“Türkiye artık hem doğusuna hem batısına bakıyor”
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev, Türkiye’yi Avrasya Ekonomik Birliği’ne üye olmaya davet etti. Davete Türkiye’nin nasıl karşılık verebileceğini Türk Hava Kurumu öğretim üyesi Cemil Ertem ile Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Beril Dedeoğlu, RS FM’de değerlendirdi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Türkiye’yi Rusya öncülüğünde kurulan Avrasya Ekonomik Birliği’ne (AEB) üye olmaya resmen davet etti. Bu davet, Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamayla duyuruldu. Birliğin yeni üyelerin katılımına açık olduğunu söyleyen Kazak lider, “Türkiye ve diğer ülkeler gelecekte birliğe üye olabilir” dedi. Kazak lider, Kırgızistan ve Ermenistan’ın da birliğe dahil olması için planlamalar içinde olduğunu da vurguladı.
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ise, bu davete yanıt niteliğinde bir açıklama yaptı. Polonya’nın başkenti Varşova’da düzenlenen “Küresel Sınamalar Karşısında AB ve Türkiye” konferansında konuşan Arınç, AB üyeliğinin Türkiye için temel hedeflerden biri olduğunu belirterek, “Avrupa Birliği ile entegrasyon sağlanamazsa, Avrasya’ya yöneliriz” dedi.
Daha önce Başbakan Erdoğan da Avrasya’ya yeşil ışık yakmıştı. Başbakan’ın Rusya ve Çin’in başını çektiği “Şangay İşbirliği Örgütü”ne katılımla ilgili sözleri, kamuoyunda günlerce tartışılmıştı. Başbakan Erdoğan “Sayın Putin’e söyledim, bizi Şangay beşlisine alın, biz de AB’ye ‘allahaısmarladık’ diyelim” ifadelerini kullanmıştı.
Son yılların en çok tartışılan siyasi ve ekonomik işbirliği projesi “Avrasya Ekonomik Birliği”nde imzalar geçtiğimiz mayıs ayında atılmıştı. İlk olarak Rusya, Kazakistan ve Belarus’u ekonomik ve siyasi anlamda aynı çatı altında birleştiren anlaşma, 1 Ocak 2015 itibarıyla yürürlüğe girecek. 3 ülke arasında aşamalı olarak mal, hizmet, para ve iş gücünün serbest dolaşımı olacak.
Nazarbayev’in davetinin Türkiye tarafından nasıl karşılanacağını Türk Hava Kurumu öğretim üyesi, enerji ve ekonomi uzmanı Cemil Ertem ile Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Beril Dedeoğlu değerlendirdi.
“TÜRKİYE RESMİ BİR YANIT VERMEYECEK AMA BU DAVET TARTIŞILACAK”
Türkiye’nin söz konusu davete bu sıralar resmi bir yanıt vermeyeceğini düşünen Ertem, yine de bu konunun tartışılacağını belirtti ve şunları söyledi: “Yanıt vermemesinin sebebi de NATO üyesi ve AB’yle müzakere süreci içinde. Batı’yla entegrasyon konusunda hedefleri olan bir ülke. Dolayısıyla bu çerçevede bu tür yeni oluşumlara yönelmeyeceğini düşünüyorum. Çok proaktif bir dış politika izliyor. Kendi şartlarında bir AB üyeliği istiyor ve birliği buna zorluyor. İkinci olarak da Kafkasya ve Ortadoğu coğrafyasında hatta Kuzey Afrika’da barış ve entegrasyon yanlısı bir politika izliyor. “
“TÜRKİYE’NİN DAVETE TAVRI RUSYA İLE İLİŞKİLERİ DOĞRULTUSUNDA BELİRLENECEK”
Ertem, Türkiye’nin bölge ülkeler ile ilişkilerinin eksenini ise şu sözlerle özetledi: “Türkiye’nin burada iki tane önemli adımı var: bir tanesi yeni ipek yolunu oluşturacak ve Çin’den gelip Kafkasya içlerinden çıkıp Akdeniz üzerinden Orta Avrupa’ya varacak koridorları hayata geçirmeye çalışıyor. Bakü-Tiflis- Kars demiryolu inşaatı bunun en son örneği. Mondros gibi Boğaz’dan transit geçişlerinde Türk egemenliğini bir şekilde atlayan 20’inci yüzyıl anlaşmalarını da Türkiye ortadan kaldırma doğrultusunda çalışmalar yapıyor. Burada Avrasya Birliği dediğimiz Rusya’nın girişimleri, gümrük birliğini de aşan bir ortak entegrasyon çerçevesine oturuyor. Türkiye’nin buradaki tavrı Rusya’nın Türkiye ile ilişkilerine ve Rusya’nın Batı dünyasına karşı takındığı tavra göre belli olacak. Rusya burada hakimiyet kaygısından çok bölge haklarını gözeten yeni bir kalkınma çerçevesi izliyor. Putin burada, bölge halklarını enerji kaynaklarına kavuşması ve büyüme potansiyellerinin öne çıkması, refaha kavuşması durumlarını öne çıkartıyor.”
Rusyanınsesi
