgın Hastalıklar Ofisi ve UNICEF gibi kuruluşlar zoonozlarla  mücadeleyi; Uluslararası işbirliği ve multidisipliner bir konu olarak görmekte ve değerlendirmektedir.  

Zoonotik hastalıklarla mücadelede başarı Tek Sağlık yaklaşımı ile mümkündür. Tek Sağlık Yaklaşımı yerel, ulusal  ve evrensel anlamda insanların, hayvanların ve çevrenin tam sağlığa ulaştırılması için farklı disiplinlerin birlikte  çalışması ve işbirliğini ifade eder. Ve bu şekliyle Dünya sağlığını korumayı amaçlar. Covid-19 bu yaklaşımın  vazgeçilmez olduğunu da ortaya koymuştur. Bununla birlikte Zoonozlarla mücadelede önerilebilecek yaklaşımlar;  

Toplumun, zoonotik hastalıklar ve önlenmesi konusunda bilinçlendirilmesi, 

DİĞER HABERLER
Prof. Dr. Yarsan: “İnsanlarda tanımlanan yaklaşık 1415 enfeksiyon hastalığın %60’ı zoonotik kökenlidir”

Zoonotik hastalıklar ile ilgili risk analizlerinin yapılması ve böylece tehditlerin önceden belirlenmesi,  

Zoonotik hastalıkların tanısına yönelik laboratuvar altyapısının güçlendirilmesi, tedaviye yönelik yaklaşımların  rasyonel hale getirilmesi,  

İzleme, değerlendirme, koordinasyon ve konuya ilişkin planlamaların yapılması. 

şeklinde ifade edilebilir.  

Dünya Zoonoz Gününün ülkemiz ve mesleğimiz için daha güzel yarınlara vesile olması temenni ediyorum…


6 Temmuz 2021. 13:46
0 0 Oylar
Okuyucu puanı
Abone ol
Bildir
guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Bütün yorumları gör
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
0
Düşünceleriniz bizim için önemlidir, lütfen yorum bırakınız.x