Doğal kaynak yönetimi ile toprak rehabilitasyonu

Doğal kaynak yönetimi ile toprak rehabilitasyonu

Berrak BİRGİLİ, MSc

Toprak rehabilitasyonuna girmeden önce “anız yakmamak” toprağın alt ve üst canlı varlığını yakıp, yok etmemek gerekir. Hasat sırasında işçiliğe emek vererek ürünü toprağa en yakın yerden biçmek kalan anız kısa olacağından yakmaya gerek bırakmaz. Sadece toprağı işlemek kalan anızın toprakta çürüyerek gübre olmasını destekler.

15-20 yıl boyunca tarım kimyasalları ve monokültürle yorulmuş, toz haline gelmiş, verim gücünü kaybetmiş toprağın geri dönüşümü için toprak organik maddesine yatırım yapmak gerekir:

Toprak Organik Maddesi: Sağlıklı toprakta %5 oranında bulunur. Toprak flora (bitkisel varlığı) ve faunasıyla ( hayvansal varlığı) ve mineral yapısı ile bütün, nefes alan canlı bir varlıktır. Topraktaki organik madde mikroorganizmanın gıdasını sağlar. Herşeyde olduğu gibi topraktaki denge de iki taraflı eşitlik halinde bulunur. Organik madde miktarı mikroorganizma ve (bitki varlığının bolluğu ile)  hayvan varlığını desteklerken onların katı ve sıvı atıkları, toprak içinde ve yüzeyindeki hareketleri toprağın strüktür yapısını destekler ve nem kazandırır.

Toprağın organik madde açısından dengeye kavuşması için C birikiminin desteklenmesi gerekir. Biyoçeşitliliğin artması yani tarımsal üretim ortamında çiftçinin monokültürden vazgeçerek ürün çeşitliliği ve ağaç varlığına yer vermesi gerekir. Ağacın yaprak, kök, dal ve kabukları döküntüleri; barındırdığı kuş ,sincap, fare, vs. atıkları; arı, kelebek, predetör varlığına olan katkısı organik madde hesabına direkt yatar.

Bozulan ve çözülen atıkların yanında ağaç köklerinin biriktirdiği C toprağın organik madde miktarının artmasını sağlar.

Kök derinliklerinde artan etkileşimle birlikte mikorizma varlığı C birikimine katkı sağlar. Ürün deseninin zenginleşmesi bitkilerinde birbirleriyle etkileşiminin artması ile birlikte ki besin maddelerinin efektif kullanımına imkan verir. 

Agroekosistemde monokültürden vazgeçerek ürün çeşitliliği sağlanması zaman toprak sağlık buldukça hastalık ve zararlıların görülme oranını azaltır.

Ayrıca yorgun ve yıpranmış toprak derin işlenerek rahatsız edilmemelidir. Derin işlenip ters çevrilen toprak nemini ve besin degerlerini kaybeder. Ters çevrildiğinde kıymetli üst toprak degrade olur. 

Ağaçların toprak restorasyonu amacıyla tarımsal üretim arazisine dikilmesi kökler vasıtasıyla aküferlerde temiz su birikmesini sağlar. Yeryüzünün tatlı su kaynakları ağaç ve kökleri vasıtasıyla yağmurun indiği yerden derinlere iner ve birikir. Suyu temizleyen ve tatlı hale getiren, yolu açan, toprağın kanallarına hükmeden ağaç ve bitki kökleridir.